Κυριακή 5 Μάρτη 1995
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Θυμοσοφία και σκώμμα με τραγούδι

Τα έθιμα της Αποκριάς είναι ιδιαίτερα δεμένα με το τραγούδι. Μέσα από το στίχο, τη μελωδία και το ρυθμό δίνεται η ευκαιρία έκφρασης τόσο στον τελεστή όσο και στο μέτοχο του εθίμου. "Τώρα τις Απόκριες/ θα φαμ' μακαρουνάδες/ θάρθει κι η Σαρακοστή/ μ' ελιές και νταραμάδες", λέει ένα γνωστό στιχάκι, που συναντάται στην Αττική, ενώ ο "Αποκριανός σκοπός", που ηχογράφησε στην Αμοργό ο Σίμων Καράς θίγει μια άλλη πλευρά της Αποκριάς, αυτή στην οποία συνυπάρχει η χαρά του γλεντιού με τη θλίψη του θανάτου: "Γλεντάτε να γλεντήσουμε τα τρυφερά μας νιάτα/ γιατί θε να 'ρθει ένας καιρός να τα σκεπάσει η πλάκα/ Δώστε του, παιδιά, κι ας πάει/ τούτ' η γης θε να μας φάει".

Στα τραγούδια της Αποκριάς παρατηρείται μια αρμονική συνύπαρξη των "γνωμικών" τραγουδιών με τα σατυρικά και τα "άσεμνα". Η ποιητική και μουσική δομή των περισσότερων είναι σχετικά απλή. Συνήθως είναι ρυθμικά, δίνοντας την αίσθηση μιας ρυθμικής "μελωδικής απαγγελίας" του κειμένου. Τα αποκριάτικα τραγούδια και κυρίως τα παλιότερα από αυτά, τα "άσεμνα", τα τραγουδούσαν χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων, χωρισμένοι σε δύο ομάδες, όπως γίνεται ακόμα σήμερα στο Δρυμό Ελασσόνας ή άρχιζε ένας σολίστας κι επαναλάμβαναν οι υπόλοιποι. Τα όργανα της στεριανής κομπανίας ή της νησιώτικης ζυγιάς αποτελούν νεότερη προσθήκη.

Αντί επιλόγου παραθέτουμε ένα απόσπασμα του Λάμπρου Λιάβα από το προλογικό του σημείωμα στη συλλογή με τα "Αποκριάτικα" της Δόμνας Σαμίου: "Με ποιο τρόπο λοιπόν, με ποια αυτιά μπορεί ο σημερινός ακροατής να προσεγγίσει αυτά τα τραγούδια; Σε μια εποχή, που το καρναβάλι μας το "έκλεψαν" οι δημοτικοί άρχοντες, τη γιορτή μας οι οργανωμένες φιέστες και το τραγούδι μας το δισκογραφικό μάρκετινγκ και τα μαζικά μέσα; Με ποια "ηθική" μπορεί κανείς να τα αντιμετωπίσει, τη στιγμή που η σύγχρονη κοινωνία έχει μετατραπεί πλέον σε μια "κοινωνία ηθών, όπου τα ήθη στρέφονται κατά των εθίμων";".


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ