Απέναντι στην αστική ιστοριογραφία του «νέου κύματος» για την ΕΑΜική Αντίσταση και τον ταξικό εμφύλιο πόλεμο προσπαθεί να αντιπαρατεθεί μια σειρά ιστορικών ρεφορμιστικής και οπορτουνιστικής κατεύθυνσης. Στην απαίτηση της «αξιολογικής ουδετερότητας» η οπορτουνιστική ιστοριογραφία αντιτάσσει την καταγραφή και ερμηνεία της Ιστορίας στους «ειδικούς» ιστορικούς επιστήμονες, οι οποίοι διατηρούν τις ιδεολογικές τους αναφορές³³. Βέβαια, υπάρχουν και αυτοί που συμφωνούν με πλευρές της μεθοδολογίας του «νέου κύματος»³⁴. Ομως, και στη μια και στην άλλη περίπτωση η παραδοχή της ιδεολογικά φορτισμένης γνώμης του ιστορικού αναφέρεται πολύ περισσότερο σε μια ατομική πολιτική ή ακόμα και συναισθηματική τοποθέτηση «εντός των τειχών» του αστικού πλουραλισμού, παρά σε μια απόπειρα κατανόησης της ιστορικής κίνησης μέσα από την πάλη των τάξεων και στην προάσπιση της εργατικής τάξης.

Οσον αφορά τα ιστορικά γεγονότα, οι οπορτουνιστές ιστοριογράφοι χαρακτηρίζουν συνολικά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως αντιφασιστικό και οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι ούτε μπήκε ούτε και θα έπρεπε να μπει από την πλευρά του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος το ζήτημα της εξουσίας³⁵. Αγκωνάρι μιας τέτοιας τοποθέτησης είναι η κλασική ψευδαίσθηση που καλλιεργεί ο οπορτουνισμός περί της δυνατότητας μιας ειρηνικής διευθέτησης της ταξικής πάλης μέσα στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας³⁶. Η προβολή αυτής της θέσης στο επίπεδο των ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων οδηγεί την οπορτουνιστική ιστοριογραφία στην αντίληψη ότι η πιο αποτελεσματική άρνηση του ιμπεριαλιστικού πολέμου είναι η επιστροφή στην ιμπεριαλιστική ειρήνη και όχι η προσπάθεια ανατροπής του ιμπεριαλισμού που «γεννά τους πολέμους»³⁷.

Γι' αυτό, όταν οι οπορτουνιστές ιστοριογράφοι αναζητούν τις ρίζες του Β΄ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου, τον εξετάζουν ως ένα γεγονός αποκομμένο, η πραγμάτωση του οποίου κρίνεται αποκλειστικά από τους πολιτικούς χειρισμούς των «μεγάλων δυνάμεων» και όχι από την ίδια τη φύση του καπιταλιστικού οικονομικοκοινωνικού σχηματισμού στην εποχή του ιμπεριαλισμού: «Τόσο ο Τσάμπερλεν και ο Χάλιφαξ στη Βρετανία όσο και ο Νταλαντιέ και ο Μπονέ στη Γαλλία ήταν δηλωμένοι οπαδοί της πολιτικής "κατευνασμού" του Χίτλερ αλλά είχαν αντιληφθεί ότι μετά την Τσεχοσλοβακία δεν υπήρχαν πλέον περιθώρια υποχωρήσεων. Οι διαβεβαιώσεις του Χίτλερ προς τον Βρετανό και τον Γάλλο πρεσβευτή στο Βερολίνο στις 25 Αυγούστου ότι η Γερμανία δεν απειλούσε την ακεραιότητα των χωρών τους δεν άλλαξε τη στάση τους. Αντίθετα, η υπογραφή της Συμφωνίας Αμοιβαίας Συνδρομής μεταξύ Πολωνίας και Βρετανίας καθιστούσε σαφές ότι τυχόν επίθεση στην Πολωνία θα προκαλούσε γενικότερο πόλεμο. Από την άλλη πλευρά, Γαλλία και Βρετανία έλπιζαν ότι η σθεναρή στάση θα απέτρεπε τη Γερμανία να εξαπολύσει τον πόλεμο. Διαψεύστηκαν»³⁸.

Μια τέτοια προσέγγιση του ιμπεριαλιστικού πολέμου, αντικειμενικά καθιστά ανεπαρκή και αναποτελεσματική την κριτική απέναντι στην εξουσία του κεφαλαίου και τους ιδεολογικούς της εκπροσώπους, αφού αποσυνδέει τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο από το χαρακτήρα της ίδιας της οικονομικής ανάπτυξης του καπιταλισμού και δε θέτει το ζήτημα της ανατροπής του³⁹. Στηριζόμενοι σε αυτό τον άξονα ανάλυσης, οι οπορτουνιστές και ρεφορμιστές ιστοριογράφοι δικαιολογούν κατ' εξαίρεση την ένοπλη αντίσταση των λαών στη διάρκεια του αντιφασιστικού αγώνα, στο βαθμό που αυτή δεν ήταν πρωτογενής - επιθετική, αλλά συνιστούσε την αντίδραση στα εγκλήματα της Κατοχής αναφορικά με την Ελλάδα⁴⁰ και στη φασιστική επιθετικότητα σε διεθνές επίπεδο. Οι συνέπειες αυτής της στάσης φαίνονται και στην προσέγγιση του εμφυλίου πολέμου. Ακόμα και σε εκείνες τις περιπτώσεις, στις οποίες οι οπορτουνιστές ιστοριογράφοι προασπίζονται το ΚΚΕ αναφορικά με τη διεξαγωγή του ταξικού εμφυλίου πολέμου, η δικαιολόγηση στηρίζεται στο όργιο της τρομοκρατίας του αγγλικού ιμπεριαλισμού και της αστικής τάξης⁴¹.

Επομένως, σύμφωνα με την αντίληψη των ρεφορμιστών και οπορτουνιστών ιστοριογράφων, δεν είναι αποδεκτή μια προσπάθεια δυσφήμισης του ΕΑΜ και του ΚΚΕ στη βάση της πτωματομετρίας και της ψευδούς φιλανθρωπίας του «νέου κύματος». Ομως ταυτόχρονα, ως κριτήριο για την ορθότητα της μαζικής λαϊκής βίας και κατά προέκταση για το δίκαιο ή τον άδικο χαρακτήρα της ΕΑΜικής Αντίστασης και της δράσης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας δεν ορίζεται το δικαίωμα της εργατικής τάξης και των άλλων εκμεταλλευομένων να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο στον αγώνα για την κοινωνική - ταξική τους χειραφέτηση από τους ιμπεριαλιστές (καταχτητές και μη) και την ντόπια αστική τάξη, αλλά το δικαίωμά τους να αντισταθούν στην κατάλυση της κυριαρχίας του αστικού κράτους.

Η δικαίωση της αντίστασης στη βάση της προάσπισης της αστικής δημοκρατίας οδηγεί τους οπορτουνιστές ιστοριογράφους και στο να περιορίζουν την κάθε αντιπαράθεση ανάμεσα στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ από τη μια μεριά και την ελληνική αστική τάξη από την άλλη στο δίπολο: «Μαχητές της απελευθέρωσης» και «δωσίλογοι συνεργάτες των Γερμανών». Ομως, σύμφωνα με αυτή τη σχηματική αποτύπωση, δεν μπορεί να ερμηνευτεί η στάση του κομματιού της αστικής τάξης που ακολούθησε τον αγγλικό ιμπεριαλισμό στην Αίγυπτο ή του άλλου μέρους που έμεινε στην Ελλάδα δίχως να συνεργαστεί με τους καταχτητές, μιας και οι δύο αυτές πλευρές την επομένη της απελευθέρωσης στράφηκαν επίσης ενάντια στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ.

Οι οπορτουνιστές αναδεικνύουν ότι το ΚΚΕ δεν είχε επεξεργασμένη στρατηγική για την κατάληψη της εξουσίας και θεωρούν ότι καλώς έκανε, αφού το κυριότερο καθήκον της στιγμής ήταν ο αντιφασιστικός αγώνας⁴² και στη συνέχεια η δημοκρατική ομαλότητα και η διενέργεια εκλογών. Ετσι, ακόμα και όταν υπερασπίζονται τη δράση του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ ή και του ΚΚΕ, βασικός όρος είναι η παραμονή της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης στα όρια της αστικής νομιμότητας και η αποσύνδεσή της από τον αγώνα για το σοσιαλισμό.

Είναι χαρακτηριστική εξάλλου η «χρόνια εμμονή» του οπορτουνισμού για την καταδίκη της αποχής του ΚΚΕ από τις εκλογές του 1946, αφού θεωρούν ότι με την έμπρακτη αμφισβήτηση της αστικής νομιμότητας - που συνιστούσε το πέρασμα στην ένοπλη πάλη - ξοδεύτηκε μια ευκαιρία μετάβασης σε ένα καθεστώς αστικής δημοκρατίας, στα όρια του οποίου θα κατοχυρωνόταν η ενσωμάτωση του ΚΚΕ στον αστικό κοινοβουλευτισμό.

Με άλλα λόγια, η οπορτουνιστική ιστοριογραφία, εκμεταλλευόμενη το δεδομένο ότι πραγματικά δεν τέθηκε το Δεκέμβρη του 1944 το ζήτημα της εξουσίας, στο όνομα της ανάγκης αστικοδημοκρατικής εξομάλυνσης, αρνείται το ιστορικά χρήσιμο για την εργατική τάξη συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να είχε τεθεί⁴³.

Αντίστροφα από τους υποστηρικτές του «νέου κύματος», οι οπορτουνιστές και ρεφορμιστές ιστοριογράφοι αποκόπτουν την εθνικοαπελευθερωτική πάλη του ΚΚΕ από την πάλη για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας με στόχο το σοσιαλισμό. Γενικότερα απορρίπτουν την ταξική σύγκρουση και με την ένοπλη μορφή της ως κορύφωση της ταξικής πάλης.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Σημειώσεις:

33. Βασίλη Κρεμμυδά: «Στα δίχτυα του Δικτύου», εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 19 Νοέμβρη 2009.

34. Τασούλας Βερβενιώτη: «Μνήμες και αμνησίες των αρχείων και των μαρτυριών για τον ελληνικό εμφύλιο. Η Αθήνα και η επαρχία, η ηγεσία και τα μέλη» στο συλλογικό: «Μνήμες και λήθη του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου», εκδ. «Επίκεντρο», Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 81-86.

35. Ηλία Νικολακόπουλου: «Το νέο κύμα και η τριλογία της σύγχυσης», εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 7 Φλεβάρη 2009.

36. Χάγκεν Φλάισερ: «Προς τι η προβολή ενός μοιραίου ανθρώπου;», εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 28 Νοέμβρη 2009.

37. Β. Ι. Λένιν: «Προς τους εργάτες που είναι ενάντια στον πόλεμο και τους σοσιαλιστές που πέρασαν με το μέρος των κυβερνήσεών τους» «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1981, τ. 30, σελ. 300.

38. Πολυμέρη Βόγλη: «Ηταν πράγματι αναπόφευκτος ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος;», εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 24 Οκτώβρη 2009.

39. Β. Ι. Λένιν: «Ταξική συνεργασία με το κεφάλαιο ή ταξική πάλη ενάντια στο κεφάλαιο» «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1986, τ. 32.

40. Παναγιωτόπουλου: «Επανάσταση χωρίς αίμα, πολιτική χωρίς βία;», εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 26 Ιούνη 2004.

41. Μιχάλη Λυμπεράτου: «Στα πρόθυρα του Εμφυλίου Πολέμου», εκδ. «Βιβλιόραμα», Αθήνα, 2006, σελ. 514-516.

42. Ηλία Νικολακόπουλου: «Η επιστροφή των Βουρβόνων», εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 19-20 Δεκέμβρη 2009.

43. Σπύρου Ασδραχά: «Η "αναθεώρηση" του Εμφυλίου», εφημερίδα «Εποχή», 20 Δεκέμβρη 2009.