Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι ολοκλήρωσε την Παρασκευή 2 Φλεβάρη μια τριήμερη επίσημη επίσκεψη στην Κίνα, η οποία κατέγραψε αρκετές κοινές ανησυχίες των δύο κυβερνήσεων, όπως και ένα σημαντικό περιθώριο για νέα σύσφιξη της διμερούς συνεργασίας που επιδιώκει κάθε πλευρά, για τους δικούς της λόγους φυσικά.

Τη μέρα που η Μέι αποχωρούσε από την Κίνα, το κρατικό κινεζικό πρακτορείο «Σινχουά» υποστήριζε πως η επίσκεψή της «επιβεβαίωσε ότι οι δυο χώρες θα επιδιώξουν ισχυρότερη συνεργασία στο ελεύθερο εμπόριο και την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, στέλνοντας ένα ζωτικό μήνυμα για τη διατήρηση της "ανοικτότητας" και της ενότητας σε έναν διαιρεμένο κόσμο». Ο αρθρογράφος επέλεγε να υπενθυμίσει τον προβληματισμό που δημιουργεί το νέο «δόγμα» των ΗΠΑ με σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», αναφέροντας ότι η τοποθέτηση του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός «για τα περισσότερα έθνη, σημαίνει πιο προστατευτικά μέτρα (των ΗΠΑ) ενάντια στους εμπορικούς τους εταίρους. Οι υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου σε όλο τον κόσμο είναι βαθιά ανήσυχοι...».

Βέβαια, είναι γνωστό ότι δεν υπάρχουν «σταθεροί» και μόνιμοι υπέρμαχοι ούτε του «ελεύθερου εμπορίου», ούτε του «προστατευτισμού». Μέτρα προστατευτισμού και απελευθέρωσης θα εναλλάσσονται πάντα στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού, ανάλογα με το τι επιτάσσει σε κάθε φάση το συμφέρον των μονοπωλίων κάθε κράτους.

Ετσι λοιπόν, τα κινεζικά, όπως και τα βρετανικά μονοπώλια, διερευνούν πεδία που θα υπερασπιστούν τις δικές τους προτεραιότητες, σε ένα διεθνές περιβάλλον που «δονείται» από ανακατατάξεις - οικονομικές, στρατιωτικές, γεωπολιτικές. Από αυτή τη σκοπιά λοιπόν και το «Σινχουά», ως ένα από τα σημαντικότερα κινεζικά ΜΜΕ, περιέγραφε προσδοκίες που αναπτύσσει το Πεκίνο, που είναι φυσικό να παρακολουθεί με ενδιαφέρον και τις αντιθέσεις που μεγαλώνουν εντός δυνάμεων της Δύσης (όπως δείχνουν το Brexit, οι τριβές εντός ΝΑΤΟ, ειδικότερα μεταξύ ΗΠΑ - Γερμανίας κ.ο.κ.): «Σε όλη την περιοχή του Ατλαντικού, αν η συμφωνία για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ αντιμετωπιστεί κατάλληλα, μια "παγκόσμια Βρετανία" ίσως εξελιχθεί σε έναν παίκτη πιο ανοιχτό, κοιτώντας πέρα από παραδοσιακούς εταίρους όπως η ΕΕ και οι ΗΠΑ και σφυρηλατώντας μια νέα βαθιά εταιρική σχέση με την Κίνα, προς το συμφέρον και των δύο (...) Κίνα και Βρετανία, που βρίσκονται στο ανατολικό και το δυτικό άκρο των αρχαίων Δρόμων του Μεταξιού, μπορούν να απολαύσουν ευρύτερη, βαθύτερη και ανωτέρου επιπέδου συνεργασία εντός του πλαισίου της πρωτοβουλίας OBOR (σ.σ. "One Belt One Road" - νέες ενεργειακές και εμπορικές διαδρομές που συνδέουν Ανατολή με Δύση, προωθώντας τις φιλοδοξίες των κινεζικών ομίλων), με ακόμα πιο ανοιχτή συμπεριφορά από τη Βρετανία...».

Αλλά και από τη βρετανική πλευρά, οι προσδοκίες δεν είναι μικρές. Μπορεί οι διαπραγματεύσεις για το Brexit να μεγάλωσαν την αξία αναζήτησης νέων συνεργασιών, ωστόσο οι διαστάσεις και το βάθος των ανταγωνισμών ξεπερνούν τα όρια της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο πως το Μάρτη του 2015 η Βρετανία είχε καταγραφεί ως η πρώτη χώρα της Δύσης που έγινε μέλος της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων Υποδομών (Infrastructure Investment Bank - AIIB), δηλαδή της τράπεζας που στήθηκε κυρίως με κινεζική πρωτοβουλία για να στηρίξει χρηματοδοτικά τη γοργή ανάπτυξη των «Νέων Δρόμων του Μεταξιού». Η εξέλιξη αυτή ήταν φυσικό να προκαλέσει εκνευρισμό και προβληματισμό στις ΗΠΑ, που θεωρούνται ένας από τους στενότερους εταίρους της Βρετανίας. Εκπρόσωποι της τότε κυβέρνησης του Ντέιβιντ Κάμερον σχολίαζαν ότι «θα υπάρξουν φορές που θα έχουμε διαφορετικές εκτιμήσεις (σ.σ. με τις ΗΠΑ)», συμπληρώνοντας ότι η επιλογή αυτή της Βρετανίας υπηρετεί «το εθνικό συμφέρον της χώρας». Την ίδια περίοδο, ο τότε υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν δήλωνε ότι «η σφυρηλάτηση δεσμών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και ασιατικών εταιρειών, ώστε να δοθεί στις δικές μας εταιρείες η καλύτερη ευκαιρία να εργαστούν και να επενδύσουν στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη αγορά (σ.σ. Νοτιοανατολική Ασία και ευρύτερη περιοχή Κεντρικής Ασίας - Ειρηνικού) του κόσμου, είναι θέμα - "κλειδί" για το μακροπρόθεσμο οικονομικό μας πλάνο».

Να λοιπόν τι θα καθορίσει και τη μελλοντική πορεία των σινοβρετανικών σχέσεων: Τα «μακροπρόθεσμα» πλάνα των μονοπωλίων κάθε πλευράς, αλληλεπιδρώντας ασφαλώς με την παράλληλη όξυνση αντιθέσεων σε άλλες λυκοφιλίες.

Στη συνάντηση που είχε με την Μέι, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ανέδειξε ότι το Πεκίνο θα αξιοποιήσει τη συνεργασία του με τη Βρετανία και στο πλαίσιο των ευρύτερων ανταγωνισμών με άλλα κέντρα και κράτη. Αλλωστε, η ισχυροποίηση της Κίνας σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη, με κριτήριο τα μερίδιά τους στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, οξύνει τον ανταγωνισμό της Κίνας με τις ΗΠΑ, οι οποίες διατηρούν ακόμα την πρώτη θέση, παρά την τάση μείωσης του μεριδίου τους.

Ετσι, ο Κινέζος ηγέτης κάλεσε σε περαιτέρω σύσφιξη της διμερούς συνεργασίας, μεταξύ άλλων και σε στρατιωτικό επίπεδο. «Οι δύο χώρες χρειάζεται να ενισχύσουν την αμοιβαία κατανόηση, το σεβασμό, και να αναλογιστούν τα αμοιβαία τους ενδιαφέροντα, τις μεγάλες τους ανησυχίες, να αντιμετωπίσουν τα ευαίσθητα θέματα με εποικοδομητικό τρόπο...». Δεν παρέλειψε να επισημάνει τη σημασία μεγαλύτερου συντονισμού σε τομείς όπως η πυρηνική ενέργεια και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, η τεχνητή νοημοσύνη, η «πράσινη» οικονομία και η ψηφιοποίηση, γενικότερα, της οικονομίας (δηλαδή τομείς όπου η ευρεία χρήση νέων τεχνολογιών βαθαίνει γοργά το βαθμό εκμετάλλευσης του εργατικού δυναμικού). «Κίνα και Βρετανία μπορούν να συνεργαστούν ευρύτερα και βαθύτερα εντός της πρωτοβουλίας OBOR», τόνισε ο Σι, ενώ δεν παρέλειψε να σταθεί και στην ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας σε ΟΗΕ, «G20», αλλά και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, δηλαδή σε πεδία όπου εκφράζονται όλο και συχνότερα σοβαρές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.

Από τη μεριά της, η Μέι υποστήριξε ότι το Λονδίνο μοιράζεται με το Πεκίνο «παρόμοιες απόψεις» σε πολλά διεθνή ζητήματα και «αξιολογεί σημαντικά το ρόλο της Κίνας στις διεθνείς υποθέσεις». Πρόσθεσε δε πως η πρωτοβουλία «OBOR» ασκεί πολύ μεγάλη διεθνή επιρροή και πως η Βρετανία, ως υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου, επιθυμεί συνεργασία με την Κίνα και σε «κρίσιμα παγκόσμια και περιφερειακά θέματα».

Σύμφωνα με όλα τα ΜΜΕ, στη διάρκεια της επίσκεψης Μέι υπογράφηκαν συμφωνίες διμερούς συνεργασίας ύψους πάνω από 9 δισ. βρετανικών λιρών (περίπου 1,2 δισ. δολαρίων). Πολλές λεπτομέρειες για το περιεχόμενό τους δεν δόθηκαν, κάτι που ίσως συνδέεται και με τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για το Brexit, η έκβαση των οποίων θα επηρεάσει αλυσιδωτά και τους όρους πολλών άλλων συνεργασιών. Μεταξύ άλλων, σκόρπια ρεπορτάζ κατέγραψαν δηλώσεις στελεχών της εταιρείας «Medopad» (εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην Υγεία) ότι υπέγραψαν συνεργασίες ύψους πάνω από 100 εκατ. βρετανικών λιρών, με κινεζικούς ομίλους όπως οι «China Resources», «GSK China», «Peking University» και «Lenovo». Ακόμα, το «Σινχουά» μετέδωσε ότι η κινεζική τράπεζα «China Development Bank» και η βρετανική «Standard Chartered Bank» υπέγραψαν συμφωνία ύψους 1,6 δισ. δολαρίων για «τη διευκόλυνση σχεδίων που προτείνονται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας OBOR».

Να σημειωθεί ότι η επίσκεψη Μέι ήταν μια ευκαιρία να συζητηθούν τα νέα δεδομένα που έφερε στον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη η λειτουργία της υπερταχείας σιδηροδρομικής γραμμής Κίνας - Βρετανίας.

Τον περασμένο Απρίλη, το πρώτο τρένο που ξεκίνησε από τη Βρετανία έφτασε στην Κίνα μετά από 20 μέρες, μεταφέροντας εμπορεύματα που μέσω θαλάσσης θα χρειάζονταν ακόμα 30 μέρες για να φτάσουν στον προορισμό τους. Με δεδομένο ότι το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς εμπορίου πραγματοποιείται με πλοία, είναι λογικό να «φουντώνουν» οι σχεδιασμοί πολλών μονοπωλίων για προέκταση των εμπορικών τους δραστηριοτήτων, με ταυτόχρονη μείωση του απαιτούμενου χρόνου, άρα και κόστους...