Με πολιορκητικό κριό την κυβέρνηση Κλίντον, μεγαλοεταιρίες εκμετάλλευσης και εξαγωγής μπανάνας - με πρώτη την "Τσικίτα" - έχουν βαλθεί να κατακτήσουν καθ' ολοκληρίαν και ένα από τα τελευταία "απόρθητα φρούρια": Την ευρωπαϊκή αγορά κατανάλωσης του εύγευστου, κατά τ' άλλα, φρούτου... Γι' αυτό μην εκπλαγείτε εάν τον τελευταίο καιρό παρακολουθήσετε μερικά από τα πιο "θερμά" επεισόδια του "εμπορικού πολέμου της μπανάνας".

Η αφορμή γι' αυτήν την οικονομική σύγκρουση ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού είναι λίγο - πολύ γνωστή: Οι ΗΠΑ κατηγορούν την ΕΕ ότι η συνθήκη του ΛΟΜΕ που έχει συνάψει με χώρες της Καραϊβικής και της Βόρειας Αφρικής είναι, από μία πλευρά, υπεύθυνη για την ευνοϊκότερη "μεταχείριση" στις εισαγωγές των μπανανών που παράγουν αυτές οι χώρες. Με τον τρόπο αυτό, υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, αμερικανικές εταιρίες εξαγωγής και εκμετάλλευσης μπανάνας χάνουν ένα κομμάτι της ευρωπαϊκής αγοράς, αφού τα εμπορεύματά τους, αν και είναι φθηνότερα, εμποδίζονται από το "εμπορικό δίχτυ" προστασίας που έχει στήσει εδώ και χρόνια η ΕΕ... Κοντολογίς, κατηγορούν την ΕΕ για αθέμιτο εμπορικό ανταγωνισμό, που περιορίζει τα συμφέροντα αμερικανικών εταιριών εξαγωγής μπανάνας στην ευρωπαϊκή αγορά. Αυτά για εισαγωγή. Ωστόσο, αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν είναι μόνον η εξέλιξη του θέματος, αλλά το παρασκήνιο και οι πραγματικοί πρωταγωνιστές αυτής της σύρραξης!

Γιατί; Μα, επειδή η κυβέρνηση Κλίντον δε θα έθετε ποτέ τέτοιο θέμα για δύο κυρίως λόγους: Πρώτον, γιατί οι ΗΠΑ, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι από τις χώρες που παράγουν μπανάνες, και ως εκ τούτου δεν έχουν άμεσα συμφέροντα στο συγκεκριμένο οικονομικό πεδίο. Δεύτερον, επειδή, οι λίγες - αλλά τεράστιων οικονομικών μεγεθών... - αμερικανικές εταιρίες εκμετάλλευσης και εξαγωγής μπανανών έχουν διεισδύσει σε τέτοια έκταση στην παγκόσμια αγορά που δεν έχουν ιδιαίτερη ανάγκη την κατάκτηση της ευρωπαϊκής αγοράς! Και αυτό γιατί οι τρεις μεγαλύτερες εταιρίες του είδους στον κόσμο, η "Τσικίτα", η "Ντόουλ" και η "Ντελ Μόντε", έχουν ήδη κατακτήσει το 64,1% της παγκόσμιας αγοράς! (Πηγή: Euro PA in Hallam and Peston).

Θα πείτε, υπάρχει τέλος στο διεθνές πεδίο του οικονομικού ανταγωνισμού; Οχι! Αλλά η όλη κατάσταση θα ήταν λιγότερο οξυμένη, εάν απουσίαζε από αυτό το παιχνίδι η ισχυρότερη και μεγαλύτερη εταιρία εκμετάλλευσης και εξαγωγής μπανάνας: Η γνωστή και θρυλική για το σκοτεινό ρόλο που έχει παίξει στην πολιτική και οικονομική ζωή των χωρών της Λατινικής Αμερικής "Τσικίτα"! Αυτή η εταιρία είναι ο βασικός πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας, που κρύβεται πίσω από το οικονομικό υπουργικό επιτελείο της κυβέρνησης Κλίντον. Ουσιαστικά, αυτή μόνη της - λίγο "περίεργο", αλλά έτσι είναι... καθώς οι άλλες, επίσης, αμερικάνικες εταιρίες του είδους δε φαίνονται διατεθειμένες να παίξουν ρόλο τώρα σ' αυτό το παιχνίδι - προωθεί το θέμα, έχοντας οδηγήσει σε σημείο μεγάλης τριβής τις εμπορικές σχέσεις των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων.

Μάλιστα, αύριο η Ρίτα Χέις, πρέσβειρα των ΗΠΑ στην έδρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) στη Γενεύη, αναμένεται να ανακοινώσει στον ΠΟΕ τα σχέδια της Ουάσιγκτον για την επιβολή εμπορικών κυρώσεων (αύξηση δασμών κατά 100% σε πληθώρα και ποικιλία ευρωπαϊκών εμπορευμάτων: υφάσματα, ρούχα, τρόφιμα, κάρτες, μπαταρίες, τρόφιμα, ποτά κ. ά.) στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η εξέλιξη αυτή θεωρείται παραπάνω από σίγουρη, όπως και ότι το αυριανό γεγονός θα συνοδευτεί από νέες μικροκινήσεις "καλής θέλησης" για την εξεύρεση κάποιας συμβιβαστικής "λύσης". Οχι, γιατί έπιασαν ξαφνικά τις ΗΠΑ οι καλοσύνες, αλλά επειδή μία τέτοια δασμολογική πρακτική θα προκαλούσε εμπορικά αντίποινα των "εταίρων" της ΕΕ. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αναντίρρητα μεγάλα πλήγματα και στις δύο πλευρές, αφού θα κατάφερνε σημαντικές οικονομικές απώλειες, όχι μόνον στους "κατήγορους" ("Τσικίτα"), αλλά και σ' άλλα μέτωπα αμερικανικών οικονομικών συμφερόντων.

Αρκετά ενδεικτική είναι η πρόσφατη δήλωση του πρεσβευτή της ΕΕ στην έδρα του ΠΟΕ, Ρόντερικ Αμποτ: "Υπάρχουν δυο "μικρά" προβλήματα. Αφ' ενός, όταν απειλείς κάποιον με κυρώσεις ύψους άνω των 500 εκατομμυρίων δολαρίων, οι άνθρωποι δε διαπραγματεύονται καθόλου καλά. Αφ' ετέρου, ο κατήγορος είναι μόνον ένας"... (δηλαδή η "Τσικίτα" διά της κυβέρνησης Κλίντον).

Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών έχει ξεκινήσει τα τελευταία έξι χρόνια, μόνον που, μέχρι τότε, η αμερικανική πλευρά δεν είχε απειλήσει με σημαντικές εμπορικές κυρώσεις σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Παρά τους μικροσυμβιβασμούς που μπορεί να προκύψουν στο προσεχές διάστημα, ο πόλεμος της μπανάνας δεν πρόκειται να τελειώσει σύντομα. Η σύγκρουση οικονομικών υπερδυνάμεων θα είναι και σ' αυτό το πεδίο μεγάλη, ενώ ο "διαιτητής" (στην προκειμένη περίπτωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου) είναι ανήμπορος να διατελέσει, όχι μόνον το ρόλο του αμερόληπτου, αλλά και του αποφασιστικού δικαστή...

Πηγές: Κόμβοι του Γραφείου Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ(Http: www.ustr. gov/), της Ενωσης Εξαγωγών Μπανάνας Καραϊβικής(http: //www.cbea.org/) και του "Υπόγειου της Πληροφόρησης" (The information subway, Http: //speakeasy.org/citizen/inf... ul98 - Chiquitaand the Enquirer. html)

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ