Η ταινία του Ζυλ Ντασσέν «Η Νύχτα και η Πόλη» (1950) με τη βοήθεια, βέβαια, του εξαιρετικού διευθυντή φωτογραφίας Μουτζ Γκρινμπάουμ, παρουσιάζει ένα «φανταστικό» Λονδίνο (υποκειμενικό) το οποίο, όμως, είναι βαθιά «πραγματικό» (αντικειμενικό), αφού φαίνεται το «εσωτερικό» του, φαίνεται η «ψυχή» του. Κάθε σκηνή, κάθε πλάνο, μοιάζουν με ακτινογραφίες. Ακτινογραφίες που φέρνουν στην επιφάνεια όλες τις αμαρτίες της πόλης. Δεν είναι τυχαίο που οι Λονδρέζοι αντέδρασαν έντονα σε βάρος της ταινίας. Δεν αναγνώρισαν (ή την αναγνώρισαν;) την πόλη τους.

Ο Ζυλ Ντασσέν με τη βοήθεια του δοκιμασμένου σεναριογράφου Τζο Αϊσινγκερ και στηριζόμενη στο μυθιστόρημα του Γκέραλντ Κερς έφτιαξε μια ταινία που «διαλύει» την πόλη, που την «αποσυνθέτει». Πίσω από την Πόλη, βέβαια, στο δεύτερο επίπεδο για όσους θέλουν να καταλάβουν, υπάρχει ο πραγματικός ένοχος. Το κοινωνικό σύστημα, ο καπιταλισμός που, με την ιδεολογία του και τις πρακτικές του, παράγει όλα αυτά τα επικίνδυνα και αδίστακτα στοιχεία, που πέφτουν σαν τις ακρίδες πάνω στην Πόλη και στους πολίτες. Παιδιά δικά του είναι όλα αυτά τα επικίνδυνα στοιχεία, τα οποία διαφεντεύουν την πόλη, καθορίζουν την καθημερινότητα, επιβάλλουν τους όρους τους. Είναι τέτοια η μανία τους και η επιθυμία τους για πλουτισμό, για παράνομο πλουτισμό, που πατάνε επί πτωμάτων (πραγματικά και μεταφορικά).

Η ταινία εξωτερικά μοιάζει με μια αστυνομική ταινία. Είναι και τέτοια. Στην ουσία, όμως, είναι μια ταινία χαρακτήρων. Για την ακρίβεια είναι μια ταινία που ασχολείται με χαρακτηριστικούς τύπους της πόλης, της ζωής. Ολοι αυτοί οι χαρακτήρες, τελικά, φτιάχνουν μια αποκαλυπτική τοιχογραφία. Ο πρωταγωνιστής της, ο Χάρι Φαμπιάν για παράδειγμα, έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός αδίστακτου αριβίστα, ο οποίος στην πορεία του προς την κορυφή δεν έχει κανέναν ηθικό φραγμό (πόσοι τέτοιοι κυκλοφορούν και στη δική μας πόλη!). Από την άλλη μεριά, ο παλιός παλαιστής, ο «Γρηγόριος, ο Αθηναίος» (τυχαία το όνομα;), ο άνθρωπος που επιμένει να παλεύει τίμια, εκφράζει σίγουρα τους απλούς ανθρώπους, τους ανθρώπους που έχουν ηθικές αξίες, που κρατάνε το λόγο τους. Στο κέντρο αυτών των δύο ακραίων χαρακτήρων κυκλοφορεί όλο το φάσμα του καλού και του κακού.

Η ταινία τρέχει σαν καλπασμός γρήγορου αλόγου. Πέρα από τους ηθοποιούς, οι οποίοι είναι θαυμάσιοι, μιλάει και το μοντάζ, εξαιρετικά δεσίματα των πλάνων (ρακόρ), μιλάνε τα ντεκόρ, που συνεισφέρουν αφάνταστα στην αγωνία και στη δράση, μιλάει η φωτογραφία, η οποία αναδεικνύει τους ανθρώπους, τα ντεκόρ, τις καταστάσεις και «σπρώχνει» τον θεατή να κοιτάξει πίσω από τις κλειστές πόρτες. Τόσο τα εξωτερικά, δρόμοι, πλατείες, στενάκια, γέφυρες (εξαιρετική η σκηνή του τέλους), όσο και τα εσωτερικά, σπίτια, κέντρα διασκέδασης, γήπεδο πάλης, κλπ., όπως, και κυρίως, οι θέσεις της μηχανής και η επιλογή των φακών, είναι τόσο άριστα προσεγμένα όλα αυτά, που πραγματικά αναδεικνύουν, αποδεικνύουν σωστότερα, την καλλιτεχνική αξία του Ζυλ Ντασσέν. Είναι κρίμα που αυτός ο άνθρωπος δεν απασχολήθηκε με πιο άμεσα πολιτικά θέματα. Που οι περισσότερες ταινίες του δεν μπαίνουν κατευθείαν στο ψητό! Και μην ξεχνάμε πως μιλάμε για ταινία του 1950!

Παίζουν: Ρίτσαρντ Γουίντμαρκ, Τζιν Τίρνι, Γκούγκι Γουίδερς, Χίου Μάρλοου.