Βέβαια την ίδια στιγμή πρέπει να επισημανθεί ότι δεν ήταν και τόσο σπουδαίο το "κατόρθωμα" των κυβερνώντων. Και αυτό γιατί υπήρχε - και υπάρχει - διαμορφωμένη μια "πλειοψηφία στην κορυφή" της πολιτικής και συνδικαλιστικής ηγεσίας, η οποία όχι απλά εμπόδιζε την ανάπτυξη κινητοποιήσεων των λαϊκών στρωμάτων και των εργαζομένων, αλλά έπεφτε σαν "σιδερένια φτέρνα" πάνω στα πληττόμενα από την κρίση στρώματα. Εγκέφαλος, αλλά και ταυτόχρονα εργαλείο στην επιβολή της πολιτικής βούλησης της "πλειοψηφίας κορυφής" στην κοινωνία τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ και ο Τύπος, για πολλούς η ηλεκτρονική δικτατορία. Δεν υπήρχε λαϊκή αντίδραση που να μην έμπαινε στο στόχαστρό τους, να μη συκοφαντούνταν, να μη στιγματιζόταν με το στερεότυπο "επιχείρημα" ότι στρέφεται κατά των "γενικότερων συμφερόντων του έθνους", ότι "υπονομεύει τη σταθεροποιητική και αναπτυξιακή πορεία της χώρας".

***

Η απότομη επιδείνωση της κατάστασής τους, η μετάπτωσή τους στα επίπεδα της απόλυτης εξαθλίωσης, η χειροπιαστή απειλή του βίαιου ξεκληρίσματος και περιθωριοποίησης, αποτέλεσαν τους "υποκινητές" των λαϊκών εκρήξεων, εξεγέρσεων και κινητοποιήσεων, οι οποίες ήταν "ασυνήθιστης" μαζικότητας, μαχητικότητας και διάρκειας. Η αμφισβήτηση του "μονόδρομου" της εφαρμοζόμενης αντιλαϊκής πολιτικής είχε αρχίσει...

Οι λαϊκές κινητοποιήσεις και ειδικά η εξέγερση των αγροτών θορύβησαν και προκάλεσαν αμηχανία στα κόμματα εξουσίας, τα οποία υπολόγιζαν στον έλεγχο και την καθυπόταξη των λαϊκών στρωμάτων, μέσω του περιβόητου "κοινωνικού διαλόγου", τις "εν Μεγάρω" συναγωγές της ΟΚΕ και της "αρραγούς" πολιτικής συναίνεσης μεταξύ του πολύχρωμου δικομματισμού (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Πολιτική Ανοιξη, "ΣΥΝ").

***

Τον πρώτο ρόλο, λόγω θέσης, ανέλαβε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και προσωπικά ο πρωθυπουργός. Στο διάγγελμά του, της περασμένης Παρασκευής, ο Α. Παπανδρέου ανέσυρε από το οπλοστάσιο ολόκληρο τον σκουριασμένο εξοπλισμό του από τις "παλιές καλές εποχές" και τον πρόταξε απέναντι στους αγρότες.

Εν αρχή η γνωστή καραμέλα, που συχνά πυκνά πιπίλιζε και ο προκάτοχός του Κ. Μητσοτάκης, ότι "η πολιτική που ακολουθούμε είναι η μόνη πολιτική, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση", αλτερνατίβα, όπως είπε. Στη συνέχεια, αφού ξέθαψε τη δοκιμασμένη θεωρία του "δακτύλου" πίσω από τις κινητοποιήσεις, κάνοντας λόγο για ανεύθυνη αντιπολίτευση που υποθάλπει και καθοδηγεί τις κινητοποιήσεις, επιστράτευσε το βαρύ πυροβολικό: "Σταματήστε αυτή την ανταρσία σε βάρος της χώρας, του έθνους, των θεσμών και τελικά των εργαζομένων".

Δεν ξέχασε βέβαια να επιδείξει την "κοινωνική ευαισθησία" της κυβέρνησής του, λέγοντας ότι "τα αιτήματα των αγροτών είναι σεβαστά" και ακόμα ότι "πάντοτε είναι ανοιχτός στο διάλογο". Ταυτόχρονα όμως εξέπεμπε ευκρινές μήνυμα ότι δεν υπάρχουν περιθώρια στα πλαίσια της κυβερνητικής πολιτικής για βελτίωση της κατάστασης των αγροτών.

Με λίγα λόγια ο πρωθυπουργός προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις δοκιμασμένες τακτικές "του μαστιγίου και του καρότου" και του "διαίρει και βασίλευε", χωρίς όμως την αναμενόμενη επιτυχία.

***

Η στάση της ηγεσίας της ΝΔ χρειάζεται ιδιαίτερη αναφορά. Είναι σαφές ότι σε καμία περίπτωση δεν υποκίνησε τις κινητοποιήσεις των αγροτών ούτε μπορούσε να το πράξει, ακριβώς γιατί αισθάνεται αλλεργία απέναντι σε κάθε "εκδήλωση πεζοδρομίου", η οποία "διαταράσσει την κοινωνική ηρεμία και δυναμιτίζει την πολιτική σταθερότητα". Από την άλλη όμως δεν μπορούσε, όπως της ζητούσε η κυβέρνηση και η πλειοψηφία των ΜΜΕ, να παρέμβει, χάρη του "κοινού συμφέροντος" και "να βγάλει αυτή το φίδι από την τρύπα", αποδοκιμάζοντας τους αγρότες. Ο Μ. Εβερτ σκέφτεται ταυτόχρονα το μέλλον του δικομματισμού και στα πλαίσια αυτά επιδόθηκε σε δημαγωγικές υποσχέσεις, ώστε να ενισχύσει την "εναλλακτική λύση" εξουσίας.

Συμπερασματικά, τα κόμματα εξουσίας συμπεριφέρθηκαν απέναντι στους αγώνες των λαϊκών στρωμάτων ως άξιοι εντολοδόχοι και αδίστακτοι διαχειριστές των συμφερόντων της οικονομικής ολιγαρχίας και των πολυεθνικών, επιδεικνύοντας περισσή περιφρόνηση στις λαϊκές ανάγκες και δικαιώματα. Αυτό, ίσως, να πιστεύουν ότι αποτελεί τη δύναμή τους. Είναι όμως σίγουρο ότι εκεί βρίσκεται και η μεγάλη αδυναμία τους...

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ

Την αρχική "έκπληξη", από την έκταση και την αποφασιστικότητα των λαϊκών αντιδράσεων, διαδέχτηκε η δημιουργία ενός "μαύρου μετώπου", με στόχο όχι μόνο την εκτόνωση και τον ευνουχισμό τους, αλλά το οριστικό "ξεκαθάρισμα λογαριασμών" με τις λαϊκές αντιδράσεις