Η Ινδονησία έχει να παρουσιάσει μία ιστορία χιλιάδων χρόνων. Οι πρώτες αποδείξεις για την ύπαρξη ανθρώπων στο Ινδονησιακό Αρχιπέλαγος έρχονται στο φως με τα απολιθώματα και τα ανθρώπινα οστά του "Ανθρώπου της Ιάβας", ηλικίας άνω των 500.000 χρόνων. Ωστόσο, η πραγματική ιστορία της Ινδονησίας φαίνεται να αρχίζει γύρω στον 1ο αιώνα π.Χ.,οπότε έφτασαν στην περιοχή οι πρώτοι ναυτικοί και έμποροι από την Ινδία, ιδρύοντας οικισμούς σε διάφορα νησιά του αρχιπελάγους. Τον 7ο αιώνα,η ινδονησιακή - ινδουιστική αυτοκρατορία Σριουιτζιάγια έκανε την εμφάνισή της στη Σουμάτρα, μετατρεπόμενη σιγά σιγά σε ναυτική δύναμη. Μέσα σε τρεις αιώνες επέκτεινε την επιρροή της στη Μαλαισία, στις Φιλιππίνες, στην Ταϊβάν και σε περιοχές της Κίνας. Γύρω στο 1377,το βασίλειο του Μαχαπατίτ, που κατέλαβε το νότιο μέρος της Ιάβας, έριξε από το βάθρο τη ναυτική ηγεμονία της Σριουιτζιάγια και μετατράπηκε σε αυτοκρατορία Μαχαπατίτ, που κυριάρχησε σε όλο το Ινδονησιακό Αρχιπέλαγος μέχρις ότου ηττήθηκε από τους μουσουλμάνους Αραβες το 1478 (1).

Οι Πορτογάλοι αποικιοκράτες εμφανίστηκαν στην περιοχή το 1511. Τους διαδέχτηκαν οι Ισπανοί, οι Ολλανδοί, οι Αγγλοι και οι Γάλλοι. Ο αγώνας για την επικράτηση στα νησιά του Ινδονησιακού Αρχιπελάγους πήρε τελικά τη μορφή σε διαμάχη ανάμεσα σε Βρετανούς και Ολλανδούς, οι οποίοι και επικράτησαν το 17ο αιώνα.

Η αποίκιση των νησιών ήταν έργο της "Ολλανδικής Εταιρίας Ανατολικής Ινδίας" μέχρι το 1800,οπότε η ολλανδική κυβέρνηση πήρε τον άμεσο έλεγχο της περιοχής. Αργότερα, το 1811,οι Βρετανοί κατέλαβαν έναν αριθμό νησιών κρατώντας για μερικά χρόνια αλλά χάνοντάς τα μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους. Τότε, το 1816 και με τη Συνθήκη του Λονδίνου, που υπογράφηκε τρία χρόνια μετά, τα νησιά αυτά ξαναγύρισαν στον έλεγχο των Ολλανδών.

Το 19ο αιώνα ο λαός της Ινδονησίας εξεγέρθηκε αρκετές φορές, μόνο που ο απελευθερωτικός του αγώνας πνίγηκε στο αίμα από τους αποικιοκράτες Ολλανδούς. Η αντίσταση κατά των αποικιοκρατών ήταν αδύναμη εξαιτίας της έλλειψης συνοχής και του οργανωμένου χαρακτήρα του λαϊκού κινήματος, κατάσταση που άλλαξε στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι το πρώτο κομμουνιστικό κόμμα που ιδρύεται στην Ασία είναι το Ινδονησιακό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΙΚΚ) το 1920.Οι επαναστάσεις, οι απεργίες, οι διαδηλώσεις ήταν φαινόμενο συχνό και κορυφώθηκαν γύρω στα 1927,οπότε εκδηλώθηκε λαϊκή εξέγερση που καταπνίχτηκε στο αίμα από τους Ολλανδούς. Εκείνη τη χρονιά, ο Αχμάντ Σουκάρνο ιδρύει το "Εθνικό Ινδονησιακό Κόμμα" με κεντρικούς στόχους την εθνική ενότητα και την ανεξαρτησία της Ινδονησίας.

Το 1942 εισβάλλουν οι Ιάπωνες και καταλαμβάνουν το Ινδονησιακό Αρχιπέλαγος και για τρία χρόνια απομυζούν κάθε πλούτο από την περιοχή. Διάφοροι εθνικιστές ηγέτες, μεταξύ αυτών και ο μετέπειτα δικτάτορας Σουχάρτο, διεισδύουν στην κυβέρνηση των Ιαπώνων και συνεργάζονται με τους κατακτητές δήθεν για να "προωθήσουν" - όπως ισχυρίστηκαν αργότερα... - την ανεξαρτησία της χώρας! Στις 17 Αυγούστου 1945,δύο μέρες μετά την παράδοση των Γιαπωνέζων, κηρύσσεται η ανεξαρτησία της Δημοκρατίας της Ινδονησίας.Στο μεταξύ, ο Σουκάρνο βρίσκει ευκαιρία να ενισχύσει τις δυνάμεις του και να φτιάξει στρατό χρησιμοποιώντας όπλα που πήρε από τους Ιάπωνες. Ολα αυτά προτού επιστρέψουν οι Ολλανδοί και οι Βρετανοί, που καταφτάνουν στην περιοχή επιδιώκοντας να διατηρήσουν τα κεκτημένα την εποχή που είχαν θέση αποικιοκρατών... Οι συζητήσεις ανάμεσα στην τότε ινδονησιακή κυβέρνηση και τους παλιούς Ολλανδούς αποικιοκράτες δεν τελεσφόρησαν, με αποτέλεσμα το ξέσπασμα σοβαρών ταραχών. Ο πόλεμος που ξεκίνησε, με τους Ολλανδούς να υπερτερούν σημαντικά στον πολεμικό εξοπλισμό, τερματίστηκε το 1949.Στις 27 Νοέμβρη εκείνης της χρονιάς, η Ολλανδία αναγνωρίζει την ανεξαρτησία των "Ηνωμένων Πολιτειών Ινδονησίας", που υιοθετούν το ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης.

Στα μέσα της δεκαετίας του '50,η κεντρική ινδονησιακή κυβέρνηση είναι αδύναμη να επιβάλει εξουσία και δοκιμάζεται από μία σειρά ανταρσιών, με πιο σημαντικές τις απόπειρες πραξικοπήματος από το εξτρεμιστικό ισλαμικό κίνημα "Ναρούλ Ισλάμ" στην Ιάβα και την ομάδα στασιαστών αξιωματικών του στρατού που επιχειρούν εξέγερση στη Σουμάτρα. Οι αντάρτες στη Σουμάτρα επιχείρησαν να πείσουν την τότε διοίκηση της CIA ότι ο Σουκάρνο προωθούσε αντιδυτική πολιτική. Σύντομα οι πράκτορες της CIA άρχισαν να στέλνουν διά της θαλάσσιας οδού όπλα στους στασιαστές. Την ίδια ώρα, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, Αϊζενχάουερ, θόλωνε τα νερά δηλώνοντας: "Η πολιτική μας έναντι της Ινδονησίας είναι αυτή της προσεκτικής ουδετερότητας" (2).

Ομως, η CIA δεν έστελνε μόνον όπλα στους στασιαστές του στρατού, αλλά βομβάρδιζε και κυβερνητικές θέσεις, με αποκορύφωμα τη συντριβή ενός αμερικανικού μαχητικού Β - 26 το Μάη του 1958 στην Αμπόν. Στο αεροσκάφος βρέθηκαν όπλα από την αμερικανική εταιρία "Ιντεράρμς", βιομηχανία που είχε στενές σχέσεις με την αμερικανική Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών. Το γεγονός στάθηκε ιδιαίτερα σημαντικό στις σχέσεις του Σουκάρνο με τους Αμερικανούς, τους οποίους έκτοτε ουδέποτε εμπιστεύτηκε... (2).

Στο προσεχές διάστημα, η χώρα γίνεται θέατρο συγκρούσεων ανάμεσα σε αντιτιθέμενες ανταρτικές ομάδες. Την περίοδο 1960 - '61 δίνεται αγώνας για την προσάρτηση του δυτικού τμήματος του νησιού Ιριάν Τζάγια (Δυτική Νέα Γουινέα), που παρέμενε υπό τη διοίκηση των Ολλανδών μέχρις ότου παραδόθηκε τελικά στην Ινδονησία το 1963.

Τα μέσα της δεκαετίας του '60 βρίσκει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδονησίας ισχυρότατη δύναμη στην Ιάβα με πάνω από 3.000.000 μέλη! Ομως, το 1965 ανατέλλει η εποχή των "επικίνδυνων χρόνων".

Στις 30 Σεπτέμβρη του 1965,έξι ανώτατοι στρατηγοί του στρατού υπό την ηγεσία του διοικητή της προεδρικής φρουράς, Ουντούνγκ, σκοτώνονται στη διάρκεια προσπάθειας ανατροπής της τότε διοίκησης του στρατού. Στη διοίκηση του στρατού, όχι όμως και στη "μαύρη λίστα" των στασιαστών, είναι ο στρατηγός και μελλοντικός δικτάτορας επί σειρά ετών, Σουχάρτο. Ο Σουχάρτο είναι εκείνος που συνθλίβει μέσα σε 24 ώρες τους στασιαστές, προκακώντας στη συνέχεια ένα από τα χειρότερα λουτρά αίματος στην ιστορία του ανθρώπινου γένους. Στις 11 Μάρτη 1966 η εκτελεστική εξουσία μεταφέρεται από τον Πρόεδρο Σουκάρνο στα χέρια του στρατηγού Σουχάρτο, ενώ μία μέρα μετά (12 Μάρτη 1966) το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδονησίας τίθεται εκτός νόμου! Στη συνέχεια, πάνω από 1.000.000 άνθρωποι σφαγιάζονται εν ψυχρώ...

"Η τεράστια σφαγή της Ινδονησίας στα 1965 - '69 παρέχει την πιο εντυπωσιακή απόδειξη της απάντησης που δόθηκε από το κατεστημένο των ΗΠΑ σε ένα λουτρό αίματος, που τα πολιτικά του αποτελέσματα θεωρούνται "θετικά". Κατά τη διάρκεια του λουτρού αίματος της ινδονησιακής αντεπανάστασης, το λιγότερο πολλές εκατοντάδες χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά οδηγήθηκαν εν ψυχρώ στη σφαγή. Ο τελικός αριθμός των θυμάτων φτάνει το 1.000.000 (!). Ο στρατός έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο σ' αυτό το ολοκαύτωμα, πραγματοποιώντας ο ίδιος, κατά μέγα μέρος, τη σφαγή προμηθεύοντας εξάλλου τα καμιόνια, τα όπλα και ενθαρρύνοντας τους ουλαμούς του θανάτου και τους άγρυπνους παραστρατιωτικούς, ξεσηκώνοντας δραστήρια αντικομμουνιστική υστερία, που συντέλεσε σε πλατιά κλίμακα για να πραγματοποιηθεί μία γιγάντια μαζική δολοφονία. Η σφαγή αυτή χαρακτηρίστηκε ακόμη και από έναν ειδικό αντικομμουνιστή των ινδονησιακών προβλημάτων ως "τρομακτικό αντικομμουνιστικό πογκρόμ""...

"Στα 1968, είχαμε επανάληψη μαζικών εκτελέσεων και σε μία ιδιαίτερη περίπτωση, στις αρχές του 1969, στρατιωτικοί και τοπικοί πολιτοφύλακες "κατηγορήθηκαν πως σκότωσαν 3.500 περίπου υποτιθέμενους οπαδούς του ΙΚΚ, χτυπώντας τους με ατσάλινα ραβδιά στον αυχένα". Μόνον σ' αυτή την περίοδο των δολοφονιών, ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων - που κρατούνται σχεδόν πάντοτε χωρίς δίκη και συχνά μέσα σε συνθήκες βαναυσότητας - κυμαίνεται μεταξύ 70.000 και 100.000... Τον ίδιο καιρό, η χώρα των μαζικών δολοφονιών και των απέραντων στρατοπέδων συγκέντρωσης γινόταν "παράδεισος για τους ξένους κεφαλαιούχους" (3).

Το Μάρτη του 1973 ο Σουχάρτο ξαναδιορίζεται Πρόεδρος από τη Λαϊκή Συμβουλευτική Εθνοσυνέλευση, πράγμα που επαναλαμβάνεται άλλες πέντε φορές: 1978, 1983, 1988, 1993 και 1998, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει τη θητεία του...

Το Δεκέμβρη του 1975 ο στρατός της Ινδονησίας, με την υποστήριξη της Δύσης, εισβάλλει στην πρώην πορτογαλική αποικία του Ανατολικού Τιμόρ. Το καταλαμβάνει με, μεταξύ άλλων, συνέπεια τις σφαγές δεκάδων χιλιάδων αθώων και το προσαρτά το 1976 ως την 27η επαρχία της Ινδονησίας. Η κατοχή του Αν. Τιμόρ από την Ινδονησία δεν αναγνωρίστηκε ποτέ από τον ΟΗΕ.

Η αντίστροφη μέτρηση για την πτώση της 32χρονης δικτατορίας του Σουχάρτο άρχισε το τελευταίο εξάμηνο του 1997, οπότε άρχισε η ραγδαία οικονομική ύφεση.

Στις 8 Ιούλη 1997 αρχίζει η καθοδική πορεία της ρουπίας στα ασιατικά χρηματιστήρια. Το Νοέμβρη του 1997 το ΔΝΤ εγκρίνει δάνειο ύψους 10 δισ. δολαρίων στην Ινδονησία, αλλά στις 6 Γενάρη 1998 η αξία της ρουπίας παίρνει την κάτω βόλτα, με αποτέλεσμα ένα δολάριο να αντιστοιχεί με 10.000 ρουπίες! Λίγες μέρες μετά, 15 Γενάρη 1998,η κυβέρνηση Σουχάρτο και ο διευθυντής του ΔΝΤ καταλήγουν σε συμφωνία - πακέτο σκληρών αντιλαϊκών μέτρων λιτότητας. Στις 9 Φλεβάρη 1998 εντείνονται οι ταραχές στην επαρχία, λόγω της ραγδαίας αύξησης στις τιμές βασικών καταναλωτικών προϊόντων.

Στις 10 Μάρτη 1998 ο Σουχάρτο ξαναδιορίζεται, για τελευταία φορά, Πρόεδρος της Ινδονησίας, ενώ τέσσερις μέρες μετά διορίζει το νέο Υπουργικό Συμβούλιο, που απαρτίζεται και πάλι από "ημέτερους" πολιτικούς, επιχειρηματίες και τη μεγαλύτερη σε ηλικία κόρη του.

Στις 16 Απρίλη 1998 χιλιάδες φοιτητές κλιμακώνουν τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις τους σε πανεπιστήμια της χώρας, ζητώντας την παραίτηση του Σουχάρτο. 4 Μάη 1998: Η κυβέρνηση αυξάνει τις τιμές των καυσίμων και του ηλεκτρικού κατά 71%. Τρεις μέρες ταραχών ξεσπούν στην πόλη Μεντάν της Σουμάτρας με αρκετούς τραυματίες και δεκάδες νεκρούς. 15 Μάη 1998: Πλήθη λεηλατούν και κατακαίουν το κέντρο της Τζακάρτα, ενώ ο Σουχάρτο αναγκάζεται να επιστρέψει στη χώρα από την Αίγυπτο. 16 Μάη 1998: Οι νεκροί από τις ταραχές των τελευταίων μερών ξεπερνούν τους 500 και στις 18 Μάη 1998 ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Χαρμόκο ζητεί την παραίτηση Σουχάρτο, γεγονός που διαδραματίζεται στις 21 Μάη,αλλά με αντικαταστάτη του τον στενό του φίλο και συνεργάτη αντιπρόεδρο Χαμπίμπι, που ορκίζεται να "υπηρετήσει" τη χώρα ως Πρόεδρος μέχρι το 2003. Οι φωνές αποδοκιμασίας υψώνονται και εναντίον του νέου "Προέδρου", που θεωρείται μαριονέτα του Σουχάρτο. Σε μία προσπάθεια να αποδείξει το αντίθετο, ο Πρόεδρος Γιουσούφ Χαμπίμπι ανακοινώνει στις 28 Μάη πως το αργότερο μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 1999 θα διεξαχθούν εκλογές, αφού προηγουμένως ψηφιστεί μία σειρά εκλογικών μεταρρυθμίσεων... (4).

Ομως, την ίδια μέρα, νέες φοιτητικές διαδηλώσεις και αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις ξεκινούν στην Τζακάρτα και τη Βόρεια Ινδονησία με σύνθημα: "Αλλαγές τώρα!".

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

(1) Movement of Non - Aligned Countries, short history of Indonesia, Prensa Latina.

(2) World Conflicts, Patrick Progan, Bloomsbury 1992.

(3) Απόσπασμα από τα "Λουτρά Αίματος" του Νόαμ Τσόμσκι, Εκδόσεις "Ηριδανός".

(4) Chronology of Suharto's rule, CNN Interactive και Associated Press