Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εκτιμήσει κανείς και να συνοψίσει, δημοσίως, τον «απολογισμό» ενός έτους. Ποια γεγονότα και ποια πρόσωπα, προς κέρδος ή ζημία τίνος, «σημάδεψαν» το χρόνο που πέρασε. Τρόποι πολιτικοί και δήθεν απολίτικοι, οξύνοες και άνοες, τολμηροί και άτολμοι, κριτικοί και άκριτοι, ουσιώδεις και ανούσιοι, ευφυείς και ανεγκέφαλοι, εύστοχοι και άστοχοι, εύστροφοι και αργόστροφοι, ευσύνοπτοι και ασύνοπτοι, πολιτισμένοι και απολίτιστοι, ευφρόσυνοι και κατσούφικοι, ταλαντούχοι και ατάλαντοι.

Ο παραπάνω συλλογισμός ήταν ο πρώτος, αλλά και ο τελευταίος που μας προκάλεσε το πρόσφατα εκδομένο, από τον «Κέδρο», λεύκωμα του Στάθη «Γελοιογραφίες 1999». Ενας συλλογισμός που άρχισε κοιτάζοντας και ξανακοιτάζοντας τις γελοιογραφίες από το εξώφυλλο έως το οπισθόφυλλο. «Διαβάζοντας» και «ξαναδιαβάζοντας» τις λεπτομέρειες και το όλον κάθε σελίδας του. Απολαμβάνοντας την πολύμορφη εικαστική σύνθεση κάθε γελοιογραφίας του. Θαυμάζοντας την υποδομή της ιστορικής γνώσης, η οποία στηρίζει το ταλέντο του και τη φαντασία του, και τις συγκριτικές πολιτικο-ιδεολογικές αναγωγές του παρελθόντος στα μείζονα πολιτικοκοινωνικά «δρώμενα» του 1999. Και προσπαθώντας να ισορροπήσουμε τη συγκίνηση, το θυμό και την οργή, το γέλιο και το δάκρυ, που, αδιάλειπτα μάλιστα, προκαλούν οι καίρια κριτικές «αποτυπώσεις» του 1999 από τον Στάθη.

Κοιτάς μια μια τις- συνειδητότατα, ουσιαστικότατα, τολμηρότατα- πολιτικές γελοιογραφίες και η πίκρα σου γελά και το γέλιο σου πικραίνεται, με όσα γεγονότα του 1999 συγκλόνισαν κάθε ασυμβίβαστα σκεπτόμενο Ελληνα και τα οποία ο Στάθης, επίσης συγκλονισμένος, «απαθανάτισε» με την απόλυτα προσωπική, μοναδική «σφραγίδα» του στην τέχνη της πολιτικής γελοιογραφίας. Μια «σφραγίδα» που δε βολεύεται με την ιλαρότητα, δεν αρκείται μόνο με το λεπτομερειακά δουλεμένο σχέδιο, δεν επιδιώκει με εξυπναδίστικα ευρήματα το αστόχαστο γέλιο του αποδέκτη της γελοιογραφίας. «Σφραγίδα» που εμπλουτίζει τη χιουμοριστική «γλώσσα» της γελοιογραφίας με τη «γλώσσα» της κριτικής σκέψης και της αλήθειας- της συχνότατα δραματικής και τραγικής αλήθειας της πολιτικοκοινωνικής μας πραγματικότητας.

Το λεύκωμα του Στάθη (το 18ο που εκδίδει), αρχίζει με έξι πολύσημες, αλληγορικά «εισαγωγικές» γελοιογραφίες και με μια «προλογική». Σ' αυτήν εικονίζει τον Μαρξ στον ουρανό να διαβάζει τον Ομηρο, τον Αγιο Πέτρο να τον πληροφορεί ότι «Οι 3 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου, έχουν εισόδημα όσο οι 48 φτωχότερες χώρες του πλανήτη» και τον Μαρξ να απαντά «Το ξέρω, αλλά είναι πιο εύκολο να γίνει ο θεός μαρξιστής, παρά ο πλούσιος άνθρωπος». Ακολουθούν πέντε «κεφάλαια», όπου ο Στάθης «καταγράφει» με θλίψη, οργή, με λεπτή ειρωνεία, αλλά και σκληρό σαρκασμό, τα δραματικά έως και τραγικά -εθνικά και διεθνή- γεγονότα του 1999. Πέντε ενότητες έξοχων, πολιτικά τολμηρών γελοιογραφιών, με τους εξής εύγλωττους τίτλους: «Δεν υπάρχει κεφάλαιο, μόνον χρέη», «Υπόθεση Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση», «Υπόθεση Κόσσοβο», «Υπόθεση Οτσαλάν, Υπόθεση σεισμοί, Υπόθεση Ελληνοτουρκική προσέγγιση, Υπόθετα (... γενικώς)», «Υπόθεση Σημίτη (... γενικώς)».

Το λεύκωμα κλείνει με «επίλογο», με εννιά, επίσης αλληγορικές γελοιογραφίες. Η πρώτη, μαυρόασπρη, εικονίζει σ' ένα βουνό το διπλό αγώνα του ανθρώπου. Από τη μια πλευρά να ανεβαίνει το Γολγοθά κι από την άλλη να προσπαθεί να ανεβάσει στην κορυφή τη «σφαίρα» της γης, δηλαδή της Ιστορίας. Κι η τελευταία βάζει αισιόδοξα ένα έγχρωμο τέλος στο εξαίρετο λεύκωμα.