Την Κυριακή 3 Απρίλη διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη ο 11ος «NN Διεθνής Μαραθώνιος "Μέγας Αλέξανδρος"». Τα αρχικά ΝΝ που πλημμύρισαν τη Θεσσαλονίκη ανήκουν στον επενδυτικό - ασφαλιστικό όμιλο με ολλανδικές ρίζες ΝΝ. Μάλλον δεν είναι και πολύ τυχαίο ότι τη στιγμή που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να διαλύσει τον κοινωνικό χαρακτήρα της Ασφάλισης με το νόμο - λαιμητόμο, ο νούμερο 1 ονομαστικός χορηγός ενός μαραθωνίου είναι μια ιδιωτική εταιρεία ασφάλισης. Βέβαια, τα ονόματα των πολυεθνικών και εταιρειών της συγκεκριμένης εκδήλωσης δεν έχουν τελειωμό αφού η διοργάνωση αποτελεί ακόμα ένα δείγμα του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού. Ετσι, λοιπόν, βλέπουμε ως μεγάλο χορηγό την εταιρεία «stoiximan.gr» και ως επίσημους χορηγούς δεκάδες άλλες πολυεθνικές. Ελπίζουμε τα επόμενα χρόνια να μην μπει και στο στοίχημα ο νικητής του μαραθωνίου, αν και όλα να τα περιμένεις από το σάπιο καπιταλιστικό σύστημα που παιδί του είναι ο εμπορευματοποιημένος αθλητισμός.

Παρά τις αναφορές των αρμοδίων στην ευκαιρία για μαζική άθληση που προσφέρει ο μαραθώνιος εξαιτίας της συμμετοχής και ερασιτεχνών αθλητών, η ουσία είναι ότι και αυτό το αθλητικό γεγονός δεν ξεφεύγει από το γενικό κανόνα. Αυτόν που θέλει σήμερα το κάθε αθλητικό γεγονός να είναι εκ διαμέτρου αντίθετο από την αγωνιστική ουσία αλλά και να αποτελεί το πρόσφορο έδαφος για το κέρδος, τη διαφήμιση των πολυεθνικών, την ευκαιρία για προβολή του απαραίτητου (και χρήσιμου) φιλανθρωπικού προφίλ και μια αφορμή να κρυφτεί η πραγματικότητα. Μάλιστα, ειδικά το άθλημα του μαραθωνίου έχει μετατραπεί σε μια κερδοφόρα επιχείρηση τα τελευταία χρόνια αφού βγήκε απ' τα στενά πλαίσια της διεξαγωγής του σε κάποια αθλητική διοργάνωση (Ολυμπιακοί Αγώνες, Παγκόσμια ή πρωταθλήματα ηπείρων, εθνικά πρωταθλήματα) αποτελώντας ένα ξεχωριστό αθλητικό γεγονός κάθε χρονιά. Σήμερα, διεξάγονται περίπου 700 μαραθώνιοι ανά τον κόσμο, με μερικούς από αυτούς (Αθήνας, Ν. Υόρκης, Βοστόνης, Λονδίνου, Πεκίνου) να αποτελούν το βαρύ πυροβολικό των διοργανώσεων από πλευράς κερδών. Ακριβώς έτσι έχουν τα πράγματα και για τον συγκεκριμένο αγώνα, που ουσιαστικά λειτουργεί ως το καλύτερο παράδειγμα για την εφαρμογή στην πράξη της νέας (και ιδιαίτερα κερδοφόρας για επιχειρηματίες - πολυεθνικές) ...μόδας του λεγόμενου τουριστικού αθλητισμού. Του αθλητισμού που θέλει τον αθλούμενο να βάζει το χέρι στην τσέπη προκειμένου να πληρώσει τη συμμετοχή, τη διαμονή και τη μετάβαση (ανάλογα με τις περιπτώσεις), ακόμα και για την ιατρική επίβλεψη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η συμμετοχή και στο Μαραθώνιο της Θεσσαλονίκης κοστολογείται και μάλιστα χωρίζεται σε οικονομικά πακέτα διαφορετικών προσφορών για τον κάθε αθλούμενο, ανάλογα φυσικά με το τι προτίθεται να πληρώσει. Τα πακέτα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες και αφορούν το βασικό, το ενισχυμένο και το πλήρες, ενώ υπάρχουν και εκπτωτικές προσφορές για τα ομαδικά. Το αξιοσημείωτο, πάντως, είναι το 5ευρω πρόστιμο εάν η συμμετοχή κατατεθεί μετά τη λήξη των προθεσμιών. Οσο για τις τιμές, ξεκινούν από 15 ευρώ για 5 χλμ., 30 ευρώ για μαραθώνιο και φθάνουν μέχρι τα 90 ευρώ για το πλήρες πακέτο με εξοπλισμό.

Ολα εξαρτώνται από το κέρδος. Αυτό φανερώνουν και μαρτυρίες του ΣΕΓΑΣ ότι ο κλασικός μαραθώνιος της Αθήνας, που στηρίζεται από χορηγούς, έχει περισσότερα κέρδη από μία ολόκληρη ετήσια επιχορήγηση του κλασικού αθλητισμού ή ακόμα και μερικών ομοσπονδιών. Χαρακτηριστικά στοιχεία από τα έσοδα του ΣΕΓΑΣ το 2015: Run Greece 41.942. Μαραθώνιος 2.400.000. Επιχορήγηση ΓΓΑ 2.840.000. Εξτρά επιχορήγηση 112.000. Σύνολο 5.561.902 ευρώ.

Το βασικό συμπέρασμα, αξιολογώντας την πραγματικότητα, είναι ότι όσο δε σταματάει ο καρκίνος της επιχειρηματικότητας τόσο τα φαινόμενα σήψης αλλά και υποβάθμισης θα προχωράνε. Βασική προϋπόθεση, βέβαια, γι' αυτό είναι το κράτος να διασφαλίζει την υποδομή, δηλαδή τη χρηματοδότηση, το επιστημονικό δυναμικό και τις εγκαταστάσεις στο δήμο, στα σωματεία και στην Εκπαίδευση χωρίς να βάζει το χέρι στην τσέπη της οικογένειας. Η δε ανάγκη για μαζική άθληση του λαού αποδεικνύεται και από τη μεγάλη συμμετοχή στους μαραθώνιους (στη Θεσσαλονίκη ξεπέρασε τις 20.000). Εννοείται πως τέτοιες πρωτοβουλίες θα μπορούσε να είναι και πιο συχνές υπό την αιγίδα και του ΣΕΓΑΣ, χωρίς όμως αυτόν το ...χορό των πολυεθνικών.

Την ίδια περίοδο με τον διεθνή μαραθώνιο, το τριήμερο 31/3 - 2/4 πραγματοποιήθηκε στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης και η έκθεση «Sport expo Marathon», που είχε ως βασικό μότο «Αθλητισμός σημαίνει Sport expo Marathon», και παρουσίασε εκθέματα σε σχέση με αθλητικό εξοπλισμό, ρούχα, συμπληρώματα διατροφής, αθλητικό τουρισμό, μπουτίκ ομάδων κ.ά. Μάλιστα, στο κεντρικό φυλλάδιό τους αναφέρουν ότι «βοηθούν στην οργάνωση επιχειρηματικών συναντήσεων, σε μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη, που αποτελεί το κέντρο των Βαλκανίων!!!». Από εκεί βέβαια «παρέλασε» και η πολιτική ηγεσία της χώρας, με επικεφαλής τον υφυπουργό κ. Κοντονή, καθώς και τοπικοί παράγοντες της πόλης. Εκεί ακούσαμε από τοπικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να διαφημίζουν την κυβερνητική πολιτική για τα Εθνικά Αθλητικά Κέντρα και ότι σταδιακά λύνονται τα προβλήματα στις εγκαταστάσεις της Μίκρας, του Ποσειδωνίου, του Εθνικού Κολυμβητηρίου κ.α.! Την ίδια ώρα που με κυβερνητικές ευλογίες οι αθλητικοί χώροι μετατρέπονται σε επιχειρήσεις ή, όπου δε συμβαίνει αυτό, αποτελούν παγίδες θανάτου για τους αθλούμενους, τα ερασιτεχνικά σωματεία φυτοζωούν, η λαϊκή οικογένεια καλείται να πληρώσει το... λογαριασμό για την άθληση των μελών, οι αρμόδιοι προσπαθούν μέσω διαφημιστικών - παρά αθλητικών επί της ουσίας - προγραμμάτων να «χρυσώσουν το χάπι» όσον αφορά την κατάντια στην οποία έχουν οδηγήσει τον αθλητισμό καθώς και την ανυπαρξία οργανωμένων προγραμμάτων μαζικής άθλησης υπό κρατική μέριμνα.

Χρειάζεται αγώνας ώστε το δικαίωμα στον αθλητισμό, η κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης να μπουν στην ημερήσια διάταξη του εργατικού - λαϊκού κινήματος στη δουλειά και στη γειτονιά, στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Και, βέβαια, οι αθλητές, οι προπονητές με τους φορείς τους, τα σωματεία να δείξουν την ίδια αγωνιστικότητα, επιμονή και θέληση και έξω απ' τις γραμμές του γηπέδου.

Και για να μην ξεχνάμε, έχουμε πλούσια πείρα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Εκεί που η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός συνδέονταν αναπόσπαστα με τον πολιτισμό και την κοινωνική ζωή. Εκεί που οι κρατικές, κοινωνικές, γυμναστικές και αθλητικές οργανώσεις ανέπτυσσαν πολύμορφη δραστηριότητα για την αρμονική ανάπτυξη των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων των ανθρώπων, το δυνάμωμα της υγείας τους, την παράταση της δημιουργικής τους δραστηριότητας και το ανέβασμα της αποδοτικότητας στην εργασία και την υπεράσπιση της πατρίδας.

«Στη σοβιετική κοινωνία δεν υπάρχουν πρόσωπα ή οργανώσεις, που μπορούν να επωφεληθούν απ' τον αθλητισμό και να προσκομίσουν κέρδη. Οι αθλητές δεν πληρώνονται εδώ για τις επιδόσεις τους. Στη Σοβιετική Ενωση ο αθλητισμός δεν προσκομίζει κέρδη» (ΕΣΣΔ '77, σελ. 310, εκδ. «Νέα Βιβλία»).

«Οι Σοβιετικοί αθλητές έχουν τη δυνατότητα, κάτω από την επίβλεψη προπονητών, να επιδίδονται στον αθλητισμό και να προπονούνται δωρεάν. Ο μισθός τους πληρώνεται καθ' όλο το διάστημα εντατικής προπόνησης ή συμμετοχής σε αθλητικές συναντήσεις, καθώς επίσης τα έξοδα του ταξιδιού τους, τόσο αν πρόκειται να πάρουν μέρος σε αγώνες στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό» (ΕΣΣΔ '77, σελ. 310, εκδ. «Νέα Βιβλία»).

Την ώρα που ξεκινούσε ο 11ος Διεθνής Μαραθώνιος «Μέγας Αλέξανδρος», 470 χλμ. νοτιότερα της Θεσσαλονίκης, ξεκινούσε η πορεία αγώνα Πάτρα - Αθήνα ενάντια στην ανεργία από το Δήμο Πάτρας. Εκεί μπορεί να μην είδαμε συνθήματα χορηγών, αλλά είδαμε λαϊκά συνθήματα όπως «Δουλειά με δικαιώματα, δουλειά για όλους». Μπορεί να μην είδαμε χορηγούς να βραβεύουν, αλλά είδαμε μαζικούς φορείς να υποδέχονται τους διαδηλωτές (Σωματείο Οικοδόμων Αιγίου, Σύλλογος Γυναικών Αιγίου, Σύλλογος Εργαζομένων Δήμου Αιγιαλείας κ.ά.). Τι και αν εκατοντάδες μαζικοί φορείς και δεκάδες άνθρωποι του αθλητικού κόσμου στήριξαν αυτήν την πρωτοβουλία του Δήμου Πάτρας, τα ΜΜΕ διάλεξαν να προβάλλουν την εμπορευματοποιημένη μορφή του αθλητισμού και τους celebrities που δεν χάνουν στιγμή να «τρέξουν» εκεί που υπάρχουν κάμερες. Στην πορεία αυτή, Πάτρα - Αθήνα, συνδυάστηκαν η σωματική άσκηση και η διεκδίκηση. Τέτοιοι αγώνες ανοίγουν ελπιδοφόρους δρόμους.