Γρηγοριάδης Κώστας

Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου εκλογικού νόμου, σύμφωνα με όσα έχουν δημοσιοποιηθεί έως σήμερα, είναι τα παρακάτω:

• Προβλέπει ένα μεικτό σύστημα μονοεδρικών και πολυεδρικών περιφερειών, με σταυρό προτίμησης για τους βουλευτές, αλλά και λίστα που θα καταρτίζεται από τα κόμματα.
• Σκέφτονται τη δημιουργία 150 μέχρι 180 μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών. Η δημιουργία των μονοεδρικών θα προέλθει από τη διάσπαση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών της χώρας. Για παράδειγμα, η περιφέρεια της Β' Αθήνας θα διαιρεθεί σε 25 - 27 μονοεδρικές.
• Οποιο κόμμα συγκεντρώσει την πλειοψηφία των ψήφων ανά περιφέρεια θα παίρνει και τη βουλευτική έδρα, ανεξάρτητα από τα ποσοστά και σειρά κατάταξης των άλλων κομμάτων.
• Διατηρεί το «πριμ» των 40 εδρών για το πρώτο κόμμα, ενώ υπάρχουν σκέψεις αυτό να αυξηθεί στις 50 έδρες.

Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι με το νέο εκλογικό νόμο, τα εκβιαστικά διλήμματα και η δικομματική πολιτικο-ιδεολογική τρομοκρατία στις λαϊκές συνειδήσεις θα ενταθεί, στο όνομα της εκλογής του φιλολαϊκότερου δήθεν διαχειριστή, της «χαμένης ψήφου» αν πάει στο ΚΚΕ, της ακυβερνησίας κλπ. Παράλληλα, η μικρή εκλογική περιφέρεια ενισχύει τους ρουσφετολογικούς μηχανισμούς.

Ταυτόχρονα, με τη λίστα - αν και θα έπρεπε να είναι ο μοναδικός τρόπος εκλογής, μόνο που σ' αυτήν την περίπτωση δεν ωθούνται όλοι οι υποψήφιοι των αστικών κομμάτων να κυνηγούν ψήφους για να εκλεγούν, άρα και για να φέρουν ψήφους στο κόμμα τους - επιδιώκεται η ανάδειξη αστών πολιτικών, που θα κάνουν επιμελώς, με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα, τη δουλειά του κεφαλαίου. Θα είναι δηλαδή ελεγχόμενοι, κάτι που δεν είναι απόλυτα εφικτό με το σύστημα του σταυρού. Για το ΚΚΕ, άλλωστε, η εκλογή βουλευτή είναι ένας καταμερισμός στα καθήκοντα των στελεχών και έτσι την αντιμετωπίζει. Γι' αυτό είναι υπέρ της λίστας, με εκλογικό σύστημα την απλή αναλογική.

Επιπλέον, η δημιουργία πολλών μονοεδρικών περιφερειών ιδιαίτερα σε περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση εργατικών και λαϊκών στρωμάτων, στοχεύει στο να δυσκολέψει το ΚΚΕ να εκλέξει βουλευτές σ' αυτές τις περιοχές. Είναι δεδομένο ότι με το νέο εκλογικό σύστημα το ΚΚΕ θα εκλέγει αντικειμενικά λιγότερους βουλευτές σε εργατοσυνοικίες που σήμερα δίνουν πανελλαδικά από τα μεγαλύτερα ποσοστά στο Κόμμα, όπως για παράδειγμα η Β' Αθήνας.

Αυτή είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Για να γίνει αντιληπτή στο σύνολό της η στόχευση της διπλής μεταρρύθμισης (εκλογικός νόμος και «Καποδίστριας 2») αρκεί να ανατρέξει κανείς στα βασικά χαρακτηριστικά και την προπαγάνδα που συνοδεύει τη διοικητική μεταρρύθμιση. Σύμφωνα με τις διαρροές και τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, η διοικητική μεταρρύθμιση θα περιλαμβάνει:

• Τη δημιουργία μεγάλων δήμων με νέα διοικητικά όρια, κατά το πρότυπο των παλιότερων επαρχιών.
• Τη θεσμοθέτηση Β' βαθμού Αυτοδιοίκησης σε επίπεδο Περιφερειών (Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση), με αιρετό περιφερειάρχη και αιρετό περιφερειακό συμβούλιο. Στόχος της κυβέρνησης είναι να εφαρμοστεί στις επόμενες εκλογές της Αυτοδιοίκησης, το 2010.
• Οι νομοί θα μετατραπούν σε «νομαρχιακά διαμερίσματα» και θα έχουν εκπροσώπηση στο περιφερειακό συμβούλιο από τους νομάρχες που θα είναι επικεφαλής σε κάθε νομαρχία.
• Οι αλλαγές στον Α' βαθμό Αυτοδιοίκησης (δήμοι και κοινότητες) θα οδηγήσουν σε μεγάλους δήμους, που θα προκύψουν από τις συνενώσεις. Στο πλαίσιο της διοικητικής μεταρρύθμισης εντάσσεται και η δημιουργία Μητροπολιτικών Κέντρων στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στο Ηράκλειο και στο Βόλο.

Οι νέοι τοπικοαυτοδιοικητικοί σχηματισμοί θα αποκτήσουν νέες αυξημένες αρμοδιότητες και θα αποτελέσουν μηχανισμό επιβολής της αντιλαϊκής πολιτικής της εκάστοτε κυβέρνησης, σαν τμήμα οργανικά ενσωματωμένο στην κεντρική εξουσία. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα σχέδια, οι φορείς της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης:

• Θα αποκτήσουν τη δυνατότητα, μέσω της «φορολογικής αποκέντρωσης», να επιβάλλουν νέους και αυξημένους φόρους σε βάρος των εργαζομένων.
• Θα επιφορτιστούν με την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών (Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία), όπου το κράτος θα διατηρήσει μόνο τον κεντρικό σχεδιασμό. Είναι αυτονόητο ότι οι ιδιώτες θα συμμετέχουν ενεργά σ' αυτόν τον (προσοδοφόρο για τα κέρδη τους) τομέα, την ίδια ώρα που το κόστος, έμμεσα ή άμεσα, θα μεταφερθεί εξ ολοκλήρου στους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα, αφού θα ενταθεί η εμπορευματοποίηση τέτοιων υπηρεσιών.
• Θα μπορούν να διαμορφώνουν προγράμματα και να ασκούν πολιτικές που στο πλαίσιο της ενιαίας κυβερνητικής στρατηγικής θα γίνονται επενδύσεις του κεφαλαίου στη διοικητική τους περιφέρεια, στους τομείς όπου μπορούν να αναπτυχθούν για γρήγορο κέρδος, το πρότυπο εκπαίδευσης θα συνδέεται με τις ανάγκες της τοπικής παραγωγικής διαδικασίας και της «αγοράς».
• Θα υπάρξουν μεγαλύτερες δυνατότητες για να προχωρήσουν σε συμπράξεις (ΣΔΙΤ) με τους επιχειρηματίες για την εκτέλεση έργων, αλλά και τη διάνοιξη νέων κερδοφόρων πεδίων ειδικότερα με το μοντέλο της «πράσινης ανάπτυξης», αφού θα διαχειρίζονται κοινοτικά κονδύλια, κρατικούς πόρους και φόρους, ενώ θα έχουν και τη δυνατότητα έκδοσης αδειών για ενεργειακές επενδύσεις, τα οφέλη των οποίων θα καρπωθούν οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι.

Οπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω, ο στόχος της κυβέρνησης και συνολικά του αστικού πολιτικού συστήματος (οι δύο μεταρρυθμίσεις έχουν τη στήριξη τουλάχιστον της ΝΔ) είναι διττός:

• Από τη μια να προσαρμοστούν οι εκλογικές περιφέρειες με τις νέες αυτοδιοικητικές περιφέρειες, ώστε να υπάρχει άμεση εξάρτηση και σύνδεση της κεντρικής με τη λεγόμενη (στα χαρτιά) Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με τέτοια διοικητικά όρια (μεγάλοι δήμοι - μεγάλες περιφέρειες) συμπεραίνεται ότι ο εκάστοτε περιφερειάρχης, ο δήμαρχος και ο βουλευτής των μονοεδρικών, θα αποτελούν έναν ουσιαστικά ενιαίο ισχυρό αστικό μοχλό στη διαχείριση τεραστίων ευρωενωσιακών και κρατικών κονδυλίων, στην κατεύθυνση να υλοποιηθεί και να προχωρήσει η κεντρική πολιτική γραμμή ενίσχυσης των μονοπωλιακών ομίλων σε βάρος των εργατών, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, που διαμορφώνει η εκάστοτε κυβέρνηση. Και ταυτόχρονα θα αποτελούν ένα ισχυρό μοχλό χειραγώγησης και υποταγής των λαϊκών στρωμάτων στην αντιλαϊκή πολιτική, δένοντας τους ανθρώπους του μόχθου - μέσω των υποτιθέμενων λύσεων στα προβλήματά τους - με χίλια νήματα στο αστικό πολιτικό σύστημα.
• Από την άλλη, οι αυξημένες αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η δυνατότητα άσκησης διαφοροποιημένης κατά περιοχή διαχείρισης, με καταλυτική και θεσμοθετημένη την παρουσία των ιδιωτών, θα εντείνει και τη διαπλοκή ανάμεσα στην κεντρική - τοπική πολιτική εξουσία και το κεφάλαιο, δημιουργώντας παράλληλα το κατάλληλο έδαφος για την εξαγορά και τον εκβιασμό λαϊκών συνειδήσεων, στο βαθμό που ο βουλευτής, ο περιφερειάρχης και ο δήμαρχος, μαζί με τους ιδιώτες, θα έχουν το μαχαίρι και το πεπόνι στη διανομή των κονδυλίων, στις προσλήψεις και πάει λέγοντας.

Με άλλα λόγια, σε μια τοπική κοινωνία των 60.000 κατοίκων - αν μιλάμε για μεγάλες εκλογικές και διοικητικές περιφέρειες - οι υποψήφιοι βουλευτές των κομμάτων εκείνων που διεκδικούν την κυβερνητική εξουσία, αλλά και εκείνων που ξερογλείφονται για ένα κομμάτι της, θα έχουν κάθε δυνατότητα, με το δέλεαρ της παροχής ανταλλαγμάτων από μια ελεγχόμενη απόλυτα, τοπική και κεντρική κυβέρνηση, να εκβιάζουν και να αποσπούν ψήφους. Αυτή η δυνατότητα, σε συνδυασμό με το ότι πλέον μικραίνει πληθυσμιακά το ακροατήριο, στο οποίο θα απευθύνεται ο κάθε υποψήφιος βουλευτής, ανοίγει το δρόμο ώστε ο εκάστοτε πολιτευτής, κύρια του δικομματισμού, μ' έναν ισχυρό εκλογικό μηχανισμό να ελέγχει σε μεγάλο βαθμό το εκλογικό σώμα.

Εξίσου εκβιαστικά πρόκειται να λειτουργήσει και το επιχείρημα της χαμένης ψήφου στις μονοεδρικές περιφέρειες. Με δεδομένο ότι ο πρώτος τα παίρνει όλα, οι υποψήφιοι του δικομματισμού θα αξιοποιούν όλα τα μέσα για να οξύνεται η δικομματική πόλωση, στη λογική ότι η ψήφος στα μικρότερα κόμματα δεν μπορεί να πιάσει τόπο, αφού δεν πρόκειται να εκλέξουν τοπικό βουλευτή ανεξάρτητα από το ποσοστό που θα πάρουν.

Ολα τα παραπάνω στοιχεία καταρρίπτουν τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς ότι ο νέος εκλογικός νόμος θα χτυπήσει δήθεν τη διαφθορά, το «μαύρο πολιτικό χρήμα» και την εξάρτηση των βουλευτών από τα «ισχυρά οικονομικά συμφέροντα». Αποκαλύπτουν τον προσχηματικό χαρακτήρα του επιχειρήματος που λέει ότι οι υποψήφιοι βουλευτές δε θα έχουν την ανάγκη μεγάλης προεκλογικής προβολής στις μικρές εκλογικές περιφέρειες και ως εκ τούτου θα περιοριστούν «δραστικά οι εκλογικές τους δαπάνες» και άρα η αναζήτηση οικονομικών πόρων από τους επιχειρηματίες.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίθετη, αφού επί της ουσίας, με τη διοικητική μεταρρύθμιση αυξάνεται ο ρόλος των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων σε τοπικό επίπεδο, την ώρα που η τοπική και κεντρική εξουσία καλούνται εκ των πραγμάτων να αναπτύξουν ισχυρότερους δεσμούς και εξαρτήσεις από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.