Η είδηση των κινητοποιήσεων των ανέργων στη Γαλλία μοιάζει να ξάφνιασε πολλούς, ακόμη και τον πολιτικό κόσμο της χώρας τους, αν και το πρόβλημα της ανεργίας βρίσκεται στο καθημερινό λεξιλόγιο, όπως και πολλά άλλα άλλωστε, τόσο των πολιτικών όσο και των πολιτών στις περισσότερες χώρες του αναπτυσσόμενου δυτικού κόσμου, καθώς είναι σύμφυτο με το καπιταλιστικό σύστημα και σήμερα παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Το εναρκτήριο λάκτισμα των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας των ανέργων στη Γαλλία δόθηκε πολύ πριν από το τέλος του χρόνου, με καταλήψεις δημοσίων κτιρίων. Κανείς, όπως φάνηκε αργότερα, δεν πίστευε ότι οι διαμαρτυρίες θα έπαιρναν τη μορφή κινήματος.

Η πεποίθηση ότι και αυτή η διαμαρτυρία θα "ξεφουσκώσει" τόσο εύκολα όσο εμφανίστηκε, έκανε, πιθανώς, και την κυβέρνηση του Λιονέλ Ζοσπέν να σιωπά, για πολύ καιρό. Ο χρόνος τελείωνε και οι 3.200.000 Γάλλοι άνεργοι άκουσαν πολλάκις το πρόβλημά τους να γίνεται σημείο αντιπαράθεσης στους πολιτικούς διαξιφισμούς, δεν είδαν, όμως, κανένα μέτρο να λαμβάνεται και παραμένουν πάντα αποκλεισμένοι από το οικονομικό σύστημα και την κοινωνία, βουλιάζοντας στην απόγνωση.

Κατέλαβαν δημόσια κτίρια, διοργάνωσαν ενημερωτικές εκδηλώσεις, πραγματοποίησαν εντυπωσιακές πορείες διαμαρτυρίας, διατύπωσαν συγκεκριμένα αιτήματα, που δεν καλύπτονταν από τις γενικόλογες υποσχέσεις. Αυτό, όμως, που φαίνεται ότι ξάφνιασε περισσότερο από όλα τους ιθύνοντες, ήταν η άρτια οργάνωση των ανέργων μέσα από επιτροπές εκπροσώπησής τους. Η ατελείωτη σειρά των ανέργων έπαψε να είναι ένας απλός αριθμός, ένα ποσοστό, μια απρόσωπη ομάδα, στην οποία ο καθένας μπορεί να αναφερθεί με μεγάλα λόγια και μεγαλεπήβολα σχέδια, αλλά απέκτησε εκπροσώπους, συμπαγή ενότητα και οργάνωση, με αποτέλεσμα οι ενέργειές της να είναι αποτελεσματικότερες, συγκροτημένες, συγκεκριμένες και τα αιτήματά της σαφή. Η επιμονή των ανέργων στις κινητοποιήσεις και τα αιτήματά τους δεν έφερε μόνο στην επιφάνεια την απόγνωσή τους, αλλά, επίσης, απέδειξε ότι δεν επρόκειτο για άλλη μια βραχυπρόθεσμη, ανοργάνωτη και κατά συνέπεια ευκόλως χειραγωγούμενη έκρηξη λαϊκής οργής.

Το κίνημα των ανέργων ανάγκασε τη γαλλική κυβέρνηση να καθίσει στο τραπέζι των συνομιλιών με συνομιλητές τους ίδιους τους άνεργους και όχι τον οποιοδήποτε άλλο φορέα. Ο Γάλλος πρωθυπουργός δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για την αδυναμία της συνδικαλιστικής ηγεσίας να ενσωματώσει στους κόλπους των ενώσεών της τους ανέργους απορροφώντας τη δυσαρέσκειά τους, καθώς, όπως υποστηρίζουν πολλοί πολιτικοί αναλυτές, η μορφή και η πλειοψηφία της ηγεσίας του συνδικαλιστικού κινήματος σήμερα αφήνει πολύ περισσότερα περιθώρια σε διαπραγματεύσεις τύπου "κοινωνικού διαλόγου", ελιγμούς και εκτόνωση. Ο Λιονέλ Ζοσπέν αναγκάστηκε να έρθει αντιμέτωπος με το ίδιο το πρόβλημα και, όπως χαρακτηριστικά τονίζει και η εφημερίδα "Λε Μοντ", αυτή, ίσως, ήταν και η μεγαλύτερη κατάκτηση του κινήματος των ανέργων.

Η καταβολή έκτακτου βοηθήματος για το τέλος κάθε χρόνου, ύψους 3.000 φράγκων, η αύξηση του μηνιαίου επιδόματος ανεργίας, η επίτευξη συμφωνίας με τις κρατικές εταιρίες ηλεκτρισμού και γκαζιού ώστε να μη σταματούν τις παροχές τους σε περίπτωση που ένας άνεργος συνδρομητής τους δεν μπορεί να πληρώσει τους λογαριασμούς του, η ψήφιση νομικού πλαισίου που θα απαγορεύει στους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων να αποφεύγουν ή να διώχνουν ανέργους ενοικιαστές και η θεσμοθέτηση ενός συστήματος δωρεάν νομικής βοήθειας για τους ανέργους, στο οποίο θα μπορούν να προστρέχουν για βοήθεια, είναι τα άμεσα αιτήματα των ανέργων. Δεν περιορίστηκαν, όμως, σε αυτά αλλά ζητούν από τη γαλλική κυβέρνηση να δεσμευτεί και να θέσει σε εφαρμογή ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο καταπολέμησης της μάστιγας.

Αξίζει, στο σημείο αυτό, να τονιστεί ότι όποιος δεν έχει ποτέ εργαστεί δε δικαιούται επίδομα ανεργίας, ότι μετά την πάροδο δύο χρόνων στην ανεργία το επίδομα ελαχιστοποιείται στο 17% του κατώτερου μισθού και ότι για να εξασφαλίσει κανείς το επίδομα ανεργίας θα πρέπει να αποδείξει πως για διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου δεν έχει εργαστεί, διάστημα στο οποίο φυσικά δεν έχει κανένα εισόδημα. Οπως σχολίαζε χαρακτηριστικά ο γαλλικός Τύπος, η περίοδος χάριτος για τον Λιονέλ Ζοσπέν και τη σχετικά νεοσύστατη κυβέρνησή του έλαβε οριστικά τέλος και μάλιστα από το ίδιο πρόβλημα που τον ανέδειξε στην εξουσία: την ανεργία, την καταπολέμηση της οποίας έθεσε ως προτεραιότητα.

Η επιμονή, όμως, των ανέργων στα συγκεκριμένα αιτήματά τους φαίνεται ότι "έριξε τις μάσκες". Ο Γάλλος πρωθυπουργός παραδέχτηκε ότι η κυβέρνησή του δεν μπορεί να δώσει παρά 1 δισεκατομμύριο φράγκα ετησίως, υπό τη μορφή βοηθημάτων, στους μακροχρόνια ανέργους, διότι η οποιαδήποτε άλλη παραχώρηση θα ισοδυναμούσε με παρέκκλιση από το "σφιχτό" προϋπολογισμό, που αποσκοπεί στην ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, τα οποία θα οδηγήσουν και στην ευρωπαϊκή νομισματική ενοποίηση. Προτεραιότητα η καταπολέμηση της ανεργίας, αλλά, όπως φαίνεται, της "προτεραιότητας" προηγείται η προτεραιότητα της Συνθήκης του Μάαστριχτ.

Η αποκάλυψη των πραγματικών κυβερνητικών στόχων και η πλήρης αντίθεσή τους με τα αιτήματα των ανέργων μετέφερε τη σύγκρουση και στους δρόμους. Το περασμένο Σάββατο, ειδικές δυνάμεις καταστολής της γαλλικής Αστυνομίας επενέβησαν και σταμάτησαν με τη βία ορισμένες από τις καταλήψεις των ανέργων, ενώ σκληρές συγκρούσεις σημειώθηκαν και μετά το τέλος των πανεθνικών συλλαλητηρίων της Τρίτης στο Παρίσι, όταν οι ειδικές δυνάμεις κλήθηκαν και πάλι να απομακρύνουν τους ανέργους από το Εμπορικό Επιμελητήριο, που είχε τεθεί υπό κατάληψη. "Μία κοινωνία δεν μπορεί να ζήσει χωρίς κανόνες και οι δημόσιες υπηρεσίες δεν μπορούν να παραλύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να βρεθεί άλλη μορφή πάλης", έσπευσε να δικαιολογήσει την απόφασή του ο Λιονέλ Ζοσπέν. Στο πλευρό του Λιονέλ Ζοσπέν, στο σημείο αυτό, στάθηκε, εμμέσως πλην σαφώς, και η δεξιά αντιπολίτευση, που διά στόματος ηγέτη του UDF, Αλέν Μαντλέν, υποστήριξε ότι "δεν μπορούν να παρακωλύονται οι δημόσιες υπηρεσίες". Σιβυλλική στάση τήρησε ο υπουργός Μεταφορών, Ζαν Κλοντ Γκισό, του ΓΚΚ, ο οποίος αρκέστηκε να χαρακτηρίσει "θετικό για αρχή το βήμα διαλόγου της γαλλικής κυβέρνησης".

Η στάση που φέρεται διατεθειμένη να τηρήσει η γαλλική κυβέρνηση αποσαφηνίζεται ακόμη περισσότερο μέσα από τις θέσεις που διατύπωσε η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Μαρτίν Ομπρί, για την αντιμετώπιση της αύξησης των βίαιων συγκρούσεων ανάμεσα σε νεαρούς και αστυνομικούς στις φτωχογειτονιές των μεγάλων γαλλικών πόλεων, όπου πολλές φορές το ποσοστό της ανεργίας ξεπερνά το 50%. Η Ομπρί ανακοίνωσε τη σύσταση ενός νέου σχετικού υπουργείου, το οποίο, όπως γίνεται σαφές μέσα από άρθρο της στην εφημερίδα "Λε Μοντ", θα έχει ως στόχο την "πιο ολοκληρωμένη κοινωνικοποίηση των κατοίκων των περιοχών αυτών, που νιώθουν πραγματικά αποκομμένοι από τα κοινωνικά τεκταινόμενα... αλλά και την καλύτερη αστυνόμευση των περιοχών ώστε να είναι πιο ασφαλείς". Οσο για την ανεργία που πλήττει τις φτωχογειτονιές, η υπουργός Εργασίας αρκέστηκε σε γενικολογίες.

Οι μακροσκελείς αναλύσεις της γαλλικής κυβέρνησης, καθώς και τα ημίμετρα που προτίθεται να λάβει, δε φαίνεται να καθησυχάζουν τους ανέργους. Η επιτροπή ανέργων της CGT τονίζει ότι με οικονομικίστικα μέτρα, όπως αυτό του ταμείου του 1 δισεκατομμυρίου, δε λύνεται ένα κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα. Την υποστήριξή του στα αιτήματα των ανέργων αλλά και στις κινητοποιήσεις τους έχει εκφράσει το ΓΚΚ καθώς και πολλά εργατικά συνδικάτα, ενώ όπως δείχνουν πρόσφατες δημοσκοπήσεις μεγάλο μέρος της γαλλικής κοινής γνώμης τάσσεται υπέρ των ανέργων και των αιτημάτων τους και εκτιμά ότι η πρόταση της κυβέρνησης δεν μπορεί να λύσει ουσιαστικά το πρόβλημα.

"Μπορούν να μας εκδιώκουν από τα κτίρια, αλλά δεν μπορούν να μας εξαφανίσουν", τονίζει η οργάνωση "Ενωση μαζικής δράσης ενάντια στην ανεργία" - AC! -, της οποίας ο εκπρόσωπος δίνει το στίγμα της κινητοποίησής τους αλλά και ένα σαφές μήνυμα: "Δεν πρόκειται να γυρίσουμε τόσο εύκολα στην παγίδα του ατομικισμού, στη σκιά της απομόνωσης, στην προσωπική απογοήτευση, αλλά όλοι μαζί, ενωμένοι, ζητούμε αυτά που δικαιούμαστε και όλα αυτά από τα οποία αποκλειόμαστε όντας άνεργοι"!

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ