Ο Κυριάκος Ιωαννίδης, υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ, στην ομιλία του, τόνισε μεταξύ άλλων:

Η πρόταση αυτή δεν αναπολεί το παρελθόν του αστικού σχολείου. Η κριτική μας κοιτάει μπροστά. Λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις στη γνώση, τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις των επιστημών.

Γι' αυτό το λόγο, θέτουμε ευθύς εξαρχής ότι πρέπει να αντιπαλευτούν στη συνείδηση του λαού μας τα κριτήρια που το κεφάλαιο θέτει για το αν είναι καλό ή κακό το σχολείο, για την αποδοτικότητά του. Γιατί αυτά τα κριτήρια δεν αναφέρονται στις λαϊκές ανάγκες. Ανάγκες που δεν ικανοποιούνται σήμερα, παρόλο που υπάρχουν όλες οι δυνατότητες γι' αυτό.

Γιατί είναι δυνατότητα και κραυγαλέα αντίφαση, από τη μια να απαιτούνται με ταχύτητα νέες γνώσεις και επιστημονικότητα στην εξήγηση νέων φαινομένων, και από την άλλη να ενισχύεται η μη επιστημονική εξήγηση της ιστορικής κίνησης, εν μέρει και της φυσικής.

Γιατί είναι δυνατότητα και κραυγαλέα αντίφαση, από τη μία να πληθαίνουν οι γνώσεις και οι πληροφορίες αλλά να απουσιάζει ένα επιστημονικό υπόβαθρο κατανόησης του κόσμου. Τέτοιο που θα δίνει τη δυνατότητα στον νέο, να μπορεί ουσιαστικά να διαχειρίζεται τον όγκο των πληροφοριών που παρουσιάζονται μπροστά του.

Θέλουμε να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση, όχι πάντα εύκολη και αυτονόητη είναι αλήθεια, και μέσα στους εκπαιδευτικούς, αλλά και στους γονείς, στους φοιτητές και αυριανούς εκπαιδευτικούς, στους μαθητές, όχι απλά για τα λάθη και τις αβλεψίες των σχολικών βιβλίων, αλλά γι' αυτό που κρύβεται πίσω απ' όλα αυτά.

Γιατί πραγματικά, στο σχολείο που ζούμε, στο σχολείο που ζήσαμε και παλιότερες γενιές, δεν θα βρούμε ουσιαστική αναφορά σε νομοτέλειες στην κοινωνική εξέλιξη. Στα σχολεία που πάνε σήμερα τα παιδιά μας, η αλήθεια και η γνώση παρουσιάζονται σαν θέμα υποκειμενικό. «Ο καθένας έχει την άποψή του», λένε στους μαθητές τα σχολικά βιβλία και προγράμματα. Οσο για την αλήθεια... Ε, αυτή, έχει να κάνει με το τι μας βολεύει.

Κι αν κάποιος, καλοπροαίρετα, μας πει ότι αυτά είναι λίγο τραβηγμένα, τότε δεν μένει παρά να σας διαβάσουμε ένα απόσπασμα από βιβλίο που αφορά τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Λέει λοιπόν αυτό το βιβλίο: «Δεν ανακαλύπτουμε την αλήθεια αλλά οικοδομούμε βιώσιμες εξηγήσεις των εμπειριών μας». (...)

Ο αγνωστικισμός ορθώνει σοβαρά εμπόδια που επιδρούν όχι μόνο στο ζήτημα της γνώσης αλλά και στη στάση του παιδιού, του νέου απέναντι στη ζωή, στις δυσκολίες της, απέναντι στην ταξική πάλη ως ενήλικος και εργαζόμενος, στην αποδοχή - συνειδητή ή μη - της αιωνιότητας της αστικής εξουσίας, στην εξιδανίκευση των θεσμών της, μεταξύ αυτών και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Αυτή η αντίληψη εκφράζεται και μέσα στο σχολείο, διαχέεται στα σχολικά βιβλία, στα αναλυτικά προγράμματα, στις οδηγίες προς τους εκπαιδευτικούς. Συμβάλλει στην αίσθηση της αδυναμίας να κατανοηθεί ορθολογικά και ως σύνολο ο κόσμος.

Η πρόταση του Κόμματος για το Σχολείο και ειδικά αυτά που περιγράφονται στο τρίτος μέρος της, δίνουν τη δυνατότητα να ανοίξει μια πιο σχεδιασμένη παρέμβαση μέσα στη σχολική τάξη σήμερα.

Μπορεί να ανοίξει δρόμους. Να εμπνεύσει νέους που είναι δίπλα στο Κόμμα, να φανεί η ανωτερότητα της ιδεολογίας μας σε όλους τους τομείς, η προσπάθεια του κάθε κομμουνιστή να στέκεται πρωτοπόρος στην οργανωμένη δράση, αλλά και στη θεωρητική σκέψη, σε κάθε πτυχή της ζωής του. Μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για παραπέρα δυνάμωμα της δράσης μας, για τη δημιουργία εκπαιδευτικών που θα συμβάλλουν στη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς, των παιδιών της λαϊκής οικογένειας με τις αξίες και τα οράματα του εργατικού και επαναστατικού κινήματος.

Μπορεί από σήμερα να οργανώνεται μια τέτοιου είδους παρέμβαση, η οποία θα φωτίζει και την ανωτερότητα της συνολικής μας πρότασης για το σχολείο, τη γνώση, την κοινωνία; Μπορεί!

Είναι απαίτηση των καιρών:

-- Να καταπολεμηθεί ο σύγχρονος σκοταδισμός που συνυπάρχει με την πολλαπλότητα της πληροφόρησης, που όμως δεν είναι γνώση.

-- Να μπορούν οι μαθητές να κατανοούν ότι ο φυσικός κόσμος είναι άπειρος και αιώνιος, χωρίς αρχή και δημιουργό.

-- Να μπορούν οι μαθητές να ξεχωρίζουν μέσα από τον καταιγισμό των ορισμών, των τύπων και των κανόνων, ότι αυτοί είναι οι απαντήσεις που έδωσε η επιστήμη σε πρακτικά προβλήματα που είχαν να κάνουν με την εξέλιξη των κοινωνιών, τις ανάγκες της παραγωγής.

-- Να αποκτά ο μαθητής σταδιακά γνώση για το ρόλο της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου, της σημασίας της πάλης των τάξεων στην εξέλιξη και την αλλαγή των κοινωνικο-οικονομικών σχηματισμών.

-- Να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να προσεγγίσουν όλο τον πλούτο του πολιτισμού της ανθρωπότητας που μέσω της γλώσσας έρχεται στο λαό. Να αναδεικνύεται η γλώσσα ως ιστορικός, ζωντανός οργανισμός, ως μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και κυρίως ως όργανο σκέψης και συνειδητής επίδρασης στον κόσμο. Κόντρα στην τυπολατρία, στην αποσπασματική αναφορά σε κείμενα, στη διδασκαλία με όρους εκμάθησης ξένης γλώσσας, με όρους τουρισμού.

-- Ακόμα και από τις πιο μικρές ηλικίες να χτίζονται οι προϋποθέσεις ώστε απ' όλα τα μαθήματα να ξεπροβάλλει η πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο. Να κατανοούν τα παιδιά την κίνηση ως τρόπο ύπαρξης της ύλης, φυσικά με τον πιο απλό τρόπο. Να προκαλούμε τη σκέψη των μαθητών, να οδηγούμε σε καταστάσεις προβληματισμού, να ταρακουνάμε συνειδήσεις και έτοιμες «αλήθειες».

Οπως εύστοχα τόνιζε ο Σοβιετικός παιδαγωγός Μακάρενκο «διαπαιδαγωγώ σημαίνει μαθαίνω κάποιον πώς να ζει».

Και η πρώτη διαπαιδαγωγητική πράξη του σχολείου απορρέει από το γεγονός ότι το σχολείο αυτό, όπως κάθε σχολείο σε όλες τις κοινωνίες, δεν είναι αποκομμένο από την πολιτική, δεν στέκεται στον αέρα. Το σχολείο αυτό γράφει στις σημαίες του «ένας για όλους κι όλοι για έναν», γιατί αυτή ακριβώς είναι η σημαία της νέας κοινωνίας.

Αυτή είναι η ειδική του συμβολή στην ανάπτυξη των νέων κοινωνικών σχέσεων.

Αντιπαλεύει τον ατομισμό στην πράξη, οργανώνει έτσι τη ζωή των μαθητών, ώστε να προωθείται καθημερινά η συλλογικότητα, η καταξίωση της συλλογικής εργασίας. Στόχος του σχολείου είναι η ισόρροπη καλλιέργεια όλων των πλευρών της προσωπικότητας, της νόησης, του συναισθήματος και της βούλησης. (...)

Το σχολείο του σοσιαλισμού έχει κάθε συμφέρον να αναπτύξει την πιο σημαντική παραγωγική δύναμη, τον άνθρωπο, σε όλες τις κατευθύνσεις. Γι' αυτό το λόγο, η πρότασή μας αναδεικνύει την ανωτερότητά της και σήμερα, αν κάποιος τη συγκρίνει με το καταθλιπτικό αστικό σχολείο.

Το δικό μας σχολείο δεν εξορίζει τη Φυσική και την Αισθητική Αγωγή, σαν δευτερεύοντα μαθήματα, αποκλειστικά για εκτόνωση. Δουλεύει μαζί με τη νόηση και το συναίσθημα. Ξεμπερδεύει μια και καλή με απόψεις όπως: «Γιατί να κάνεις χορό αν δεν πρόκειται να γίνεις χορευτής; Γιατί να ασχοληθείς με τις τέχνες αφού δεν πρόκειται ποτέ να γίνεις καλλιτέχνης, γιατί να γυμναστείς, αφού δεν έχεις ταλέντο ή δεν θα προχωρήσεις σε πρωταθλητισμό;» (...)

Το σχολείο αυτό, της θεωρίας και της πράξης, της ανάπτυξης και της καλλιέργειας όλων των ενδιαφερόντων του ανθρώπου, απαντά λοιπόν ότι τα παιδιά έχουν χέρια για να γράφουν, αλλά και για να ζωγραφίσουν, να κάνουν γλυπτική, για να τα λερώσουν με χώματα, να χτίσουν, να ασχοληθούν με απλές και σύγχρονες μηχανές. Εχουν στόμα για να λένε το μάθημα, αλλά και για τραγουδάνε, να παίζουν θέατρο.

Και απαντά έτσι, για έναν λόγο: Γιατί με όποια επαγγέλματα κι αν ασχοληθεί ο άνθρωπος στην πορεία της ζωής του και μέσα από αυτά να συμβάλει στον πλούτο της νέας αυτής κοινωνίας, πρέπει να έχει μια ειδικότητα: «Ανθρωπος».