Ο αριθμός των δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού ήταν 8,09 το 2005 στην Ελλάδα, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Ελβετία ήταν 10,4, 11 στη Σουηδία, 12,2 στη Γερμανία και 33,7 στην Ισπανία.

Αυτή η οπισθοδρόμηση της χώρας μας, που στοιχίζει ανθρώπινες ζωές, είναι το αποτέλεσμα της απουσίας των αναγκαίων προγραμμάτων ουσιαστικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, των τραγικών ελλείψεων των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), που αποτελούν τον πρώτο κρίκο στην αλυσίδα των μεταμοσχεύσεων, της πολιτικής της εμπορευματοποίησης ακόμα και αυτού του ευαίσθητου τομέα από τον οποίο πρέπει να λείπει κάθε υποψία εμπορευματοποίησης. Την ίδια ώρα στην εμβάθυνση της εμπορευματοποίησης και στον ευαίσθητο τομέα των μεταμοσχεύσεων οδηγεί πρόταση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) να γίνονται ζώσες μεταμοσχεύσεις οργάνων στον ιδιωτικό τομέα.

Μεταμόσχευση νεφρού στο «Λαϊκό» Νοσοκομείο

Από το ξεκίνημα της συζήτησης, η Αικ. Σταυροπούλου ξεκαθάρισε ότι «η μεγάλη έλλειψη προσωπικού στις ΜΕΘ, το γεγονός ότι υπάρχουν στο ΕΣΥ πλήρως εξοπλισμένα κρεβάτια κλειστά και η απουσία ενημέρωσης επηρεάζουν αρνητικά την εξεύρεση δοτών». Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα τον Ιούνη του 2006 η Ελληνική Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας (ΕΕΕΘ), από τις 600 κλίνες ΜΕΘ που διαθέτει η χώρα, το ένα τέταρτο, οι 150 παραμένουν κλειστές, ενώ η κυβέρνηση νοικιάζει κλίνες από τον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα, το λιγοστό προσωπικό των λειτουργούντων ΜΕΘ συνεχώς μειώνεται. Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, χρειάζονται έξι νοσηλευτές ανά κλίνη ΜΕΘ, για να καλυφθούν οι τρεις 8ωρες βάρδιες καθημερινά. Στην Ελλάδα, όμως, ο αριθμός νοσηλευτών μειώθηκε από 3 νοσηλευτές ανά κλίνη το 2004 σε 2,4 το 2006...

«Οι γιατροί και το προσωπικό των ΜΕΘ - τονίζει η Αικ. Σταυροπούλου - χρειάζονται υποστήριξη από την ώρα που δηλώνουν ότι στη Μονάδα υπάρχει πτωματικός δότης, δηλαδή ένας εγκεφαλικά νεκρός δότης. Γιατί ο δότης πρέπει να κρατηθεί σε επίπεδο τέτοιο, που τα όργανα να μην έχουν πρόβλημα κατά τη διάρκεια της αναμονής. Αυτό το χρονικό διάστημα είναι αρκετά επίπονο και πολλές φορές αρκετά μακρύ για τους γιατρούς των ΜΕΘ και εκεί είναι το πρόβλημα. Ο γιατρός δεν μπορεί να ασχολείται με ένα δότη μόνο και να έχει 20 βαριά ασθενείς στη Μονάδα».

«Το ισπανικό μοντέλο - επισημαίνει - το οποίο έφτασε να είναι στην κορυφή της μεταμόσχευσης σε παγκόσμια κλίμακα, έλυσε αυτό το πρόβλημα, με το να ορίζει δυο - τρεις ειδικευόμενους γιατρούς σε κάθε μεγάλη ΜΕΘ των νοσοκομείων, οι οποίοι συνεχώς περνούσαν από τη μονάδα να δουν αν υπάρχουν εγκεφαλικά νεκροί δότες και βοηθούσαν τις Μονάδες να κρατήσουν τον δότη. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι γιατροί των ΜΕΘ ήταν πιο ελεύθεροι να φροντίζουν και τους άλλους ασθενείς των ΜΕΘ και να ενημερώνεται ο ΕΟΜ για τους πιθανούς δότες και να κινητοποιείται ο μηχανισμός».

Οπως αναφέρει η ίδια, είναι κρίσιμο να υπάρχουν τοπικοί συντονιστές στα νοσοκομεία: «Η διαδικασία αυτή τώρα έχει αρχίσει να μπαίνει σε εφαρμογή στην Ελλάδα. Ο ΕΟΜ έχει κάνει τρία πανελλαδικά σεμινάρια για γιατρούς που θέλουν να αναλάβουν αυτό το έργο και σιγά σιγά στελεχώνονται τα νοσοκομεία».

«Από την άλλη μεριά, πρέπει και ο πληθυσμός κατά τακτά χρονικά διαστήματα να ενημερώνεται. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι σύλλογοι, τα σχολεία θα πρέπει να οργανώνουν σεμινάρια, στα οποία εξειδικευμένοι επιστήμονες θα μιλούν για τη σημασία της δωρεάς οργάνων. Ετσι, θα γίνει συνείδηση η δωρεά οργάνων και ο πληθυσμός θα ευαισθητοποιηθεί. Θα ξεπεράσει τους φόβους. Και κυρίως το φόβο του εγκεφαλικού θανάτου, που πρέπει να το καταλάβει ο κόσμος ότι είναι θάνατος μη αναστρέψιμος», επισημαίνει η Αικ. Σταυροπούλου.

Κρίσιμη είναι η ενημέρωση και για τη μεταμόσχευση μυελού των οστών, που αποτελεί σωτηρία για ασθενείς με ένα ευρύτατο φάσμα γενετικών αιματολογικών και μεταβολικών νοσημάτων. «Είναι λάθος όταν βγαίνουν στα ΜΜΕ και λένε στον κόσμο τρέξτε να γίνετε δότες μυελού των οστών για να σώσετε π.χ. ένα παιδάκι που κινδυνεύει. Γιατί κάτω από τη συναισθηματική φόρτιση ο κόσμος τρέχει, αλλά αυτό είναι λάθος στη μεταμόσχευση του μυελού. Γιατί ναι μεν δίνουν δείγμα για το κάθε παιδάκι, αλλά δεν έχουν σκεφτεί ίσως προσεκτικά τι σημαίνει να είσαι δωρητής μυελού. Και όταν θα έρθει η ώρα να δώσουν μυελό ενδέχεται να αρνηθούν. Γι' αυτό λέμε πάντοτε ότι πρέπει κανείς να γίνεται δωρητής με πολλή σκέψη, αφού έχει διαβάσει τα φυλλάδια και έχει ενημερωθεί».

Οι επιστήμονες της χώρας που ασχολούνται με τη μεταμόσχευση είναι αντίθετοι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, στην πρόταση να δοθεί το δικαίωμα σε ιδιωτικά κέντρα να πραγματοποιούν ζώσες μεταμοσχεύσεις, τονίζει η Αικ. Σταυροπούλου. Και ξεκαθαρίζει: «Η πτωματική μεταμόσχευση δεν μπορεί και δεν πρέπει να πάει στον ιδιωτικό τομέα, γιατί πρέπει να ελέγχεται αυστηρά, σε όλα τα στάδια. Από τη διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου, μέχρι το ποιος θα είναι ο υποψήφιος λήπτης. Η πρόταση αναφέρεται στη ζώσα μεταμόσχευση, αλλά και σε αυτό οι επιστήμονες της μεταμόσχευσης είναι αρνητικοί. Η μεταμόσχευση πρέπει να είναι σκληρά ελεγχόμενη από το κράτος, σε όλα τα επίπεδα, γιατί είναι επικίνδυνο θέμα, και επιστημονικά και ηθικά».