Στη «Μάνα» που γράφτηκε το 1906, απεικονίζεται για πρώτη φορά στη λογοτεχνία ο αγώνας του επαναστατημένου προλεταριάτου να σπάσει τα δεσμά της σκλαβιάς του και κάτω από την καθοδήγηση του κόμματος της εργατικής τάξης να προχωρήσει στην οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας και τη γέννηση του νέου ανθρώπου μέσα σε αυτόν τον αγώνα. Με τη μοναδική γραφή του Γκόρκι δίνεται ο αγώνας των κομμουνιστών σε όλες του τις πτυχές: Στη δράση στις μάζες των εργοστασίων, στον αγώνα για τη μαρξιστική μόρφωση, στη σύγκρουση με τους μηχανισμούς του τσαρικού κράτους.

Η Πελαγία Νίλοβνα, η Μάνα, είναι μία γυναίκα φοβισμένη, κακοποιημένη από τον άντρα της. Ο Μιχαήλ, ο άντρας της, είναι άγριος, απότομος και επιθετικός. Σύντομα ο Μιχαήλ πεθαίνει και τη θέση του στο σπίτι παίρνει ο νεαρός γιος τους, Πάβελ. Αρχικά προσπαθεί να ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα του, δεν αργεί όμως να καταλάβει πως δεν του ταιριάζουν.

Μία νέα ζωή θα ξεκινήσει για την οικογένεια, όταν ο Πάβελ θα πρωτοστατήσει στον επαναστατικό αγώνα. Η Νίλοβνα στην αρχή διστακτικά, στη συνέχεια πιο θερμά, θα αποδεχτεί την επιλογή του παιδιού της. Θα γνωρίσει τους ομοϊδεάτες του Πάβελ, θα ταυτιστεί μαζί τους, θα νιώσει μέρος μιας ομάδας που αγωνίζεται για το δίκιο. Αργότερα, δεν θα διστάσει να αναλάβει και η ίδια επικίνδυνες αποστολές. Θα γίνει η «Μάνα» όλων των αγωνιστών.

Η Νίλοβνα, από αγάπη για τον γιο της, μαθαίνει να αγαπάει σαν μάνα όλους τους καταπιεσμένους, την εργατική τάξη και καταλαβαίνει πως είναι χρήσιμη στη μεγάλη υπόθεση του αγώνα. Βήμα - βήμα ξεπερνάει το φόβο, από δυστυχισμένη και υποταγμένη γίνεται ατρόμητη αγωνίστρια.

Στην παράνομη διαδήλωση της Πρωτομαγιάς, η Πελαγία νιώθει πια τη σιγουριά για το δρόμο που επέλεξε ο γιος της και η ίδια. Είναι εκεί όταν τον συλλαμβάνουν. Μαζεύει την πεσμένη κόκκινη σημαία και μιλάει στο αναστατωμένο πλήθος.

«Ακούστε, για το θεό! [...] κοιτάξτε χωρίς φόβο, τι ήταν αυτό που έγινε; Περπατούν φρόνιμα τα παιδιά, το δικό μας αίμα, πάνε για το δίκιο... για όλους! Για όλους εσάς, για τα δικά σας τα παιδάκια έταξαν τον εαυτό τους στο δρόμο του Γολγοθά... [...] Θέλουν το καλό για όλο τον κόσμο!».

Από αυτή τη στιγμή κι έπειτα, η ανάγκη της να προσφέρει και η ίδια στον αγώνα μεγαλώνει.

Ετσι προχωράει η ζωή της, άλλοτε με μικρότερες και άλλοτε με μεγαλύτερες αποστολές και σε αναμονή για τη δίκη του γιου της. Η ηρεμία του Πάβελ και των συντρόφων του στη δίκη τής δίνουν δύναμη και αισιοδοξία.

Η ποινή του Πάβελ είναι η εξορία. Η Μάνα παίρνει τη θέση του και συνεχίζει τη δουλειά του άφοβα. Μέχρι και το τέλος μένει πιστή στο χρέος που έχει αναλάβει απέναντι στο γιο της και όλα τα παιδιά της εργατικής τάξης.

«Νέοι, γέροι, δίνουν την ακατανίκητη δύναμή τους όλοι για ένα σκοπό, για το δίκιο! Προχωράν για να νικήσουν όλα τα καλά της ανθρωπότητας, για να καθαρίσουν τις αδικίες όλης της γης ξεσηκώθηκαν. Ορμάν να νικήσουν καθετί το αδιάντροπο και θα το νικήσουν! Θ' ανάψουμε καινούριο ήλιο, μου 'λεγε ένας τους, και σίγουρα θα τον ανάψουν! Θα ενώσουμε τις κομματιασμένες καρδιές, μου 'λεγε, και θα τις ενώσουν όλες μαζί σε μία καρδιά»!

Το πραγματικό όνομα του Γκόρκι ήταν Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πέτσκοφ (1868-1936). Ορφανός και πάμφτωχος περιπλανήθηκε αναζητώντας δουλειά. Από πολύ νέος έχει συνειδητοποιήσει την αξία της εργασίας ως μέσο δημιουργίας. Αυτή η αντίληψη τον οδήγησε στο μαρξισμό, τον οποίο υπηρέτησε έως το θάνατό του. Ο γραπτός λόγος για τον Γκόρκι αποκαλύπτει τη ζωή των προλεταρίων της εποχής του, αλλά και την αναγκαιότητα του συνειδητού ξεσηκωμού για μια κοινωνία απαλλαγμένη από αφέντες και δούλους. Καθιερώθηκε ως πρωτεργάτης της νέας σοβιετικής λογοτεχνίας.

Σήμερα, Τετάρτη, στις 20.00, στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ, θα προβληθεί η ταινία «Κούλε Βάμπε» (1932) του Ζλάταν Ντούντοφ, σε σενάριο Μπέρτολτ Μπρεχτ και μουσική του Χανς Αϊσλερ. Με τους: Χέρτα Τίλε, Ερνστ Μπους, Μάρτα Βόλτερ.

Επίσης, σήμερα Τετάρτη και αύριο Πέμπτη, στη Θεσσαλονίκη, η Οργάνωση Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας της ΚΝΕ καλεί στην παράσταση «Πού 'ναι η μάνα σου μωρή;», σε σκηνοθεσία Ενκε Φεζολλάρι, στο θέατρο «Αυλαία» (στη ΧΑΝΘ), στις 9 το βράδυ.