Κυριακή 14 Ιούνη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ
Η φλόγα του Χικμέτ δεν μπορεί να σβήσει...

Ο χαιρετισμός του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στην έναρξη του Επιστημονικού Συνεδρίου της ΚΕ του ΚΚΕ «Ναζίμ Χικμέτ: Για να γενούνε τα σκοτάδια λάμψη», χτες, Σάββατο 13 Ιούνη, στην Αίθουσα Συνεδρίων του Κόμματος στον Περισσό

«

Τα Επιστημονικά Συνέδρια της ΚΕ του ΚΚΕ είναι πλέον ένα πολύ σημαντικό γεγονός - θεσμός. Η πορεία τους ξεκίνησε το 2010, με το πρώτο Συνέδριο να είναι αφιερωμένο στον Γιάννη Ρίτσο, το δεύτερο στον Κώστα Βάρναλη, το τρίτο στον Μπέρτολτ Μπρεχτ και σήμερα το τέταρτο στον Ναζίμ Χικμέτ.

Εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής θέλουμε ιδιαίτερα να ευχαριστήσουμε θερμά τους συντρόφους από το Κομμουνιστικό Κόμμα στην Τουρκία για την πολύτιμη βοήθειά τους για τη διοργάνωση αυτού του Συνεδρίου, τόσο στη χορήγηση υλικών για το έργο του Χικμέτ, όσο και για τις μεγάλες πολιτιστικές δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν όλο αυτό το διάστημα, όπως κινηματογραφικές προβολές, συναυλίες με τη συμμετοχή και του Πολιτιστικού Κέντρου "Ναζίμ Χικμέτ" της Κωνσταντινούπολης, καθώς και στη σημερινή εναρκτήρια παράσταση, αλλά και με τη συμμετοχή τους σε εισηγήσεις κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου.

Ανιχνεύοντας το μεγαλείο του...

Το μεγαλείο του ποιητή, του κομμουνιστή, του αγωνιστή θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε σήμερα και αύριο.

Κι αλήθεια, πώς να ξεκινήσεις; Πώς να αρχίσεις να μετράς τους ατέλειωτους στίχους του μεγάλου φίλου της Ελλάδας, του αγωνιστή λαού μας, του πραγματικού φίλου όλων των καταπιεσμένων και κατατρεγμένων;

"Μολύβι ο καιρός κι ο άνεμος πικρός, βάλτε όλοι σκοπό να αλλάξει ο καιρός...".

Οταν μετράς τους νεκρούς. Οταν μετράς τις ώρες των βασανιστηρίων. Οταν μετράς τους λυγμούς των κατατρεγμένων στην Τουρκία, στην Ελλάδα, στην Ισπανία, όπου Γης.

Ο Ναζίμ Χικμέτ είχε την ελπίδα, μέσα από την τέχνη του, να μας κάνει για όλα αυτά, για όλα τα βάσανα των κατατρεγμένων και καταπιεσμένων, να "κλάψουμε" από οργή, ήθελε να μετατρέψει το λυγμό σε εξέγερση, σε επανάσταση.

Ο Ναζίμ Χικμέτ στο δικαστήριο (1931)
Ο Ναζίμ Χικμέτ στο δικαστήριο (1931)
Πολλοί προσπάθησαν να σβήσουν αυτή τη φωνή του λαού, της αντίστασής του, τη φωνή που ανοίγει το δρόμο στους καταπιεσμένους για να πάρει τέλος το "συμπόσιο της δυστυχίας" τους, που μας δείχνει πως "ο πλανήτης μας δε στέκεται σε ενός βοδιού τα κέρατα / ανάμεσα στα χέρια μας κρατιέται". Η φλόγα του Χικμέτ που πυρπολεί καρδιές, δεν μπορεί να σβήσει, όσο θα υπάρχουν άνθρωποι, αγωνιστές, που θα παλεύουν για να καλυτερέψουν, να ομορφύνουν τη ζωή.

Γι' αυτό και ο στρατηγός Εβρέν, δικτάτορας στην Τουρκία, το 1980, δήλωνε ότι "σε δημόσια κτίρια ορισμένων επαρχιών, κρέμονται φωτογραφίες και ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ στους τοίχους. Ολα αυτά θα τα απομακρύνουμε, θα σας επιστρέψουμε αυτή τη γη καθαρή. Απομακρύνετε καθετί που θυμίζει Χικμέτ".

Μάταιος κόπος. Ούτε στην Τουρκία ούτε στην Ελλάδα, σε καμία χώρα σβήστηκε η φλόγα με "αποφασίζομεν και διατάσσομεν".

Απαγορευμένα ποιήματα του Χικμέτ κυκλοφορούσαν παντού, σε χειρόγραφα αντίτυπα, κρυμμένα στο προσφάι του εργάτη μέσα στο εργοστάσιο, βαθιά μέσα στις τσέπες των αγοριών και στο μπούστο των κοριτσιών.

Σήμερα, προσπαθούν να ευνουχίσουν την τέχνη του από το επαναστατικό της περιεχόμενο. Να τον προβάλουν απλά σαν αντιφασίστα, ειρηνιστή, ακόμα και εθνικιστή. Οσο θα υπάρχουν όμως οι σύντροφοί του να το διαδίδουν δεν θα τα καταφέρουν.

Από τους αλύγιστους της ταξικής πάλης

Ναζίμ Χικμέτ: Ενας μεγάλος ποιητής για τη χώρα του, την ανθρωπότητα.

Συνεπής αγωνιστής, από τους αλύγιστους της ταξικής πάλης. Γνήσιος διεθνιστής, γι' αυτό και πραγματικός πατριώτης.

Κομμουνιστής έως το τέλος της ζωής του, γι' αυτό φίλος της ειρήνης, εχθρός των πολεμοκάπηλων, του εθνικισμού, του ρατσισμού, του φασισμού.

«Στη φυλακή της Προύσας»
«Στη φυλακή της Προύσας»
Ο Ναζίμ πίστευε βαθιά ότι ο μόνος τρόπος για να σωθεί η ανθρωπότητα ήταν ο σοσιαλισμός. Ολη του την τέχνη, τη δημιουργικότητά του, την αξιοποίησε για να ανοίξει δρόμους στη μελλοντική μάχη της ανθρωπότητας.

Αλλά ήταν σίγουρος και ξεκάθαρος και σε κάτι ακόμα. Για να καταστραφεί ο απάνθρωπος καπιταλισμός, η ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα να εκλείψει, να πάψουν να υπάρχουν άρχοντες, αφεντικά, πλουτοκράτες, πρώτα απ' όλα ήταν απαραίτητη προϋπόθεση η ύπαρξη Κόμματος. Κομμουνιστικού Κόμματος.

Για το σοσιαλισμό, για να είναι η εργατική τάξη στην εξουσία, πάλι το Κόμμα είναι αναγκαίο. Ο Ναζίμ Χικμέτ ήξερε ότι χωρίς το Κόμμα είναι αδύνατο να πετύχουν το σκοπό τους κι έτσι το πρώτο που έκανε μόλις έμαθε για την πάλη των τάξεων και τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης, ήταν να επισκεφτεί τη Σοβιετική Ενωση και να γίνει μέλος του ΚΚ Τουρκίας και του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκων).

Το 1938 συλλαμβάνεται και δικάζεται με τη φτιαχτή κατηγορία ότι τα έργα του υποκινούν σε ανταρσία φοιτητές στρατιωτικών σχολών. Τον επόμενο χρόνο καταδικάζεται σε φυλάκιση 23 χρόνια και 4 μήνες. Στη διάρκεια της κράτησής του ο Χικμέτ παραμένει πιστός στις πεποιθήσεις του, παρά τις πιέσεις και τις προσπάθειες να τον κάνουν να σωπάσει, να περάσει με το μέρος του αστικού κράτους.

Στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στο Βερολίνο (1951)
Στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στο Βερολίνο (1951)
Ο Ναζίμ, όμως, ήξερε ότι όποιος παραδίνεται παύει να είναι άνθρωπος, παύει να είναι δημιουργός.

"Το ζήτημα δεν είναι να είσαι φυλακισμένος. Να μην παραδίνεσαι, αυτό είναι το ζήτημα", έγραφε.

Η λύσσα της αστικής τάξης ενάντιά του, όμως, είναι που τον κάνει να δημιουργεί μέσα στη φυλακή, ακόμα πιο μεγαλόπνοα έργα, επικά και λυρικά, ακόμη και θέατρο, γεμάτα πίστη στον άνθρωπο, ιστορική αισιοδοξία, αποφασιστικότητα.

"Το σκοπό που είναι να φτάσουμε, / θα τον φτάσουμε με αίμα. / Και τη νίκη, / θα την αρπάξουμε με τα νύχια μας. / Και θα ξεχάσουμε να συγχωρούμε".

Αφέθηκε ελεύθερος μετά από 13 χρόνια συνεχούς κράτησης, νίκη του ίδιου, με την πολυήμερη απεργία πείνας, του λαϊκού κινήματος της πατρίδας του, αλλά και του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης, με επικεφαλής διάσημους καλλιτέχνες, όπως ο Πικάσο, ο Αραγκόν, ο Νερούδα, ο Σαρτρ.

Αφού γλιτώνει από απόπειρα δολοφονίας, αναγκάζεται να αποδράσει και πάλι από την Τουρκία και πάει στη Μόσχα.

Από το 1950 μέχρι το θάνατό του, αποτελεί ξεχωριστή φυσιογνωμία του διεθνούς κινήματος ειρήνης. Αυτήν την περίοδο γράφει τα σπουδαία ποιήματά του ενάντια στον πυρηνικό όλεθρο, αφού είναι βαθιά συγκλονισμένος από τον ατομικό βομβαρδισμό της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι από τους Αμερικανούς. Ποιήματά του, όπως "Ο Γιαπωνέζος ψαράς", "Μην αφήνετε τα σύννεφα να σκοτώνουν τους ανθρώπους", το "Ποίημα της Χιροσίμα" - "Το μικρό κοριτσάκι", όπως έγινε ευρύτερα γνωστό που γράφτηκε το 1955.

Από την έναρξη του Συνεδρίου
Από την έναρξη του Συνεδρίου
Ο Ναζίμ Χικμέτ ήταν μεγάλος φίλος της ειρήνης. Υπήρξε μέλος του Προεδρείου του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, τιμημένος με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης το 1950. Σε άρθρο του με τίτλο το "Ατσάλι της ειρήνης", έγραφε:

"Στο Φεστιβάλ Νεολαίας του Βερολίνου κουβέντιασα με ένα νεολαίο από τη χώρα του Χο Τσι Μινχ, που έχασε το ένα χέρι του πολεμώντας τους Γάλλους. Εφόρμησε με επτά φίλους του σε ένα γαλλικό φρούριο. Η επίθεσή τους απότυχε. Οι φίλοι του πέθαναν και αυτός γύρισε με κομματιασμένο χέρι. Ζήτησε από τον αξιωματικό να του το κόψουν από τη ρίζα. Πράγμα που έγινε. Υστερα ρίχτηκε μονάχος ενάντια στο φρούριο και το ανατίναξε με δυναμίτη. Ολα αυτά δεν μας τα διηγήθηκε ο ίδιος αλλά ένας φίλος του. Ο ίδιος μου μίλησε για τον ηρωικό αγώνα του λαού του Βιετνάμ, χαρακτηρίζοντάς τον φιλειρηνικό πόλεμο. Είπε ότι το Βιετνάμ μια μέρα οπωσδήποτε θα κερδίσει την ανεξαρτησία του και ότι πιστεύει στην τελική επικράτηση της ειρήνης".

"Στη συνέχεια - συνεχίζει ο Χικμέτ - επισκέφτηκα τα εργοστάσια της Τσεχοσλοβακίας, που ήταν στολισμένα με φιλειρηνικά συνθήματα και πορτρέτα των ηγετών του παγκόσμιου κινήματος. Ενας εργάτης καθώς έλιωνε το ατσάλι, μου είπε: Εμείς εδώ χύνουμε το ατσάλι της ειρήνης. Αυτό το ατσάλι αφιερώνεται στους ατσαλένιους αγωνιστές της ειρήνης".

Διεθνιστής μέχρι τέλους

Από το χαιρετισμό του Δ. Κουτσούμπα στο Επιστημονικό Συνέδριο για τον Ναζίμ Χικμέτ
Από το χαιρετισμό του Δ. Κουτσούμπα στο Επιστημονικό Συνέδριο για τον Ναζίμ Χικμέτ
Η τουρκική λογοτεχνία με την παρουσία του Χικμέτ ξεπερνά τα σύνορά της και γίνεται παγκόσμια. Τον διαβάζουν οι εργάτες και οι εργάτριες της Ευρώπης, της Ασίας, της Αμερικής και οραματίζονται μέσα από τους στίχους του έναν πιο δίκαιο κόσμο.

"Μια πρωτοπορία, όποια κι αν είναι, καθορίζεται από το περιεχόμενό της και τη μορφή της", απαντούσε σε ερώτημα δημοσιογράφου. "Στην πρωτοπορία, όπως εγώ την καταλαβαίνω, το περιεχόμενο είναι η δεδομένη αντανάκλαση της ανθρώπινης πραγματικότητας που αποτελεί για μένα μια υποχρέωση. Η μορφή είναι η λακωνικότητα, το διάγραμμα και η ακρίβεια, γιατί πρέπει να είναι ακριβής, να είναι όχι σαν το φως του φεγγαριού, αλλά σαν το φως του ήλιου".

Και συνέχιζε:

"Είναι σπουδαίο πρόβλημα, το πρόβλημα των εθνικών μορφών της λογοτεχνίας. Πρώτα πρώτα πιστεύω ότι υπάρχουν εθνικές μορφές, ιστορικά καθορισμένες για κάθε χώρα. Στην Τουρκία, σε κάθε εποχή, ανταποκρίνεται μια ειδική μορφή που εξελίσσεται μαζί με το έθνος, με το λαό. Ομως, γίνονται ανταλλαγές και αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στην κουλτούρα των διαφόρων εθνών και μπορεί κανείς να βρει σε κάθε εθνική μορφή ένα ή περισσότερα στοιχεία, ενός ή περισσότερων εθνών, πράγμα που της προσδίνει άλλωστε και ένα χαρακτήρα παγκοσμιότητας. Οσο για μένα, θεωρούμαι ως κληρονόμος όχι μόνο της τούρκικης κουλτούρας, αλλά επίσης και σαν ένας από τους κληρονόμους όλης της κουλτούρας της ανθρωπότητας. Οταν μιλάω για κουλτούρα δεν εννοώ μόνο την κουλτούρα των αρχαίων Ελλήνων ή της Αναγέννησης, αλλά και της Ασίας, της Αφρικής, της Αμερικής. Σαν άνθρωπος της ανατολής είμαι περήφανος που η κουλτούρα της δύσης συνέβαλε στην ανάπτυξη της κουλτούρας της χώρας μου, αλλά και αντίστροφα, είμαι περήφανος που κι αυτή με τη σειρά της κι όλη η κουλτούρα της ανατολής, πλούτισαν το ανθρώπινο θησαυροφυλάκιο, συμπεριλαμβανομένης και της δύσης...".

Στην ποίηση του Ναζίμ Χικμέτ η αγάπη του για την πατρίδα είναι η αγάπη του εργάτη για το χώμα που ποτίζει με το δικό του ιδρώτα και αίμα. Σε αυτήν την αγάπη δεν βρίσκεις ίχνος εθνικισμού, αντίθετα βρίσκεις τα σύνορα που υψώνονται στο εσωτερικό κάθε χώρας, ανάμεσα στους πραγματικούς παραγωγούς του πλούτου, ανάμεσα στο λαό που παλεύει και μοχθεί, και στους εκμεταλλευτές, στα παράσιτα που απομυζούν αυτόν τον πλούτο, τους πλουτοκράτες, τα μονοπώλια, τους καπιταλιστές.

Ο Ναζίμ Χικμέτ ήταν διεθνιστής. Αξέχαστο μένει στις καρδιές των μεγαλύτερων γενιών Ελλήνων το γράμμα που απηύθυνε προς τον ελληνικό λαό τον Αύγουστο του 1952 και μεταδόθηκε από ξένους ραδιοφωνικούς σταθμούς, απόσπασμα του οποίου επιτρέψτε μου να σας διαβάσω:

"Αδέλφια Ελληνες, υπάρχουν δύο Τουρκίες και δύο Ελλάδες. Η αληθινή και η ψεύτικη. Η ανεξάρτητη και η δουλική. Η μια είναι η Ελλάδα του Μπελογιάννη και των χιλιάδων Ελλήνων πατριωτών που υποφέρουν στις φυλακές. Η πατρίδα του ελληνικού λαού. Αυτή είναι η γνήσια Ελλάδα. Είναι η Τουρκία με τους χιλιάδες Τούρκους πατριώτες που σαπίζουν στα μπουντρούμια. Η Τουρκία του τούρκικου λαού. Αυτή είναι η γνήσια Τουρκία. Υπάρχουν και η Τουρκία και η Ελλάδα του Μεντερές και του Πλαστήρα. Είναι οι επίσημες, όχι όμως οι πραγματικές... Οι λαοί της Ελλάδας και της Τουρκίας δίνουν πέρα για πέρα διαφορετικό νόημα στην ελληνοτουρκική φιλία. Γι' αυτούς η φιλία σημαίνει κοινό αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Για την ανεξαρτησία, για την ευτυχία, για να μπορούν να γεύονται πλάι πλάι στο αδελφικό τραπέζι της φιλίας το ψωμί και τις ελιές του τόπου τους. Ο τούρκικος και ο ελληνικός λαός θέλει να στείλει στο διάβολο τους ξένους κατακτητές, τους εμπειρογνώμονες για τα βασανιστήρια και τους εμπειρογνώμονες για την οικονομική καταστροφή... Ο τούρκικος λαός αγαπάει τον ελληνικό λαό και νιώθει θαυμασμό για τα ηρωικά του κατορθώματα. Μπορώ να σας πω ότι οι Τούρκοι αγωνιστές μάθαιναν ακόμα και μέσα στη φυλακή τα νέα από τους αγώνες του λαού και του λαϊκού σας στρατού. Μπορώ να σας πω ότι παρακολουθούσαν τα γεγονότα στην Ελλάδα με δάκρυα στα μάτια. Ο τούρκικος λαός ήταν στο πλευρό του ελληνικού λαού στις τραγικές και ηρωικές αυτές μέρες και θα είναι και στο μέλλον πάντα στο πλευρό του...".

Το Κομμουνιστικό Κόμμα φροντίζει για να γίνεται κτήμα και όπλο της πρωτοπόρας τάξης η πρωτοπόρα τέχνη

Ο Ναζίμ Χικμέτ ήταν μεγάλος ποιητής. Από τους κορυφαίους της τέχνης.

Κατά τη γνώμη μας, η τελική αξιολόγηση της τέχνης αναμφίβολα έχει να κάνει κυρίως με τη γενικότερη κοσμοαντίληψη, τη σκοπιά από την οποία βλέπει ο άνθρωπος τη θέση του μέσα στον κόσμο.

Είναι από τη σκοπιά της δυνατότητας του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο, ή από τη σκοπιά του αγνωστικισμού και της μοιρολατρίας;

Από τη σκοπιά της μοιρολατρίας, του αγνωστικισμού δεν βλέπουμε κανένα φως που να δείχνει στον άνθρωπο το δρόμο του.

Οι σκοτεινές εποχές που περνάει σήμερα ο πολιτισμός μας φαίνονται σαν μια τελική έκλειψη, διαβάζουμε στο "Αλφαβητάρι της αισθητικής για μεγάλους" (εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή"). Η τέχνη είναι στην καλύτερη περίπτωση "μια παρηγοριά ή ένα θαύμα", και στη χειρότερη περίπτωση "μια παραδοχή της απόγνωσης με καθαρό μάτι", κάτι σαν εσωτερική αποκάλυψη λίγο - πολύ άσχετη με την πρακτική, τη χειροπιαστή ζωή.

Ομως, από τη σκοπιά της πίστης στον άνθρωπο και τις δυνάμεις του, βλέπουμε τον ίδιο τον άνθρωπο να βαστάει τη δάδα που φωτίζει το δρόμο του.

Οι σκοτεινές εποχές φαίνονται "σήραγγες που πάντα έχουν μια έξοδο".

Η τέχνη αντικρίζεται σαν μια κατάκτηση του ανθρώπου μέσα από την οποία μπορεί να εκφράσει και να εξανθρωπίσει τον εαυτό του και την πραγματικότητα, κατάκτηση που βλασταίνει μέσα από την ίδια τη ζωή και γίνεται κίνητρο και οδηγός δίνοντας μορφή στις αγωνίες, στους αγώνες, στα όνειρά του.

Μέσα στην ίδια τη ζωή και την εξέλιξή της σφυρηλατείται η πιο στενή σύνδεση όλων των μορφών τέχνης, πολιτιστικής δημιουργίας με το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα φροντίζει για να γίνεται κτήμα και όπλο της πρωτοπόρας τάξης η πρωτοπόρα τέχνη, για τη διαρκή και συνεχή αλληλοτροφοδότηση της τέχνης και του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

Γιατί εργάτες του λόγου, σαν τον Ναζίμ Χικμέτ, δεν διαμορφώνουν το έργο τους σε "γυάλινους πύργους", αλλά εντοπίζοντας μέσα στην καθημερινή ζωή και πάλη αυτό που είναι ιστορικά και κοινωνικά χρήσιμο και αναγκαίο, αυτό που προχωράει τη ζωή μπροστά, που ξελασπώνει το μέλλον.

Κι αν η αξία μιας τέτοιας κοινωνικά χρήσιμης ποίησης, πεζογραφίας, γενικά τέχνης, δε χάνεται με το πέρασμα του χρόνου, είναι γιατί, στα κατάλληλα χέρια, μπορούν να γίνουν, όπλα της κοινωνικής απελευθέρωσης, της απαλλαγής από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, όπλα της επανάστασης.

Κι έτσι, σε πείσμα των εύκολων συμβιβασμών - και των έντιμων και των ανέντιμων συμβιβασμών - τα λόγια του Μπρεχτ ηχούν επίκαιρα:

"Και η τέχνη πρέπει σε αυτούς τους καιρούς των αποφάσεων, να αποφασίσει. Μπορεί να παραδώσει τον άνθρωπο στις συγχύσεις, στις αυταπάτες και τα θαύματα, αλλά μπορεί και να παραδώσει τον κόσμο στον Ανθρωπο".

Χικμέτ, στρατευμένη τέχνη και κομματική λογοτεχνία

Εχει μεγάλη σημασία για το πώς αντιλαμβανόταν το ζήτημα αυτό ο ίδιος ο Ναζίμ Χικμέτ, απαντώντας σε σειρά ερωτημάτων για την τέχνη, όπως και τη θέση του ποιητή απέναντι σε πολιτικά προβλήματα, σε συνέντευξή του στο βδομαδιάτικο περιοδικό του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος "Lettres francaises" στη διάρκεια του πρώτου θεατρικού Φεστιβάλ στο Παρίσι το 1958.

Απαντούσε ως εξής λοιπόν ο μεγάλος Τούρκος ποιητής:

"Γνωρίζετε ότι εγώ είμαι μέλος του ΚΚ από το 1923 και αυτό είναι η μόνη μου περηφάνια. Νομίζω ότι στις σχέσεις μεταξύ των κρατών, η πολιτική της ουδετερότητας μπορεί να είναι χρήσιμη και αποτελεσματική, όχι όμως για τους συγγραφείς. Δεν θα μπορούσατε, αλήθεια, να μου πείτε το όνομα ενός μεγάλου συγγραφέα, σε όλη την Ιστορία του κόσμου, που να έμεινε ουδέτερος απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της εποχής του. Μπορεί να το πιστεύει ότι είναι ουδέτερος, και να το διακηρύσσει μάλιστα, αλλά στην ουσία δεν είναι ποτέ! Οσο για μένα προτιμώ να είμαι δεσμευμένος και μάλιστα με όλη μου τη συνείδηση...".

Μάλιστα, διακήρυσσε καθαρά ότι:

"Προσωπικά κηρύσσομαι υπέρ μιας λογοτεχνίας κομματικής, όμως αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι δεν θαυμάζω τα έργα των μη κομμουνιστών συγγραφέων".

Ενώ απαντώντας στο ερώτημα του δημοσιογράφου για το τι εννοεί με τον όρο κομματική λογοτεχνία είπε:

"Προσπαθώ να καταλάβω τον όρο κομματική λογοτεχνία, όπως ο Λένιν το καταλάβαινε αυτό. Μα μου είναι πολύ δύσκολο, γιατί, σαν όλες τις βαθιές έννοιες, είναι επιφανειακά πολύ απλή. Καταρχήν σαν συγγραφέας, σαν μέλος του Κόμματος, η σχέση που αποκαθίσταται ανάμεσα σε αυτό και σε μένα, δεν είναι παθητική, αλλά ενεργητική. Υπάρχει ανταλλαγή. Το Κόμμα μού προσφέρει κι εγώ με τη σειρά μου οφείλω κάτι να του προσφέρω. Είμαι συνδεδεμένος με το Κόμμα, με το καταστατικό του, το πρόγραμμά του, που έγιναν δεκτά από το Συνέδριο. Εξω από αυτές τις καθορισμένες αρχές, δεν παίρνω διαταγές από πουθενά και από κανέναν. Εμπνέομαι βέβαια από τα συνθήματα του Κόμματος για να τα εκλαϊκεύσω, αλλά προσπαθώ να τα φέρω σε ένα επίπεδο καθαρά καλλιτεχνικό. Ο Ενγκελς έλεγε: Οι ποιητές προαισθάνονται το μέλλον. Αν είναι ικανοί να προαισθάνονται το μέλλον, τότε πιστεύω ότι μπορούν ακόμα καλύτερα να οσφραίνονται τα προβλήματα του παρόντος. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει αντίθεση ανάμεσα στα γενικά θέματα που βάζει το Κόμμα και σε εκείνο που συναισθάνεται ο ποιητής...".

Αυτός ήταν ο Ναζίμ Χικμέτ. Γι' αυτό και είναι μεγάλος. Γι' αυτό πέρασε στην αιωνιότητα, διαβάζεται και εμπνέει ακόμα και σήμερα. Θα διαβάζεται και θα εμπνέει στον αιώνα τον άπαντα τις νεότερες γενιές, όπως και άλλοι μεγάλοι και τρανοί που έδεσαν την τέχνη τους, τη ζωή τους με την ταξική πάλη, με τα ωραιότερα ιδανικά της ανθρωπότητας, την κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού και του προλεταριακού διεθνισμού.

Πολύ δικαιολογημένα συνεπώς η ΚΝΕ έχει ως κεντρικό της σύνθημα για τις εκδηλώσεις του 41ου Φεστιβάλ, στίχους εμπνευσμένους από τον Ναζίμ Χικμέτ: "Την ορμή μας την έχουμε από τους αιώνες... Θα βγούμε νικητές κι ας είναι οι θυσίες μας βαριές"...

Ναι. Οσο κι αν είναι βαριές οι θυσίες μας, αυτό τον σάπιο κόσμο, "αυτό το πειρατικό θα το βουλιάξουμε, θα το βουλιάξουμε, που να σκάσει ο διάβολος / και θα χτίσουμε ένα κόσμο λέφτερο, ανοιχτό, γεμάτο ελπίδα", όπως τον ήθελε και ο Χικμέτ.

Καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου μας».


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ