Μερικά βασικά σημεία του νομοθετικού πλαισίου είναι χαρακτηριστικά για τη λειτουργία και δράση της.
Με το Ν.1828/89, του ΠΑΣΟΚ, εισάγεται η "δυνητική" φορολογία και ανοίγει ο δρόμος για δήμους - "φορομπήχτες". Στη συνέχεια ο Ν.2218/94 θεσπίζει το φορολογικό πλαίσιο δράσης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Επιβάλλονται τέλη στους μικρούς εμπορευτοπαραγωγούς (ας μην ξεχνάμε ότι ο νομάρχης Βοιωτίας επέβαλε μέχρι και "τέλος σπερματέγχυσης των βοοειδών" - έχει σχέση με την αναπαραγωγική τους διαδικασία). Επιβάλλονται τέλη ή φόροι για κάθε υπηρεσία ή έργο που πραγματοποιείται. Προβλέπονται τέλη χρήσης για κάθε έργο ανεξαίρετα, που γίνεται με δανεισμό. Ο Ν.2469/97 κινείται στην ίδια κατεύθυνση, της "επιχειρηματικής" δραστηριότητας των ΟΤΑ και της επιβολής τελών χρήσης για έργα που εξυπηρετούν περισσότερες περιοχές. Και για να υπάρχει απόλυτος έλεγχος, οι προϋπολογισμοί δεν εγκρίνονται και επιστρέφονται, εφόσον παρουσιάζουν αποκλίσεις από τις κατευθύνσεις, το περιεχόμενο, αλλά και τον τύπο, ακόμα, του Κρατικού Προϋπολογισμού. Επιπλέον, δημιουργείται Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή στις νομαρχίες για να ενισχυθεί η κατεύθυνση της ταξικής συνεργασίας. Με ρυθμίσεις και Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως η 92/50, προωθείται η ανάθεση δραστηριοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο κεφάλαιο, με παράλληλες αντιδραστικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, ενώ η ΤΑ γίνεται μοχλός περάσματος της ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών.
* * *
Την τελευταία τετραετία, 1995 - 1998, το 64,7% των κονδυλίων των ετήσιων προϋπολογισμών του δήμου, δηλαδή ποσό 274 δισ.,προέρχεται από τη δημοτική φορολογία. Το 20,9% προέρχεται από δάνεια, δηλαδή ποσό 23,8 δισ. και η επιβάρυνση από τόκους υπολογίζεται σε 37 δισ.,ενώ από την κρατική επιχορήγηση τα έσοδα ήταν 61 δισ.,δηλαδή 14,4% του συνόλου. Είναι εξόφθαλμο ότι η οικονομική "αυτοδυναμία" του δήμου εξασφαλίζεται με την υπέρογκη δημοτική φορολογία.
Στην τετραετία (1995 - 1998) τα τέλη έχουν αυξηθεί για τις κατοικίες κατά 56,7% και για τους επαγγελματικούς χώρους κατά 56,4%,δηλαδή για τα λαϊκά στρώματα. Η αύξηση αυτή είναι 1,8 φορές μεγαλύτερη του πληθωρισμού και των ονομαστικών αυξήσεων των μισθών στον ιδιωτικό τομέα και 2,6 φορές μεγαλύτερη των ονομαστικών αυξήσεων των μισθών στο δημόσιο τομέα.
Επιπλέον, επιβάλλεται φόρος 2% στον τζίρο μιας σειράς επιχειρήσεων (οι περισσότερες είναι μικρομεσαίες), που αποτελεί πρόσθετο βραχνά γι' αυτές και έμμεση φορολόγηση των εργαζομένων, αφού σ' αυτούς τον μετακυλίουν οι επιχειρήσεις μέσω της αύξησης της τιμής των εμπορευμάτων ή των υπηρεσιών που πουλούν.
Ο δήμος εκχωρεί έργα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, που με το σύστημα της "αυτοχρηματοδότησης" αποκτούν το δικαίωμα εκμετάλλευσης και εξασφαλίζουν κέρδη για πολλά χρόνια. Μ' αυτό τον τρόπο γίνεται το έργο στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην Κοτζιά), με τον ίδιο τρόπο έχει αποφασιστεί η κατασκευή των γκαράζ της Αθήνας.
Προωθείται η ανάθεση δημοτικών αρμοδιοτήτων σε δημοτικές επιχειρήσεις, που λειτουργούν με βάση το κέρδος, χωρίς τον άμεσο έλεγχο του Δημοτικού Συμβουλίου. Για παράδειγμα, η ανάθεση έργων γίνεται με έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου, μέσω όμως της "Αναπτυξιακής Εταιρίας", που με τη σειρά της αναθέτει τμήματα των έργων από τη μελέτη ως την κατασκευή τους σε ιδιωτικά γραφεία και εργολάβους. Ακόμη και έργα, όπως τα σιντριβάνι στο Πεδίον του Αρεως, γίνονται μ' αυτό τον τρόπο.
* * *
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τομέας της πρόνοιας, ο οποίος μάλιστα συνδυάζεται με την εφαρμογή των Τοπικών Συμφώνων Απασχόλησης (ΤΣΑ). Ο Δήμος Ιλίου (Νέα Λιόσια), σε ανάλογο πρόγραμμα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών μέσω ΤΣΑ, αναφέρει: "Προτείνουμε τη δημιουργία παιδικών σταθμών μέσω εταιρικής σχέσης, που θα διαμορφώσουν ο δήμος, ο οποίος θα παρέχει τους χώρους για τη δημιουργία σταθμών, η Εργατική Εστία, η οποία θα παρέχει τον εξοπλισμό, οι Σύλλογοι Γονέων, οι οποίοι δέχονται να χρηματοδοτήσουν τέτοιες ενέργειες, και συνεταιρισμοί γυναικών ειδικά εκπαιδευμένων σε θέματα "κέτερινγκ" και διατροφής, που λειτουργούν στη Δυτική Αθήνα. Η εταιρία αυτή θα έχει τη μορφή Εταιρίας Λαϊκής Βάσης... Οι προσλήψεις του προσωπικού θα γίνονται σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ από κατάλογο ενδιαφερομένων - ανδρών και γυναικών - δημοτών του δήμου μας, οι οποίοι θα εκπαιδευτούν από τη διαδημοτική επιχείρηση "ΣΜΙΛΗ"". Ολα αυτά σημαίνουν παιδικούς σταθμούς - επιχειρήσεις, δηλαδή παροχή υπηρεσίας με πληρωμή, προσωπικό όχι επιστημονικά ειδικευμένο, αλλά και προσπάθεια επιβολής στους Συλλόγους Γονέων να μετατραπούν οι ίδιοι σε επιχειρηματίες, να χρηματοδοτήσουν, αντί να διεκδικήσουν.
Ανάλογη δράση, για τη "φύλαξη παιδιών κατ' οίκον", προτείνει ο Δήμος Αγ. Βαρβάρας, αναλαμβάνοντας "την κατάρτιση ομάδας γυναικών" η Διαδημοτική Επιχείρηση "Κέντρο Νέων Ευκαιριών και Υποστήριξης Γυναικών Δυτικής Αθήνας". Και αυτή η υπηρεσία θα παρέχεται από επιχείρηση, με πιθανούς εταίρους: "ΟΑΕΔ, υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας, τράπεζες, επιχειρήσεις, Νομαρχία Αθηνών, ΓΣΕΕ, ΒΕΑ, Δήμος Αγ. Βαρβάρας, Διαδημοτική Επιχείρηση Κέντρο Νέων Ευκαιριών και Υποστήριξης Γυναικών Δυτικής Αθήνας". Στην ίδια λογική κινείται και ο Δήμος Περιστερίου μέσω της δημοτικής επιχείρησης ΑΝΑΝΕΠΕΡ, τόσο για "τη φύλαξη παιδιών", όσο και για τη "φύλαξη ηλικιωμένων ανήμπορων ατόμων". Ετσι, και στην εφαρμογή των αντιδραστικών αναπροσαρμογών στις εργασιακές σχέσεις συμβάλλουν και στην πληρωμή των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους εργαζόμενους.
Ηδη, οι κρατικοί παιδικοί σταθμοί που περνάνε στους δήμους μετατρέπονται σε επιχειρήσεις, αφού επιβάλλονται τροφεία (πληρωμή).
Ολα αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα από τη δράση της Αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή της πολιτικής της κυβέρνησης και της άρχουσας τάξης, σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Η μόνη διέξοδος για τους εργαζόμενους βρίσκεται στην ανάπτυξη του δικού τους αγωνιστικού μετώπου πάλης, για υπεράσπιση και διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, συσπείρωση στους αγωνιστικούς συνδυασμούς που στηρίζονται από τους κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές και υπερψήφιση και ανάδειξη όσο γίνεται περισσότερων στους δήμους και τις νομαρχίες. Γιατί και αντίθετοι σ' αυτή την Αυτοδιοίκηση είναι και απειθαρχούν σ' αυτή την πολιτική και στο πλευρό των λαϊκών αγώνων βρίσκονται.
Σ.
Στην τετραετία (1995 - 1998) τα τέλη έχουν αυξηθεί για τις κατοικίες κατά 56,7% και για τους επαγγελματικούς χώρους κατά 56,4%, δηλαδή για τα λαϊκά στρώματα. Η αύξηση αυτή είναι 1,8 φορές μεγαλύτερη του πληθωρισμού και των ονομαστικών αυξήσεων των μισθών στον ιδιωτικό τομέα και 2,6 φορές μεγαλύτερη των ονομαστικών αυξήσεων των μισθών στο δημόσιο τομέα