Πρόσφατα, η τουρκική εφημερίδα «Σαμπάχ» έγραψε ότι στο νέο Πολιτικό Εγγραφο Εθνικής Ασφάλειας, του οποίου η συγγραφή συνεχίζεται και το οποίο χαρακτηρίζεται και ως «Βιβλίο των Κόκκινων Γραμμών» της Τουρκίας, (ή ακόμη και ως «Μυστικό Σύνταγμα») θα εξαιρεί την Ελλάδα, τη Ρωσία, το Ιράν και το Ιράκ από τους «πιθανούς κινδύνους» για την Τουρκία. Ταυτόχρονα, στο ίδιο ντοκουμέντο θα αναφέρεται πιθανώς πως η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια από την Ελλάδα δεν είναι πλέον αιτία πολέμου μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας. Οπως είναι γνωστό, η Τουρκία όχι μόνον δεν υπέγραψε τη Διεθνή Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση προειδοποίησε και θεσμοθέτησε ότι, αν η Ελλάδα αποτολμήσει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια (στη βάση της παραπάνω Διεθνούς Συνθήκης) αυτό θα σημαίνει αιτία πολέμου (casus belli). Τώρα, που η Τουρκία διαρρέει πως θ' αναθεωρήσει αυτήν την απόφασή της, δεν είναι λίγοι αυτοί που ετοιμάζονται να πανηγυρίσουν και να σκορπίσουν «πελάγη ευτυχίας» για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μάλιστα, ο ίδιος ο υφυπουργός Εξωτερικών, Δ. Δρούτσας, έδειξε να βιάζεται και κάλεσε την Τουρκία να περάσει σε «απτά αποτελέσματα», ενώ «αρμόδιες πηγές» του ελληνικού ΥΠΕΞ σημείωσαν ότι «δεν πρέπει να αναγάγουμε σε μείζον ζήτημα το αυτονόητο», αφού η Τουρκία δεν μπορεί να επισείει την απειλή πολέμου σε μια γειτονική χώρα - μέλος της ΕΕ για το νόμιμο δικαίωμά της (βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας) να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια.

Βεβαίως, οι «αρμόδιες πηγές» του ελληνικού ΥΠΕΞ μοιάζει να αγνοούν πως το Διεθνές Δίκαιο, όπως το γνωρίζαμε έως την ύπαρξη της Σοβιετικής Ενωσης, δεν υπάρχει πλέον. Αυτό δεν είναι μια αυθαίρετη τοποθέτηση του ΚΚΕ. Το καταμαρτυρούν πλείστα γεγονότα. Οπως, π.χ. η λεγόμενη «ανεξαρτησία του Κοσσόβου», με την οποία δήθεν «δεν παραβιάστηκε το διεθνές δίκαιο». Αυτό γνωμοδότησε πρόσφατα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. `Η π.χ. η επίσης φετινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στην υπόθεση του αντιφασίστα παρτιζάνου Β. Κόνονοφ, με την οποία ποινικοποιείται η αντιστασιακή δράση όσων πολέμησαν τα ναζιστικά στρατεύματα, 65 χρόνια μετά την Αντιφασιστική Νίκη!

Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα, που δείχνουν πως το Διεθνές Δίκαιο έχει γίνει «φύλλο και φτερό» και χρησιμοποιείται από τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και οργανισμούς «κατά το δοκούν».

Αλλωστε, αυτό που χαρακτηρίζεται «αυτονόητο» από τις «αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΞ» δεν ίσχυε εδώ και 15 χρόνια, από τότε δηλαδή που η Τουρκία έχει εγκρίνει τη λεγόμενη «Διακήρυξη της 8ης Ιουνίου 1995», η οποία και ανήγαγε την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο στα δώδεκα μίλια σε αιτία πολέμου (casus belli). Κι αυτό με την ένοχη σιωπή της ΕΕ, που όλα αυτά τα χρόνια συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη στους κόλπους της μιας χώρας που απειλεί με πόλεμο μια χώρα - μέλος της και που κατέχει εδώ και 36 χρόνια το 37% των εδαφών της Κύπρου, μιας άλλης χώρας - μέλους της, παρά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Καταρχήν, ενδιαφέρον προκαλεί η στόχευση της αστικής τάξης της Τουρκίας, σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί η διαρροή της τουρκικής εφημερίδας.

Ορισμένοι αναλυτές των εξελίξεων εκτιμούν πως η διαγραφή των 4 χωρών από τον κατάλογο των «πιθανών απειλών» της Τουρκίας, όπως και η άρση του casus belli για τα 12 μίλια εντάσσεται στη νέα στρατηγική της Τουρκίας για μια «πολιτική μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες». Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις αυτό έχει να κάνει βασικά με την «αυτοπεποίθηση» της Τουρκίας, που διεκδικεί έναν μεγαλύτερο ρόλο στην περιοχή και παγκόσμια, καθώς και με την προσπάθεια του κυβερνώντος κόμματος του Ρ.Τ. Ερντογάν να μειώσει το ρόλο του στρατού στην πολιτική ζωή της Τουρκίας. Ετσι, υποστηρίζεται, πως εάν ακολουθηθεί μια γραμμή «μηδενικών προβλημάτων» αυτό θα σημάνει πως μειώνονται οι «εντάσεις», συμπερασματικά κι ο ρόλος του Στρατού στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας. Τέλος, υπάρχει και η επιπλέον εκτίμηση πως η «νέα γραμμή» συνδέεται με τις επιδιώξεις της Τουρκίας να αποτρέψει την εμφάνιση ενός κουρδικού κράτους, που θα αποσπάσει και δικά της εδάφη. Για να το πετύχει αυτό επιδιώκει να εξασφαλίσει τη συναίνεση ή και «ουδετερότητα» όσων θα μπορούσαν να είναι πιθανοί σύμμαχοι ενός νέου κουρδικού κράτους.

Δεν έλειψαν και οι «ελληνοκεντρικές» προσεγγίσεις, όπως του Σ. Λυγερού στην «Καθημερινή», ο οποίος γράφει: «Οι πιο υποψιασμένοι θεωρούν ότι η Αγκυρα παίζει το χαρτί της κατάργησης του casus belli, επειδή η Ελλάδα εμφανίζεται διατεθειμένη να δεσμευθεί πως δεν θα ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της. Στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών, οι δύο πλευρές συζητούν την υιοθέτηση ελληνικών χωρικών υδάτων πολλαπλού εύρους. Εκεί που η Τουρκία δεν ενοχλείται (π.χ. Ιόνιο) τα ελληνικά ζωτικά ύδατα θα επεκταθούν στα 12 μίλια. Στο Δυτικό Αιγαίο θα επεκταθούν στα 8 - 9 μίλια. Τέλος, στο Ανατολικό Αιγαίο, εκεί που η επέκταση ακυρώνει τις τουρκικές διεκδικήσεις, τα ελληνικά χωρικά ύδατα θα παραμείνουν στα έξι», καλώντας την κυβέρνηση Παπανδρέου να ξεκαθαρίσει εγκαίρως τη θέση της.

Βεβαίως, είναι νωρίς να πει κάποιος με βεβαιότητα τις βασικές αιτίες της τουρκικής κίνησης, αφού μπορούν να ισχύουν στον ένα ή άλλο βαθμό όλες οι παραπάνω εκτιμήσεις, ή να υπάρχουν κι επιπλέον λόγοι, που η αστική τάξη της Τουρκίας επιλέγει αυτές τις κινήσεις. Αυτό, άλλωστε, θα φανεί στην πορεία. Οπως, μάλιστα, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, μιλώντας στις 31/8 σχετικά με τις πληροφορίες για την αλλαγή του τουρκικού αμυντικού δόγματος: «Θα αλλάξει η στάση της Τουρκίας και της Ελλάδας, της μιας απέναντι στην άλλη, με αμοιβαία βήματα. Δεν κάνει μονομερείς κινήσεις η Τουρκία», δείχνοντας τον «πάγκο» του παζαριού.

Το ερώτημα που προβάλλει για την ώρα είναι το εξής:

Μπορεί η άρση του casus belli και η αφαίρεση της Ελλάδας από τη λίστα των χωρών που απειλούν την Τουρκία να μεταβάλει αυτόματα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να εμποδίσει εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καθώς και τον κίνδυνο μιας πολεμικής σύρραξης;

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αυταπάτη από το να θεωρηθεί πως η αφαίρεση της Ελλάδας από τη λίστα των χωρών που απειλούν την Τουρκία και η άρση του casus belli θα διαμορφώσουν μια κατάσταση χωρίς αντιπαραθέσεις στην περιοχή μας. Στην πραγματικότητα, αυτές δεν εξαρτιόνται από κινήσεις «καλής θέλησης», αλλά από τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα και τους ανταγωνισμούς των αστικών τάξεων, όπου πότε «βαραίνει» η τάση της συνεργασίας και πότε αυτή της σύγκρουσης, που αποτελούν τους δύο πόλους του ίδιου «μαγνήτη», που λέγεται καπιταλιστικά κέρδη.

Ας αναφέρουμε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Ρωσία - Τουρκία: Τους τελευταίους μήνες είμαστε μάρτυρες μιας εντυπωσιακής καλυτέρευσης των σχέσεων Ρωσίας - Τουρκίας, στις οποίες κυριαρχούν μεγαλόπνευστα επιχειρηματικά σχέδια στον τομέα της ενέργειας (φυσικού αερίου, πετρελαίου, πυρηνικής ενέργειας), των κατασκευών, των μεταφορών κ.ά.

Μήπως, όμως, οι παραπάνω συνεργασίες σταμάτησαν τον ανταγωνισμό των αστικών τάξεων των δύο χωρών για την αύξηση της επιρροής τους στο Ιράν, στην περιοχή του Καυκάσου, της Μαύρης Θάλασσας, της Κασπίας, γενικότερα της Κεντρικής Ασίας; Σε καμία περίπτωση! Αντιπαραθέσεις, που είναι αβέβαιο πού μπορεί να οδηγήσουν, με την εμπλοκή στις συγκεκριμένες περιοχές όχι μόνον των ΗΠΑ και της ΕΕ, αλλά και ανερχόμενων παγκόσμιων δυνάμεων, όπως της Κίνας, που αναβαθμίζεται ο ρόλος τους στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό.

Τουρκία - Ισραήλ: Το ίδιο εντυπωσιακή είναι τους τελευταίους μήνες και η χειροτέρευση των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ, με αποκορύφωμα τη δολοφονία των Τούρκων ακτιβιστών του στολίσκου και τις οργισμένες αντιδράσεις της τουρκικής ηγεσίας.

Μήπως, όμως, αυτή η όξυνση στις σχέσεις των δύο χωρών έβαλε «φρένο» στα επιχειρηματικά σχέδια και συνεργασίες; Τα στοιχεία δείχνουν πως οι επενδύσεις των καπιταλιστών στις δύο χώρες αυξάνονται, παρά την ένταση! Ακόμη και στο στρατιωτικό τομέα, όπου βλέπουμε τη στρατιωτική βιομηχανία του Ισραήλ, σε σύμπραξη με μια τουρκική εταιρεία, έτοιμη να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό 170 τουρκικών αρμάτων μάχης.

Στα τέλη Αυγούστου 2010, ο υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Φερνούν Σινιρλίογλου, επισκέφτηκε τις ΗΠΑ, όπου είχε συναντήσεις τόσο με εκπροσώπους της αμερικανικής ηγεσίας, όσο και με εκπροσώπους του εβραϊκού λόμπι, διαβεβαιώνοντας πως η Τουρκία επιθυμεί την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ. Βεβαίως, εκεί που πήγε ο κ. Σινιρλίογλου δε συζήτησε μόνον αυτό, αλλά και την κατάσταση σε Ιράκ, Ιράν, Καύκασο, Αφγανιστάν, Κύπρο κ.α. Μεγάλη η «γκάμα» της θεματολογίας και του ... «παζαριού».

Γίνεται φανερό, πως οι ανταγωνισμοί και οι συμμαχίες (προσωρινές ή πιο «σταθερές») είναι στην «ημερήσια διάταξη» κάθε αστικής τάξης. Αυτό όμως δεν κάνει καθόλου πιο ασφαλή τον κόσμο μας, ούτε και πιο ειρηνικό το μέλλον που επιφυλάσσεται για τους λαούς. Το αντίθετο, όπως δείχνουν οι διαμελισμοί κρατών, οι δεκάδες αιματηρές συγκρούσεις σε Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Αφρική κ.α., που είχαμε μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την ανατροπή του διεθνούς συσχετισμού προς όφελος των ιμπεριαλιστών! Ο ιμπεριαλισμός είναι ταυτόσημος με τον πόλεμο!

Ετσι, λοιπόν, και οι σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας δε θα εξαρτηθούν από το αν η τουρκική ηγεσία σβήσει τη χώρα μας από τη λίστα των «χωρών που την απειλούν», ή από το αν άρει το casus belli. Αυτά είναι απλώς μια «μυτούλα» της «κορυφής του παγόβουνου» που λέγεται ελληνοτουρκικές σχέσεις και στις οποίες το κύριο είναι η σχέση συνεργασίας και ανταγωνισμού ανάμεσα στις δύο αστικές τάξεις, που έχουν την εξουσία και στις δύο χώρες. Να γιατί άσχετα από τα παραπάνω:

Δε θα σταματήσουν οι γκρίζες ζώνες και οι διεκδικήσεις της αστικής τάξης της Τουρκίας στο Αιγαίο! Ούτε θα εξαφανιστεί η τουρκική «στρατιά του Αιγαίου» ή θα πάψουν οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου! Και βέβαια, θα συνεχιστεί η επικίνδυνη εμπλοκή του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αλλωστε, πρόσφατο είναι το έγγραφο του Αμερικανού διοικητή του ΝΑΤΟικού Αεροπορικού Στρατηγείου της Σμύρνης που κηρύσσει το Αιγαίο ως «γκρίζα ζώνη».

Την ώρα που διέρρευσε τις πληροφορίες της η εφημερίδα «Σαμπάχ», στην Αθήνα πραγματοποιούνταν ο 46ος γύρος διερευνητικών επαφών Ελλάδας- Τουρκίας για το Αιγαίο. Τι ακριβώς κουβεντιάζεται εκεί; Μόνον εικασίες μπορούν να γίνουν. Ωστόσο, ο Ι.Ν. Γρηγοριάδης (επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ) διατυπώνει με ακρίβεια το «στίγμα» της «νέας» προσέγγισης της αστικής τάξης της χώρας μας για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Γράφει, λοιπόν, το εξής: «Προϋποθέτει και την επαναπροσέγγιση του Αιγαίου όχι ως μίας «ελληνικής λίμνης», αλλά ως ενός πελάγους συνεργασίας μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας στο οποίο τα δύο παράκτια κράτη επιδιώκουν να λύσουν τις νομικές διαφορές τους βάσει του διεθνούς δικαίου ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου και να εξυπηρετήσουν έτσι τα θεμιτά ζωτικά συμφέροντα αμφοτέρων με τρόπο συμπληρωματικό».

«Λίμνη» ή «πέλαγος», λοιπόν;

Να ποιο είναι το δίλημμα που προβάλλει η αστική τάξη της χώρας μας! Ως «λίμνη» προσδιορίζεται μια μίζερη «γραμμή» υπεράσπισης της αποκλειστικής εκμετάλλευσης του Αιγαίου από την αστική τάξη της χώρας μας, που θα βρίσκεται σε ανταγωνισμό με την αστική τάξη της Τουρκίας, προσπαθώντας να οικοδομήσει τις αναγκαίες διεθνείς συμμαχίες της στη βάση τού η χώρα μας να είναι η πιο χρήσιμη στους ιμπεριαλιστές.

Ως «πέλαγος» η «νέα γραμμή» της ανάπτυξης των κοινών επιχειρηματικών σχεδίων στο Αιγαίο, της συνεκμετάλλευσης από τα μονοπώλια, που προϋποθέτει τη μεγαλύτερη ενσωμάτωσή τους στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Τι κι αν η δεύτερη, πιο «σύγχρονη» επιλογή, προϋποθέτει υποχωρήσεις από αυτό που λέγεται κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας; Η αστική τάξη της χώρας έχει δείξει πως είναι έτοιμη να τα συνδιαχειριστεί με την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και την αστική τάξη της Τουρκίας, αρκεί να αυξηθεί η κερδοφορία των επιχειρήσεών της. Αλλωστε, αυτή είναι η «γραμμή», που χαράχτηκε με τη «Συμφωνία της Μαδρίτης» (1997, υπ. Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος) και με την οποία αναγνωρίζεται πως η Τουρκία έχει «νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα» στο Αιγαίο, καθώς και με τη «Συμφωνία του Ελσίνκι» (1999, υπ. Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου), όπου στο όνομα της διεύρυνσης της ΕΕ αναγνωρίζονται ελληνοτουρκικές «συνοριακές διαφορές» (πέραν του προβλήματος της υφαλοκρηπίδας), που παραπέμπονται για επίλυση στο Δικαστήριο της Χάγης. Αυτή τη γραμμή πρόβαλε στις αρχές Αυγούστου κι ο ειδικός απεσταλμένος του στέιτ ντιπάρτμεντ για την ενέργεια στην Ευρασία, Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ, κάνοντας λόγο για ανάγκη εμπορικής συμφωνίας Ελλάδας - Τουρκίας, με στόχο τη συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκονται στο Αιγαίο, το οποίο ο ίδιος χαρακτήρισε ως «αμφισβητούμενη περιοχή». Να γιατί, λοιπόν, σήμερα:

Οχι τυχαία «πλασάρεται» η λύση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Εκεί που πρόσφατα η «τυφλή» Θέμιδα αναγνώρισε τη «νομιμότητα», που επέβαλαν με τα όπλα οι ιμπεριαλιστές στα Βαλκάνια, αυτήν της «ανεξαρτησίας» του Κοσσόβου!

Ούτε επίσης τυχαία ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Θ. Πάγκαλος, προχώρησε σε νέα προσέγγιση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας κατά παρέκκλιση και απεμπόληση των όσων προβλέπονται από το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982.

Ούτε ακόμη τυχαίο είναι ότι ο επικεφαλής της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, είναι ο πρέσβης επί τιμή, πρώην διοικητής της ΕΥΠ, Π. Αποστολίδης, που εκτός των παραπάνω φέρεται να είναι μέλος του ΔΣ της Alpha Bank, που ως γνωστόν δραστηριοποιείται ευρύτατα στην Τουρκία.

Το «πέλαγος της ελληνοτουρκικής συνεργασίας» κάθε άλλο παρά γαλήνιο μπορεί να είναι. Οσοι το περιγράφουν ως τέτοιο ξεχνούν πως μιλάμε για μια περιοχή όπου βρίσκονται οι δρόμοι πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Κεντρική Ασία, αλλά και τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη. Μιλάμε για τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, όπου αναμετριούνται τέτοια οικονομικά συμφέροντα και τέτοιων μεγαθηρίων, που μπροστά στο «κύμα» της όξυνσης των αντιθέσεών τους, αυτό το «πέλαγος συνεργασίας» μπορεί να αποδειχτεί ...«δαχτυλήθρα».

Καμία στρατηγική της ελληνικής αστικής τάξης, ούτε αυτή που βλέπει το Αιγαίο ως «ελληνική λίμνη», και που προσβλέπει εντονότερα στον ανταγωνισμό με την κυρίαρχη τάξη της Τουρκίας, για το ποια από τις δύο είναι χρησιμότερη σύμμαχος των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ και της ΕΕ, ούτε αυτή που το θεωρεί «πέλαγος ελληνοτουρκικής συνεργασίας», δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και ν' αποτελέσουν φερέγγυα λύση για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία των λαών της περιοχής μας.

Το ΚΚΕ, που είναι σταθερά προσανατολισμένο στην ανάπτυξη της φιλίας, της διεθνιστικής αλληλεγγύης ανάμεσα στην εργατική τάξη και στους λαούς των δύο χωρών, καλεί τους εργαζόμενους να δούνε πίσω από τον εξωραϊσμό της πραγματικότητας, που επιδιώκεται με τη μετατροπή του Αιγαίου σε ΝΑΤΟικό «βούρκο». Η λύση για τους δύο λαούς μπορεί να βρίσκεται μόνον στην ανατροπή της αιτίας που γεννά αντιθέσεις, συγκρούσεις, πολεμικές συρράξεις. Κι αυτή η αιτία δεν είναι άλλη από τα καπιταλιστικά υπερκέρδη.

Να γιατί πρέπει να δυναμώσει η αντιιμπεριαλιστική πάλη του εργατικού - λαϊκού κινήματος και στις δύο χώρες, για την απόκρουση των ανταγωνισμών ανάμεσα στις αστικές τάξεις και τη συμμετοχή, εμπλοκή Ελλάδας - Τουρκίας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, για την αποδέσμευσή τους από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και ενώσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που αποτελούν μόνιμη πηγή οδυνηρών συνεπειών σε βάρος των λαών. Για να ανοίξει ο δρόμος για την εξουσία της εργατικής τάξης, που είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί την ειρήνη και την ασφάλεια!