Παπαγεωργίου Βασίλης

Το ΠΑΣΟΚ εκλαμβάνει τον πολιτισμό ως εμπορευματικό «προϊόν» και το δημιουργό ως εν δυνάμει «επιχειρηματία», ο οποίος απλά συμβαίνει να είναι... «ταλαντούχος». Οτιδήποτε βγαίνει εκτός αυτού του πλαισίου «εξορίζεται» από την «αγορά», αφού δε συνιστά «πλεονέκτημα» «ανταγωνιστικότητας». Στο πρόγραμμά του σημειώνεται, ότι «η πολιτιστική πολιτική του ΠΑΣΟΚ έχει στόχο να αναδείξει το πολιτιστικό προϊόν, να ενθαρρύνει πρωτότυπες επιχειρηματικές ιδέες, να δώσει προβάδισμα στους ταλαντούχους», προσθέτοντας ότι «η οικονομία του πολιτισμού είναι ένας νέος αναπτυσσόμενος τομέας της οικονομίας». Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, «προώθηση και προβολή πιστοποιημένων προϊόντων και υπηρεσιών σε συνεργασία με την ιδιωτική πρωτοβουλία (...) προώθηση "έξυπνων" υπηρεσιών και προϊόντων στην τουριστική αγορά (...) καθιέρωση ολοκληρωμένης εθνικής επενδυτικής στρατηγικής», στην οποία θα «συμβάλουν» πολιτεία, Τοπική Αυτοδιοίκηση και «ιδιωτική πρωτοβουλία». Αυτή η «συμβολή» και η «υγιής συνεργασία» φτάνει μέχρι την... «υιοθεσία μνημείων από σχολεία, συλλόγους και άλλους φορείς» (σ.σ. δηλαδή ιδιώτες κάθε μορφής, όπως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, «φίλοι» μνημείων, «πολιτιστικά ιδρύματα» του κεφαλαίου, «χορηγοί» κλπ)...

Ακολουθώντας τη γνώριμη ρητορική της εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας, ο νέος υπουργός Πολιτισμού - Τουρισμού επιχείρησε να «ντύσει» τη στοχοπροσήλωση της κυβέρνησης στην εμπορευματοποίηση του πολιτισμού προβάλλοντας το γνωστό ιδεολόγημα «συντήρηση - πρόοδος», ακριβώς για να καλύψει το γεγονός ότι το κόμμα του δε θα κινηθεί «ρούπι» εκτός των απαιτήσεων της καπιταλιστικής «αγοράς».

Αξιοσημείωτος είναι ο ρητορικός τρόπος που αιτιολόγησε την «ένωση» των υπουργείων Πολιτισμού - Τουρισμού: «(...) έρχεται να υπηρετήσει ένα φιλόδοξο όραμα: Να αποδείξουμε σε μας τους ίδιους, και να αναδείξουμε σε όλο τον κόσμο, με την ποιότητα που μας αξίζει, το ποιοι πραγματικά είμαστε: την ταυτότητά μας. Να αναδείξουμε τη διαφορετικότητά μας, τη μοναδικότητά μας σαν λαός και σαν τόπος (...) Ποιος μπορεί να αρνηθεί τη συγκίνηση που νοιώθουμε όταν βλέπουμε ο πολιτισμός μας να θαυμάζεται και να υιοθετείται από άλλους πολιτισμούς (...) Ποιος δεν έχει βγει στους δρόμους να πανηγυρίσει με περηφάνια ένα αθλητικό γεγονός τυλιγμένος με μία ελληνική σημαία; (...) όλα αυτά μιλάνε κατευθείαν στην καρδιά μας (...) Είναι η ταυτότητά μας (...) Είναι αυτά που μας ενώνουν κάτω από τις ίδιες αξίες και νοοτροπίες, ενώ ταυτόχρονα μας διαφοροποιούν από άλλους λαούς»..!

Αυτή η «αιτιολόγηση» - με ισχυρές δόσεις λανθάνοντα εθνικισμού και μάλιστα «ποδοσφαιρικού» τύπου, που φτάνει στο σημείο να χαρακτηρίζει ως στοιχείο εθνικής «ταυτότητας» τους πανηγυρισμούς στο δρόμο για μια αθλητική νίκη - αποκαλύπτει μια ακόμη πλευρά της ιδεολογικής χειραγώγησης του λαού που αναμένεται να «τρέξει». Φαίνεται ότι το προπαγανδιστικό οπλοστάσιο της κυβέρνησης δε θα έχει ιδεολογικούς ενδοιασμούς να στοχεύσει στο θυμικό της συλλογικής συνείδησης για να καλύψει τον κάθε άλλο παρά «εθνικό στόχο»: Την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μονοπωλίων και των μεγάλων επιχειρήσεων στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού.

Ο νέος πολιτικός προϊστάμενος του ΥΠΠΟ έκανε και μια σχετική «πρόβα», προχωρώντας σε... «δραματικές» ρητορικές «ακροβασίες» τύπου: Η «εικόνα επιβάλλεται στην ουσία», ο «θόρυβος πάνω στη σκέψη», η «ύλη πάνω στην ποιότητα», η «γραφειοκρατία πάνω στη δημιουργία», «η συντεχνία και το ρουσφέτι επιβάλλονται πάνω στην τέχνη και τον αθλητισμό», η «λογική του τσιμέντου πάνω στο περιβάλλον», «το χρήμα επιβάλλεται πάνω στον άνθρωπο». Ενάντι αυτών προέβαλε τη «μάχη επιβίωσης»... «του όμορφου απέναντι στην αισθητική του μαζικού και των πολυεθνικών», «των αξιών απέναντι στην παντοκρατορία του χρήματος»! Είναι φανερό ότι το ΠΑΣΟΚ δε διστάζει, για πολλοστή φορά, να σπεκουλάρει στα προοδευτικά λαϊκά «ένστικτα» για να εφαρμόσει - ελπίζοντας «αναίμακτα» - τη νέα φάση της επίθεσης του κεφαλαίου στον πολιτισμό και την κληρονομιά του λαού! Εμφανιζόμενο ακόμη και... «κατά» των πολυεθνικών!

Βέβαια, ακόμη και αυτού του τύπου η προπαγάνδα «σκοντάφτει» στην ουσία αυτού που θέλει να καλύψει. Στην προκειμένη περίπτωση ο υπουργός (σ.σ. ο οποίος προφανώς κάτι θα ξέρει παραπάνω για την «αισθητική» των πολυεθνικών, αφού εργάστηκε σε μεγάλες επιχειρήσεις και τραπεζικούς «κολοσσούς» από επιτελικές θέσεις) έθεσε ως «έννοια - κλειδί της στρατηγικής μας σε ορίζοντα τετραετίας» την «ποιότητα στο παραγόμενο προϊόν και υπηρεσία ώστε να γίνουμε ανταγωνιστικότεροι»!

Αυτή η «επιχειρηματικού» τύπου προσέγγιση στην πολιτιστική πολιτική είναι υπερπολλαπλάσιες φορές χαρακτηριστική του πραγματικού προσανατολισμού της στη λογική της καπιταλιστικής αγοράς, από κάθε ρητορική ακροβασία. Ετσι, στο πλαίσιο της αύξησης της «ανταγωνιστικότητας», ο υπουργός ανέφερε «ενδεικτικά» (sic)... την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, «την περαιτέρω ανάπτυξη των προγραμμάτων ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων» (σ.σ. λες και αυτό που έγινε στην Αθήνα είναι «ενοποίηση»), «την ανάδειξη και προστασία του μοναδικού ελληνικού τοπίου με την επαναφορά του θεσμού της "Απόσυρσης κτιρίων"» (σ.σ. προφανώς με νέα οικονομικά «κίνητρα» στους ιδιώτες), «την ανάληψη "εμβληματικών" δράσεων και πρωτοβουλιών, όπως "Εικόνα της πόλης" για τη θέσπιση κανόνων για τις κεραίες της τηλεόρασης, τις επιγραφές και τις διαφημίσεις», την «εισαγωγή της αρχιτεκτονικής σε όλα τα δημόσια έργα» και βέβαια, «την υιοθεσία μνημείων από σχολεία, συλλόγους, δήμους ή άλλους φορείς» (σ.σ. βλ. 2η παράγραφο).

Πάνω στο τελευταίο να θυμίσουμε, ότι η «υιοθεσία» μνημείων από ιδιώτες (σ.σ. άλλωστε και η Τοπική Αυτοδιοίκηση με ιδιωτικοοικονομικούς όρους λειτουργεί) εφαρμόστηκε πρώτη φορά από το «συντηρητικό» Μπερλουσκόνι στην Ιταλία στις αρχές αυτής της 10ετίας, ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών ακόμη και από διεθνείς πολιτιστικούς φορείς, αφού επρόκειτο για «καραμπινάτη» εκχώρηση μνημείων στο κεφάλαιο. Η λογική της «υιοθεσίας» μνημείων είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στο χώρο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.

Επιπλέον, με το βλέμμα στραμμένο στις απαιτήσεις των μεγάλων τουριστικών ομίλων υποσχέθηκε ανάπτυξη «συγκεκριμένων στρατηγικών προτάσεων για όλες τις μορφές εναλλακτικού τουρισμού, όπως για παράδειγμα ο Αγροτουρισμός, ο Συνεδριακός, ο Θρησκευτικός, ο Κινηματογραφικός τουρισμός, ώστε να πετύχουμε τουριστική κίνηση 12 μήνες το χρόνο». Για τον κινηματογράφο υποσχέθηκε και «άμεση ψήφιση νόμου πλαισίου», αν και κρίνοντας από τις μέχρι τώρα θέσεις του ΠΑΣΟΚ για τον κινηματογράφο οι δημιουργοί δεν έχουν και πολλά να περιμένουν, σε αντίθεση με τους ιδιώτες παραγωγούς.

Οπως όλοι οι υπουργοί Πολιτισμού, ανεξαρτήτως κόμματος, έκανε λόγο για «αποτελεσματική και διαφανή διαχείριση των χρημάτων του ελληνικού λαού», η οποία σημαίνει... «ηλεκτρονική διακυβέρνηση παντού» και «δημοσιοποίηση κάθε απόφασης που συνεπάγεται δαπάνη από τα χρήματα του ελληνικού λαού». Πρόκειται για «κλασικό» ελιγμό του συστήματος για να καλυφθεί ο αποκλεισμός του οργανωμένου κοινωνικού ελέγχου.

Τέλος, ο υπουργός έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο μείζον πρόβλημα της εργασιακής ομηρίας στο ΥΠΠΟ, στην οποία το ΠΑΣΟΚ έχει συνεισφέρει τα μέγιστα, με τον ίδιο προπαγανδιστικό τρόπο: «Οι συμβασιούχοι και οι εργαζόμενοι με καθεστώς stage ανέρχονται σχεδόν στο 50% του συνολικού προσωπικού των υπηρεσιών. Ανθρωποι με βαθιά γνώση της δουλειάς είναι σε ομηρία. Η στάση μας απέναντί τους, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την εργασία αλλά και ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε το ανθρώπινο δυναμικό στον πολιτισμό δεν μπορεί να συνεχίσει με αυτές τις πρακτικές». Τι «απαντά» σε αυτό; «Κάλυψη οργανικών θέσεων με προσλήψεις αποκλειστικά μέσω ΑΣΕΠ ώστε να δοθεί τέρμα στην κομματικοποίηση των προσλήψεων». Αναμένουμε όμως να δούμε στην πράξη τι σημαίνουν όλα αυτά για τους χιλιάδες «όμηρους» εργαζόμενους του ΥΠΠΟ...