Ενα χρόνο πριν ξεκινήσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, οι δύο ισχυρές δυνάμεις της ευρωπαϊκής ηπείρου, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, παρακολουθούσαν την εξέλιξη του ναζιστικού φαινομένου με αμηχανία μεν, με ορατή διάθεση «κατανόησης» από την άλλη. Από τη μία πλευρά το καθεστώς του Χίτλερ ανέτρεπε, στο όνομα της «αποκατάστασης των αδικιών», που επέβαλαν οι νικητές του προηγούμενου πολέμου στη Γερμανία, τις ισορροπίες στην Ανατολική Ευρώπη και με αιχμή τις γερμανικές μειονότητες προκαλούσε αστάθεια σε ένα ήδη εύθραυστο σύστημα. Στο Παρίσι και το Λονδίνο, όμως, υπήρχαν πολλοί που πίστευαν ότι σε αυτό το ζήτημα ο εξευμενισμός του Χίτλερ ήταν δυνατός, αρκεί να του παραχωρούσαν μέρος των όσων αυτός διεκδικούσε. Με αφετηρία αυτήν την εκτίμηση, το Σεπτέμβρη του 1938 συναντήθηκαν στο Μόναχο ο Νταλαντιέ, πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο Τσάμπερλεν, πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας και ο Χίτλερ, «Φίρερ» (οδηγός) της Γερμανίας. Με τη συμφωνία που εκεί υπογράφτηκε, ο τελευταίος απέκτησε το δικαίωμα να επιλύσει, όπως αυτός νόμιζε καλύτερα, το «γερμανικό πρόβλημα» στην Τσεχοσλοβακία. Το δικαίωμα δηλαδή να διαλύσει τη χώρα αυτή και να προσαρτήσει στο έδαφος του Ράιχ τη μεγάλη γερμανική μειονότητα των Σουδητών. Η συναινετική αυτή προέλαση της ναζιστικής Γερμανίας στα ανατολικά αποτέλεσε το μεγαλύτερο ως τότε θρίαμβο της ναζιστικής πολιτικής και ενίσχυσε τόσο την πολιτική θέση του Χίτλερ στο εσωτερικό της χώρας του όσο και την ακτινοβολία του καθεστώτος του σε ολόκληρη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Ουσιαστικά σε αυτόν ανατέθηκε, επίσημα σχεδόν, η προστασία των εκεί καθεστώτων - δημιουργημάτων της αντικομμουνιστικής πολιτικής των νικητών της Αντάντ - από την απειλή του κομμουνισμού και της Σοβιετικής Ενωσης.

Πραγματικά, σε αυτό ακριβώς το σημείο βρισκόταν η γοητεία που ασκούσε το ναζιστικό καθεστώς στις πολιτικές ελίτ της ευρωπαϊκής ηπείρου και σε αυτό το πεδίο το αποδέχονταν και το ενίσχυαν οι «μητροπολιτικές» κυβερνήσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο. Η οικονομική κρίση στις αρχές της δεκαετίας είχε αποκαλύψει το πόσο εύθραυστο ήταν το καπιταλιστικό σύστημα όπως είχε διαμορφωθεί την επαύριο του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου και κυρίως το πόσοι κίνδυνοι απειλούσαν σε εποχές κρίσης το αποικιακό σύστημα πάνω στο οποίο οι μητροπολιτικές πρωτεύουσες της Ευρώπης θεμελίωναν τις αυτοκρατορικές τους φιλοδοξίες. Η δυσαρέσκεια ήταν πλέον διάχυτη τόσο στο κοινωνικό πεδίο στο εσωτερικό των χωρών αυτών όσο και στους λαούς των αποικιών. Το μόνο που απέμενε ήταν να διαρθρωθεί η γενική δυσπραγία σε πολιτικό αίτημα και σε πολιτικές οργανώσεις που θα προωθούσαν την απελευθέρωση των λαών που υπέμεναν τον αποικιακό ζυγό. Ο κομμουνισμός ήταν η μοναδική σχεδόν θεωρητική και οργανωτική πρόταση ανατροπής αυτού του συστήματος.

Μπροστά στη διαπίστωση των κινδύνων, η ανάδειξη του φασισμού και του ναζισμού σε ευρωπαϊκά και ασιατικά κράτη φάνηκε ως ένα είδος εγγύησης για τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό και τις κυβερνήσεις που τον εξέφραζαν, ως μία υπόσχεση επικράτησης στην αδυσώπητη πάλη ενάντια στον κομμουνισμό. Οι ηγέτες του ναζισμού και του φασισμού εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο αυτή την κατάσταση και κέρδισαν την ανοχή, την κατανόηση και την ενίσχυση των ισχυρών κυβερνήσεων της Δύσης - αλλά και τη συνεργασία των δικτατορικών ηγεσιών πολλών μικρότερων χωρών της Ευρώπης - διακηρύσσοντας σε κάθε τόνο ότι μοναδικός εχθρός και στόχος τους ήταν η Κομμουνιστική Διεθνής. Κάτω από αυτό το πέπλο κτίστηκε ανενόχλητα η συνεργασία μεταξύ των δικτατόρων και διαμορφώθηκε το στρατόπεδο του Αξονα, συγκροτήθηκαν δηλαδή οι δυνάμεις εκείνες που εξαπέλυσαν τον τρομερό Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτό το γενικό κλίμα κατανόησης εκδηλώθηκε έμπρακτα πολλές φορές στις παραμονές του πολέμου: Η επίθεση στην Κίνα από τους Ιάπωνες, η ανοιχτή παρέμβαση των στρατευμάτων της Γερμανίας και της Ιταλίας στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, οι επιθετικές κινήσεις του Χίτλερ στην Αυστρία ή την Τσεχοσλοβακία δεν τάραξαν τη γαλήνη των μητροπόλεων του καπιταλισμού και του αποικισμού, που θεώρησαν ότι βρήκαν το απόλυτο όπλο ενάντια στον κομμουνιστικό κίνδυνο. Αργησαν να καταλάβουν τι έκρυβε το αυγό του φιδιού: Το Σεπτέμβριο του 1940, όταν η Σβάστικα κυμάτιζε πλέον στο Παρίσι και το Λονδίνο βομβαρδιζόταν αδιάκοπα, οι δυνάμεις του Αξονα μοίραζαν «προτεραιότητες» για τον τρόπο διανομής του κόσμου.

Λίγο αργότερα, αφού είχαν ταπεινώσει τους αφελείς προστάτες τους στράφηκαν, επικεφαλής όλων των οικονομικών μέσων και δυνάμεων της ευρωπαϊκής ηπείρου, ενάντια στη Σοβιετική Ενωση για να ολοκληρώσουν το έργο τους, που σε πολλούς είχε φανεί «θεάρεστο» όταν χτίζονταν οι προϋποθέσεις του πολέμου.

Σύμφωνο ενάντια στην Κομμουνιστική Διεθνή

Η Αυτοκρατορική Κυβέρνηση της Ιαπωνίας και η Γερμανική Κυβέρνηση

Με επίγνωση του γεγονότος ότι ο στόχος της Κομμουνιστικής Διεθνούς (της επονομαζόμενης Κομιντέρν) είναι η αποσύνθεση των υπαρχόντων εθνών και η εναντίον τους χρήση βίας με κάθε δυνατό μέσο που η Διεθνής μπορεί να διαθέσει.

Πιστεύοντας ότι η όποια ανοχή της παρέμβασης της Κομμουνιστικής Διεθνούς στα εσωτερικά ζητήματα των εθνών όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την εσωτερική τους γαλήνη και την κοινωνική ευημερία τους, αλλά απειλεί και τη γενικότερη ειρήνη του κόσμου.

Επιθυμώντας να συνεργαστούν για την άμυνα απέναντι στις διαλυτικές προθέσεις της Διεθνούς, συμφώνησαν τα ακόλουθα:

Αρθρο 1^ο

Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Κράτη συμφωνούν να ανταλλάσσουν αμοιβαία πληροφορίες πάνω στις δραστηριότητες της Κομμουνιστικής Διεθνούς, να συνδιαλέγονται πάνω στα αναγκαία μέτρα άμυνας εναντίον της δράσης της και να εφαρμόζουν τα μέτρα αυτά σε στενή συνεργασία μεταξύ τους.

Αρθρο 2^ο

Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Κράτη θα καλέσουν από κοινού τρίτα κράτη των οποίων η εσωτερική ειρήνη απειλείται από τη διαλυτική δουλειά της Κομμουνιστικής Διεθνούς, να υιοθετήσουν αμυντικά μέτρα στο πνεύμα της παρούσας Συμφωνίας ή και να συμμετάσχουν στην παρούσα Συμφωνία.

(...)

Υπογράφηκε εις διπλούν στο Βερολίνο, στις 25 Νοεμβρίου, 11^ο έτος της βασιλείας του Αυτοκράτορα Χιροχίτο, που αντιστοιχεί στις 25 Νοεμβρίου 1936.

Ο υποκόμης Kintomo Mushakoji, Ειδικός Πληρεξούσιος Αυτοκρατορικός Πρέσβης της Ιαπωνίας.

Ο Ιωακείμ φον Ρίμπεντροπ, Ειδικός Πληρεξούσιος Πρέσβης της Γερμανίας.

Πρωτόκολλο της Ρώμης μεταξύ των κυβερνήσεων της Ιταλίας, Γερμανίας και Ιαπωνίας, 6 Νοεμβρίου 1937

Η Ιταλική Κυβέρνηση, η Κυβέρνηση του Γερμανικού Ράιχ και η Αυτοκρατορική Κυβέρνηση της Ιαπωνίας:

Θεωρώντας ότι η Κομμουνιστική Διεθνής συνεχίζει σταθερά να θέτει σε κίνδυνο τον πολιτισμένο κόσμο στη Δύση και την Ανατολή, να διαταράσσει και να καταστρέφει την ειρήνη και την τάξη.

Θεωρώντας ότι μόνο η στενή συνεργασία που θα αποβλέπει στη διατήρηση της ειρήνης και της τάξης μπορεί να περιορίσει και να εξουδετερώσει αυτόν τον κίνδυνο.

Θεωρώντας ότι η Ιταλία - η οποία με την άνοδο του Φασιστικού καθεστώτος καταπολέμησε με άκαμπτη αποφασιστικότητα αυτόν τον κίνδυνο και απάλλαξε το έδαφός της από την Κομμουνιστική Διεθνή - αποφάσισε να συμπαραταχθεί εναντίον του κοινού εχθρού με τη Γερμανία και την Ιαπωνία, οι οποίες από την πλευρά τους εμφορούνται από παρόμοια αποφασιστικότητα στο να προασπίσουν τις χώρες τους από την Κομμουνιστική Διεθνή.

(...) Αποφάσισαν τα ακόλουθα:

Αρθρο πρώτο

Η Ιταλία γίνεται μέρος της Συμφωνίας ενάντια στην Κομμουνιστική Διεθνή (...) όπως αυτή διαμορφώθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1936 (...)

(...)

υπογραφές

Τσιάνο

Φον Ρίμπεντροπ

Χότα

Τριμερές Σύμφωνο μεταξύ της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας

Υπογράφηκε στο Βερολίνο στις 27 Σεπτεμβρίου 1940

Οι κυβερνήσεις της Γερμανίας, Ιταλίας και Ιαπωνίας, θεωρώντας ότι προαπαιτούμενος όρος για την εξασφάλιση κάθε διαρκούς ειρήνης είναι να οριστεί για όλα τα έθνη του κόσμου η ακριβής τους θέση στον κόσμο, αποφάσισαν να συμπαραταχτούν και να συνεργαστούν μεταξύ τους στις εκατέρωθεν προσπάθειές τους στην Ανατολική Ασία και στην Ευρώπη αντίστοιχα, με το σκοπό να εγκαθιδρύσουν και να διαφυλάξουν μία Νέα Τάξη πραγμάτων που θα εξασφαλίζει την αμοιβαία ευημερία και ανάπτυξη των αντίστοιχων λαών.

(...)

Συμφώνησαν τα ακόλουθα:

Αρθρο πρώτο

Η Ιαπωνία αναγνωρίζει την ηγεσία της Γερμανίας και της Ιταλίας στην εγκαθίδρυση μίας Νέας Τάξης στην Ευρώπη.

Αρθρο δεύτερο

Η Γερμανία και η Ιταλία αναγνωρίζουν την ηγεσία της Ιαπωνίας στην εγκαθίδρυση μιας Νέας Τάξης στην ευρύτερη Ανατολική Ασία.

(...)

Υπογράφηκε σε τρία αντίτυπα στο Βερολίνο την 27η ημέρα του μήνα Σεπτεμβρίου 1940, στο 19ο χρόνο της Φασιστικής Εποχής, που αντιστοιχεί στην 27η ημέρα του ένατου μήνα του 15ου χρόνου της Βασιλείας του Αυτοκράτορα Χιροχίτο.