Σαφώς προσανατολισμένο στην εμπορευματοποίηση και τουριστικοποίηση του πολιτισμού, στην ιδιωτικοποίηση ακόμη και ευαίσθητων τομέων της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι το Γ` Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης για τον Πολιτισμό, που παρουσιάστηκε χτες, σε «πανηγυρική» εκδήλωση στο Βυζαντινό Μουσείο από τον υπουργό Πολιτισμού, Ευ. Βενιζέλο. Η παρουσίαση έγινε ενόψει της σημερινής, πρώτης, συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ) «Πολιτισμός» του Γ` ΚΠΣ.

Εξαρχής ομολογείται στον πρόλογο του ΕΠ για τις «τάσεις και προοπτικές του τομέα του πολιτισμού» (υπάρχει και μια φράση περί «ανάδειξης της ιδιαίτερης πολιτιστικής φυσιογνωμίας» των χωρών στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης») ότι «το πολιτιστικό προϊόν είναι πολλαπλά αξιοποιήσιμο, αφ' ενός ως εργαλείο οικονομικής συνοχής και μείωσης του κοινωνικού αποκλεισμού, και αφ' ετέρου ως δημιουργός προστιθέμενης αξίας και απασχόλησης».

Παρακάτω η πολιτιστική δημιουργία μετατρέπεται σε προϊόν (η φράση «πολιτιστικό προϊόν» είναι σε παρένθεση και στο πρωτότυπο), ενώ γίνεται ακόμη σαφέστερη η επιδίωξη του κεφαλαίου να «διαχειριστεί» τον ελεύθερο χρόνο προς οικονομικό και ιδεολογικό όφελός του: «Οι ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας, ιδιαίτερα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών (σ.σ. τεράστιο πεδίο κερδοσκοπίας των μονοπωλίων), η βελτίωση του βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου των πολιτών, καθώς η πρόσφατη αντίληψη για την οικονομία του ελεύθερου χρόνου, σε συνδυασμό με τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για πολιτιστικές δραστηριότητες, αγαθά και υπηρεσίες, δημιουργούν ενδιαφέρουσες προοπτικές για την ανάπτυξη και διάθεση του "πολιτιστικού προϊόντος"».

Προστίθεται ότι ο συγκεκριμένος τομέας στην Ελλάδα παρουσιάζει «ανοδική πορεία» των δεδομένων και αυξητικές τάσεις των «καταναλωτών» πολιτισμού και επομένως «η συμβολή του πολιτιστικού προϊόντος στη δημιουργία ζήτησης, προστιθέμενης αξίας και εισοδημάτων, μπορεί να αναδειχτεί ιδιαίτερα σημαντική».

Ο πολιτισμός συνδέεται και με την ανάπτυξη του «τουριστικού προϊόντος», την «προώθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων» και την «ανταγωνιστικότητα» του «ελληνικού "πολιτιστικού προϊόντος"». Και για να μην υπάρξουν «παρερμηνείες» για το τι είδους ανάπτυξη εννοούν οι «εταίροι» μας και η κυβέρνηση, σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα φέρνουν... τη Μύκονο, λόγω της παραπλήσιας Δήλου.

Ωστόσο, επιχειρείται να υποτιμηθεί ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα στον καταμερισμό του Γ` ΚΠΣ, σε θεσμικό και οικονομικό επίπεδο. Για το πρώτο σημειώνεται πως στη διαχείριση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς «ο ρόλος του κράτους είναι καθοριστικός εκ του Συντάγματος» και, συνεπώς, η «ενθάρρυνση» και «κινητοποίηση ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων» θα γίνεται στον τομέα του «Σύγχρονου Πολιτισμού» και της «Κοινωνίας της Πληροφορίας». Ομως, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» (στο πλαίσιο του οποίου θα... «ενθαρρυνθούν» οι ιδιώτες) περιλαμβάνεται το Μέτρο με τίτλο «Τεκμηρίωση, Αξιοποίηση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού». Εν ολίγοις, οι τρεις αυτοί σημαντικότατοι τομείς διαχείρισης του πολιτιστικού πλούτου του λαού μας θα περάσουν στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου, μέσω της «αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας».

Με τον παραπάνω «μπούσουλα» τα ποσά του Γ` ΚΠΣ για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πολιτισμός» για την περίοδο 2000-2006 ανέρχονται στα 205,5 δισ. Το ΥΠΠΟ επαίρεται ότι σε αυτό το ποσό οι ιδιωτικές «χορηγίες» καταλαμβάνουν πολύ μικρό ποσοστό, αλλά τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι οι ιδιώτες θα κερδίσουν τα μέγιστα από μια μικρή «επένδυση». Σε αυτά τα ποσά προστίθενται και τα ποσά από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες, το ΕΠ «Κοινωνία της Πληροφορίας» και το ΕΠ «Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση» (όλα αποτελούν χρηματοδοτικές δεσμεύσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας). Το συνολικό κοινοτικό ποσό για την εξαετία φθάνει τα 491 δισ. δρχ., σχεδόν πενταπλάσιο από το αντίστοιχο ποσό του Β` ΚΠΣ, αφού οι... «πολιτιστικές» ανάγκες του κεφαλαίου αυξήθηκαν.

Αλλωστε, η κατανομή των 205,5 δισ. του ΕΠ «Πολιτισμός» προβλέπει 78,9 δισ. (το 38% του συνολικού ποσού) για τον «Σύγχρονο Πολιτισμό», στον οποίο δραστηριοποιείται εντόνως το εγχώριο μεγάλο κεφάλαιο. Λ.χ. στις πρώτες προτεραιότητες της κατανομής για το «Σύγχρονο Πολιτισμό» είναι η χρηματοδότηση των Μεγάρων Μουσικής Αθήνας και Θεσσαλονίκης και η «ολοκλήρωση Πολιτιστικών και Συνεδριακών Κέντρων» με 38,8 δισ.! Η υπόλοιπη κατανομή έχει ως εξής: 121,6 δισ. (59% του συνολικού ποσού) στην Πολιτιστική Κληρονομιά (μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι) και 5,6 δισ. (3% του συνόλου) για τεχνική βοήθεια.