ΔΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Οπλο η απέραντη πίστη στον αγώνα*

Το ταξίδι για το βουνό είχε ήδη αρχίσει, με τα βιβλία υπό μάλης, ανάμεσά τους κι αυτό του συντρόφου μας Βασίλη Βενετσανόπουλου, του επιτελάρχη του ΔΣΕ, από τον οποίο δέκα χρόνια πριν είχαμε πάρει ορισμένα από τα πρώτα μαθήματα εισαγωγής στην ιστορία του ΔΣΕ. Η είδηση βρήκε το κείμενο στο τυπογραφείο: «Εφυγε» ο σύντροφος Βενετσανόπουλος.

Δικά του τα «ρεπορτάζ» που ακολουθούν:

«Στην περιοχή Αμμούδας - Αλεβίτσας και Νεστορίου - Προφήτη Ηλία - Πύργου Κοτύλης, Γκουρούσα, Οντρια, οι επιχειρήσεις συνεχίστηκαν χωρίς διακοπή, από τις 16.6 μέχρι τις 20.8 ημέρα που τα τμήματα του ΔΣΕ ελίχτηκαν προς Βίτσι.

Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία των τμημάτων του ΔΣΕ, η πεισματώδης αμυντική αντιμετώπιση των επιτιθεμένων και οι συχνές αποτελεσματικές ορμητικές αντεπιθέσεις τους, που ανέτρεπαν επανειλημμένα τον εχθρό από θέσεις που καταλάμβανε ύστερα από σοβαρές θυσίες, κυριαρχούσαν σ' όλο το διάστημα του αγώνα, που για το ΔΣΕ, ο οποίος διέθετε ελάχιστο πυροβολικό, καθόλου αεροπορία (με στοιχειώδη μόνο αντιαεροπορική άμυνα: τουφέκια, οπλοπολυβόλα και πολυβόλα των τμημάτων της 1ης γραμμής) ήταν πραγματικά άνισος.

Μόνο η ηθική υπεροχή και η απέραντη πίστη στον αγώνα, η ευστροφία και η ικανότητα προσαρμογής και άμεσης αντιμετώπισης του εχθρού, που επέδειχναν Διοικητές και μαχητές, εξηγούν την αποτελεσματικότητα της άμυνας των τμημάτων του ΔΣΕ και την υπεροχή τους απέναντι στις πολλαπλάσιες δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού. Σ' όλες τις τοποθεσίες που αναφέραμε, τα τμήματα του ΔΣΕ έγραψαν ηρωικές σελίδες δόξας για το λαϊκό μας κίνημα.

Η ίδια αντίσταση και ηρωική πάλη επιδείχτηκε και στις άλλες περιοχές του μετώπου του Γράμμου, όπως στον Κλέφτη, στον Αϊ- - Λιά Εφταχωρίου, στο Ταμπούρι και αλλού. Οι επιθέσεις του εχθρού για την κατάληψη του Κλέφτη, κράτησαν 40 μέρες. Ο εχθρός κατόρθωνε με την υποστήριξη Πυροβολικού και Αεροπορίας, να προωθείται στη διάρκεια της ημέρας.

Το αμπρί στο 2520

Τα τμήματα του ΔΣΕ τον ανέτρεπαν με αντεπιθέσεις τη νύχτα, όταν η Αεροπορία και το Πυροβολικό τους δεν μπορούσαν να επέμβουν αποτελεσματικά.

Αποτέλεσμα της ανακατάληψης: Κρατήσαμε το ύψωμα πια γερά και δεν προβήκαμε τώρα σε γενική αποχώρηση, τόσο η Ταξιαρχία μας όσο και γενικότερα όλες οι δυνάμεις του ΔΣΕ από το Γράμμο».

*(Τα κείμενα είναι από το βιβλίο του Βασίλη Γ. Βενετσανόπουλου «"ΠΑΡΩΝ" μια ζωή στην πρώτη γραμμή», έκδοση «Σύγχρονη Εποχή»).

Χωρίς εφεδρείες

Τα τμήματα του ΔΣΕ που πολέμησαν στο Γράμμο και ελίχθηκαν προς Βίτσι δεν είχαν τη δυνατότητα της διενέργειας στρατηγικής αντεπίθεσης και ανατροπής των κυβερνητικών στρατευμάτων στο Γράμμο, παρ' όλο ότι δημιουργήθηκαν εκεί τέτοιες ευνοϊκές συνθήκες αρκετές φορές (...) γιατί από την αρχή κιόλας μπήκε στη μάχη και η μοναδική εφεδρεία που κατόρθωσε να δημιουργήσει το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, και δε διέθετε άλλη!

Ανασυγκροτήθηκαν

Τα τμήματα του ΔΣΕ ανασυγκροτήθηκαν στο Βίτσι με σπουδή και προετοιμάστηκαν να αντιμετωπίσουν παραπέρα τις επιθέσεις του στρατού που κίνησε τις δυνάμεις του στην περιοχή αυτή για να συνεχίσει τις επιχειρήσεις και να συντρίψει εδώ τις δυνάμεις του ΔΣΕ που δεν κατάφερε να εκμηδενίσει στο Γράμμο

Και διατήρησαν την υπεροχή τους

... η αμερικανόδουλη στρατιωτική ηγεσία υπερεκτίμησε τα αποτελέσματα (...) πίστεψε ότι ο ΔΣΕ είχε ανεπανόρθωτα κλονιστεί και ότι γρήγορα θα υπέκυπτε (...) όλες οι προσπάθειες του κυβερνητικού στρατού απέτυχαν

Πανικός

Οι δυνάμεις του ΔΣΕ κατάφεραν την 1η Σεπτέμβρη την ανατροπή του κυβερνητικού στρατού, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κατάσταση πραγματικής κατάρρευσης του κυβερνητικού μετώπου στο Βίτσι.

Πάλι οι εφεδρείες...

Ατακτα τώρα τμήματα του κυβερνητικού στρατού έφευγαν προς Καστοριά και Αλιάκμονα. Δημιουργήθηκε σοβαρότατη ευκαιρία στρατηγικής αντεπίθεσης του ΔΣΕ για την ανατροπή του εχθρού σε μεγάλο βάθος. Ομως η έλλειψη εφεδρικών δυνάμεων έσωσε και πάλι τον αντίπαλο στρατό από μια μεγάλη ήττα με σοβαρές συνέπειες.

Το φυσάνε και δεν κρυώνει

«Η αποτυχία εις Βίτσι είχεν ανυπολoγίστους και τραγικάς συνεπείας. Εξουδετέρωσε σχεδόν εν τω συνόλω της την νίκην του Γράμμου... Εδημιούργησεν νέαν πληγήν - το μέτωπον Βίτσι- ώστε να απαιτηθούν νέοι αγώνες και θυσίαι εις αίμα και χρήμα κατά το 1949...» γράφει ο Θ. Πετζόπουλος.

ΤΑ ΛΙΑΝΟΝΤΟΥΦΕΚΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΑΝ ΤΙΣ ΜΕΡΑΡΧΙΕΣ

ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ: Το πρώτο στάδιο (κατάληψη Αμμούδας - Αλεβίτσας προς ΒΑ και κατάληψη περιοχής Σαμαρίνας - Γομάρας και Ζαγορίων προς ΝΔ) έπρεπε να πραγματοποιηθεί μέσα σε 8 μέρες. Ειδικότερα από τις 14 μέχρι 20/6 (δηλαδή μέσα σε 6 μέρες) έπρεπε να έχει γίνει η κατάληψη των περιοχών Γομάρας - Σαμαρίνας και Ζαγορίων, και από τις 16/6 μέχρι 18/6 (δηλαδή μέσα σε 2 μέρες) η κατάληψη της τοποθεσίας Αμμούδας - Αλεβίτσας.

***

ΤΟ ΕΜΠΟΔΙΟ: Από τις πρώτες κιόλας μέρες των επιχειρήσεων απέτυχε το σχέδιο των Αμερικανών (και της ντόπιας στρατιωτικής ηγεσίας). Ούτε τις προσβάσεις της τοποθεσίας Αμμούδας - Αλεβίτσας δεν κατόρθωσε να πλησιάσει η 15η Μεραρχία, που ενεργούσε στην κατεύθυνση αυτή, μέσα στα χρονικά όρια που της καθόριζε το σχέδιο. Μέχρι τις 22/6 συνεχίζονταν στην περιοχή εκείνη σκληρές μάχες με τα τμήματα του ΔΣΕ, ενώ έπρεπε κατά το σχέδιο από τις 18/6 να είχε καταληφθεί η Αλεβίτσα και η Αμμούδα. Οι μάχες συνεχίστηκαν σφοδρές μέχρι τις αρχές Αυγούστου, χωρίς αποτέλεσμα για τις επιτιθέμενες Μεραρχίες.

***

ΑΛΛΑΓΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ: Η ηρωική αντιμετώπιση των επιθέσεων εκ μέρους των τμημάτων του ΔΣΕ είναι ο παράγοντας που επέβαλε στους Αμερικανούς από τις πρώτες κιόλας μέρες των επιχειρήσεων την αλλαγή των σχεδίων και την προσαρμογή των επιχειρήσεών τους στην κατάσταση, που κάθε φορά δημιουργούνταν. Το αρχικό σχέδιο έμεινε έτσι απραγματοποίητο.