Η «Ρώσικη Κιβωτός» είναι το περίφημο Ερμιτάζ. Τα καλλιτεχνικά έργα που έχει συγκεντρωμένα στο εσωτερικό του, έργα των Λεονάρντο ντα Βίντσι, Ογκίστ Ροντέν, Πάμπλο Πικάσο, Ανρί Ματίς, Πολ Γκογκέν, Πολ Σεζάν, Κλοντ Μονέ, Ρέμπραντ και άλλων (ο συνολικός αριθμός των έργων που ανήκουν στις συλλογές του Ερμιτάζ ξεπερνούν τα 3.000.000!), αλλά και η ίδια η ιστορία του κτιρίου! Μέρος του συγκροτήματος, που αποτελείται από έξι κτίρια, είναι και τα γνωστά από την επανάσταση των μπολσεβίκων χειμερινά ανάκτορα. Κάθε κτίριο, κάθε σάλα και ένα ιστορικό γεγονός.

Ο Σοκούροφ με έναν πανέξυπνο, και εξαιρετικά καλλιτεχνικό τρόπο, μας κάνει μέρος του φακού του. Ενας αόρατος Ρώσος αφηγητής να αφηγείται και ένας ορατός Ευρωπαίος, ένας Γάλλος μαρκήσιος, να μας ξεναγεί και εμείς να βλέπουμε και να μη χορταίνουμε. (Ο Σοκούροφ με τον Γάλλο ευγενή σχολιάζει τις ευρωπαϊκές αριστοκρατικές επιδράσεις και το μιμητισμό των Ρώσων ευγενών).

Μη φανταστείτε πως έχουμε να κάνουμε με μια ντοκιμαντερίστικη τυπική ξενάγηση. Οχι! Ο ικανότατος Ρώσος δημιουργός, για μια ακόμα φορά, μας εξέπληξε ευχάριστα! Η κινηματογράφησή του δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει από τα μεγάλα και μοναδικά έργα τέχνης που μας δείχνει. Είναι και αυτή μέρος της μεγάλης παγκόσμιας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ετοιμη να πάρει τη θέση της στη «Ρώσικη Κιβωτό». Με ένα τεράστιο σύνθετο μονοπλάνο, ο φακός του αποκαλύπτει στο θεατή, τη ρώσικη ιστορία των τελευταίων τεσσάρων αιώνων. Και αυτή η αποκάλυψη έχει τα χαρακτηριστικά μιας μεγάλης θεατρικής παράστασης. Από μπροστά μας περνάνε οι εποχές, οι άνθρωποι, οι καλλιτεχνικές τάσεις. Περνάνε συμπεριφορές, ντυσίματα, έρωτες, διασκεδάσεις. Περνάει η ίδια η ζωή! Και όλα αυτά, τονίζω, σε ένα και μοναδικό πλάνο!

Δεν έχω λόγια να περιγράψω την ομορφιά της εικόνας. Το μεγάλο πλήθος των εκατοντάδων ηθοποιών. Την κίνηση αυτών των ανθρώπων, τα κοστούμια, τις μουσικές. Ο θεατής θα μπορούσε να βγει απόλυτα ευτυχισμένος από την αίθουσα. Ομως, φαίνεται, η απόλυτη ευτυχία, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο Αλεξάντερ Σοκούροφ, θύμα της μεγάλης του νοσταλγίας για το «ρομαντικό» παρελθόν της πατρίδας του, συγκράτησε τα χαλινάρια. Το άλογο με τα απλωμένα φτερά παρέβλεψε διαδρομές που δε θα έπρεπε να παραβλέψει. Ολη αυτή η κοσμογονία που μας παρουσίασε φαίνεται να έγινε ερήμην του λαού. Και αυτό δεν είναι ούτε σωστό, ούτε δίκαιο.

Πέρα, όμως, από τις ενστάσεις, οι οποίες είναι βάσιμες, η «Ρώσικη Κιβωτός» είναι ανεπανάληπτη! Και δείχνει, ανάμεσα στα άλλα, πως ο κινηματογράφος όταν βρεθεί σε καλά χέρια, είναι πράγματι η τέχνη των τεχνών. Γιατί συμπεριλαμβάνει, χρησιμοποιεί και αναδεικνύει το σύνολο των τεχνών και των καλλιτεχνικών εκφράσεων (αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική, σύνθεση, μουσική, κ.ά)!