Δε λέω πως δεν είναι συγκινητικό, και, με τη δημοσιογραφική μάλιστα, έννοια, συνταρακτικό. Είναι ένα θέμα που "σηκώνει" πολύστηλους τίτλους, μεγάλα γράμματα, λυγμούς και εθνικοτάδε οδυρμούς. Είναι ένα θέμα που προκαλεί σχόλια, διατρέφει υπαινιγμούς, ανταγωνισμούς και εφηβικές κακίες. Είναι ένα θέμα, τέλος πάντων, για ένα λαό ταλαιπωρημένο από τη στρεβλή ενημέρωση, αποπροσανατολισμένο μέσα στον κυκεώνα της εθνικής παραπληροφόρησης. Ενα λαό παγιδευμένο στη στυφή μαγεία των επιθανάτιων εικόνων, και την απροσδόκητη επαναστατικότητα των επισκοπικών οπαδών, τις φοροαπαλλαγές των κλεφτών και των καπεταναραίων, που λέει και το δημοτικό άσμα, έναν τέτιο λαό, χωμένο μέχρι το λαιμό στις ονειρώξεις του τζακ - ποτ και των ατημέλητων, πλην επιμελώς διατεταγμένων μηρών. Για ένα λαό, λοιπόν, προδομένο, ένα τέτιο θέμα με τον τρόπο που προσφέρεται "πουλάει". Και θα καταλάβατε, βέβαια, πως αναφέρομαι στην είδηση πως βρέθηκε ο τάφος του Μεγαλέξαντρου. Για την είδηση που κοντεύει να βάλει σε δεύτερο επίπεδο την προεδρολογία, τις φοροαπαλλαγές των δικαστών, τους σκυλοκαυγάδες των αγίων πατέρων και των τέκνων αυτών, τα "πατερημά" του κ. Γιαννόπουλου. Γιατί κι αυτή τη φορά, όπως τότε με τον κολοσσό της Ρόδου δεν τα καταφέραμε να βρούμε το μέτρο. Αντίθετα το ξεπεράσαμε. Και με μια "τρίπλα", γνωστή πλέον για τα νεοελληνικά ειδησεογραφικά δεδομένα, καταφέραμε να περάσουμε το θέμα από το καθαρά επιστημονικό του επίπεδο, στο δακρύβρεχτο εθνικό. Εκεί που όλα λειτουργούν ως ιαματικά λουτρά συναισθηματικών σιέλων και ακατάσχετου λαϊκισμού, εκεί όπου όλα ανακατεύονται και ηχούν ως αλαλαγμοί επινίκιων κόρατς ή ευρωμπάσκετ.
***
Ας τα πούμε, λοιπόν, με τη σειρά τους τα δεδομένα, τα facts, όπως λέμε στα νεοελληνικά της κακιάς ώρας. Κάθε αρχαιολογικό εύρημα είναι πρώτ' απ' όλα ένα αρχαιολογικό εύρημα. Εχει, με άλλα λόγια, φυσικές διαστάσεις. Παραδηλώνει μια συγκεκριμένη τεχνική και μια, επίσης, συγκεκριμένη ή υποτιθέμενη χρήση. Γιατί ένα αρχαιολογικό εύρημα είναι πρώτ' απ' όλα και πάνω απ' όλα ένα κοινωνικό προϊόν. Είναι ένα "πράγμα", δηλαδή, που, όταν κατασκευάστηκε, εξυπηρετούσε τις ανάγκες των ατόμων ενός συγκεκριμένου κοινωνικού σχηματισμού. Αδιάφορο αν αυτές οι ανάγκες είχαν σχέση με το χώρο, την οικονομία, την τεχνολογία ή τις ιδεολογίες. Αδιάφορο αν το εύρημα αυτό είναι ένα χρυσό κόσμημα του 5ου π. Χ. αιώνα ή ένα πέτρινο εργαλείο της νεολιθικής περιόδου. Η σημασία επομένως του αρχαιολογικού ευρήματος είναι ιστορική, γιατί μας αποκαλύπτει τις ιστορικές και τις κοινωνικές σημασίες ενός λαού, παραγωγού και φορέα ενός πολιτισμού. Γι' αυτό, εξάλλου, ασκείται και προβάλλεται ως επιστημονική διαδικασία, το αρχαιολογικό έργο. Γιατί μας αποκαλύπτει πρώτ' απ' όλα τα στοιχεία ενός πολιτισμού, τον τρόπο της γέννησής του, τα στάδια της εξέλιξης και τις αιτίες του θανάτου του. Η αρχαιολογία με την αξιοποίηση του ευρήματος, μας ερμηνεύει την Ιστορία, μας ερμηνεύει τα στάδια της ανθρώπινης δραματικής πορείας. Δεν είναι μπεζαχτάς δακρύων και συναισθηματικού "χαβαλέ" η Αρχαιολογία. Γι' αυτό, σύντροφοί μου παραπλανημένοι, όλα τα άλλα που συνοδεύουν το αρχαιολογικό εύρημα, το δήλωσε και ο Μανόλης Ανδρόνικος, που πάντα τα κατάφερνε να ξεπερνάει τα ξιπάσματα του εθνικού σούπερ μάρκετ και να μιλάει και να χαίρεται ως επιστήμονας και ευαίσθητος άνθρωπος, όλα τα άλλα, λοιπόν, είναι δευτερογενή, για να μην πω και δευτερεύοντα. Μπορεί να προέρχονται από το πονηρό, το αφελές, το ύποπτο, το αυθαίρετο, το υποκειμενικό, το αδαές, ακόμα και το κερδοσκοπικό, το συναισθηματικό και το κρυψίνουν. Και όπως καταλαβαίνετε όλα αυτά τα πονηρά και τα "τέτοια", καμιά σχέση δεν έχουν ούτε με την Αρχαιολογία ούτε με τους Αρχαιολόγους. Δεν έχουν καμιά σχέση ούτε με την Ιστορία ούτε με τον Πολιτισμό. Δεν έχουν σχέση με τις εθνικές μας περιπέτειες και τα πολιτικά μας λάθη! Κι αυτή τη φορά όμως, προς τα κει το πήγαμε. Για να γίνουμε και πάλι ρεζίλι. Να χρεωθούμε και πάλι τις ζημιές ενός επιστημονικού μεταπρατισμού και μιας ποδοσφαιροφανούς εθνοσυγκίνησης.
***
Ξανάρχομαι και πάλι στον Κολοσσό της Ρόδου. Και τότε δεν κλαίγαμε; Και τότε δε σημαιοστολιζόμασταν και βάζαμε τα καλά μας; Και στο τέλος, όταν όλα καταστάλαξαν και το φιάσκο φωτίστηκε, πήγαμε σε μια γωνιά και κλάψαμε πικρά, ως αιώνιοι, αδιόρθωτοι Πέτροι της Ενωμένης Ευρώπης.
Δε θέλω να την οξύνω την κουβέντα μου και να πω πως τελικά μας αρέσει να ξιπαζόμαστε εθνικώς ακόμα και με τα αυτονόητα. Γιατί ο τάφος ενός μεγάλου της Ιστορίας είναι αυτονόητο. Κάπου πρέπει να θάφτηκε, βρε αδελφέ! Το έργο του μετράει. Αυτό περιποιεί δόξα στους επιγενόμενους. Αυτό συσσωρεύει δάκρυα και οδυρμούς. Αυτό, το έργο των μεγάλων μας, πρέπει να αναδείξουμε και του λαού που τους στήριξε. Και πάνω σ' αυτό, να θεμελιώσουμε την εθνική μας επιχειρηματολογία. Είναι παράλογο να χειροκροτούμε από τη μια μεριά τις εθνικές μας υποταγές και από την άλλη να ξεσπάμε σε δακρύβρεχτους αλαλαγμούς, γιατί βρήκαμε τον τάφο ενός μεγάλου προγόνου μας. Και να σκεφτεί κανείς πως αυτός ο Μεγάλος δε μας έδειχνε το δρόμο για τη Δύση, προς την Ανατολή μας πήγαινε, εκεί που πηγαίνει από την προϊστορία ο Ελληνισμός.
***
Ας σοβαρευτούμε, λοιπόν. Και πρώτη απ' όλους ας σοβαρευτεί η υπεύθυνη αρχαιολόγος και ας μιλήσει με επιστημονικούς όρους. Να μας αποδείξει με εικόνες, με χρονολογικά επιχειρήματα, με ευρήματα συγκεκριμένα, πως το μνημείο αυτό στην αιγυπτιακή έρημο, είναι ο τάφος του Μεγαλέξαντρου και όχι απλώς ένα μνημείο στημένο για να τον τιμήσει. Και τότε θα κλάψουμε όλοι μαζί της!
Γιατί κι αυτή τη φορά, όπως τότε με τον Κολοσσό της Ρόδου, δεν τα καταφέραμε να βρούμε το μέτρο. Αντίθετα το ξεπεράσαμε. Και με μια "τρίπλα", γνωστή πλέον για τα νεοελληνικά ειδησεογραφικά δεδομένα, καταφέραμε να περάσουμε το θέμα από το καθαρά επιστημονικό του επίπεδο, στο δακρύβρεχτο εθνικό