Της Πέπης ΔΑΡΑΚΗ

Αν ρίξουμε μια ματιά στα αρνητικά του πολιτισμού ή μάλλον για το τι δεν είναι πολιτισμός, δε θα δυσκολευτούμε να διαπιστώσουμε ότι μέσα στον τρόπο της ζωής μας έχει βαθιά εισχωρήσει άγρια και σκληρή βαρβαρότητα: Ληστείες, δολοφονίες, απάτες, πολιτικά σκάνδαλα, τρομοκρατία, βιασμοί, ναρκωτικά, πόλεμοι, αλόγιστος καταναλωτισμός, αλλοτρίωση της προσωπικότητας του ανθρώπου, από τη στιγμή, κυρίως, που εξόρισε από τη ζωή του οράματα και ιδανικά.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός, με το μοντέλο διαβίωσης που επιβάλλει στον πολίτη, τον οδηγεί, αποπλανώντας τον, να λατρεύει ειδωλολατρικά τα υλικά μόνο αγαθά και να θεοποιεί το χρήμα. Ο προσανατολισμός αυτός οδηγεί την κοινωνική ζωή στο σύνολό της από το κακό στο χειρότερο. Η εθνική κουλτούρα που προσφέρουν τα ιδιωτικά κανάλια της τηλεόρασης είναι τα αποβλακωτικά τυχερά παιχνίδια, το ποδόσφαιρο, το εκχυδαϊσμένο σεξ.

***

Κάποιοι όταν μιλούν για πολιτισμό, τον ταυτίζουν με τις τεχνολογικές επιτεύξεις, που αποπνευματοποίησαν τη ζωή μας, με τη μονόπλευρη αξιοποίησή τους. Τελικά αναρωτιέσαι, τι είναι "πολιτισμός"; Δε θα βρεθείς μακριά από την αλήθεια, αν, έτσι απλά, πεις ότι πολιτισμός είναι ο τρόπος που ζεις, που σκέφτεσαι, που αισθάνεσαι. Πολιτισμός είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Είναι η ευαισθησία του και η συναίσθηση της ευθύνης του για ό,τι κακό, άδικο και αντιανθρώπινο συμβαίνει γύρω του. Ο πολιτισμός ανακαλύπτεται κι αναβιώνει κάθε στιγμή, μέσα από τις ίδιες τις σκέψεις μας, τις πράξεις μας, τις ευθύνες μας. Κι είσαι φορέας πολιτισμού, αν στη δράση σου σε οδηγεί το όνειρο. Ο κόσμος άλλωστε γίνεται ομορφότερος, όταν υπάρχουν στη ζωή μας οράματα και ιδανικά, για έναν καλύτερο άνθρωπο, σ' έναν καλύτερο κόσμο.

***

Οι αγώνες των μαθητών για την παιδεία εννοούν κάτι περισσότερο απ' αυτό που διεκδικούν. Εδώ, θα επιμείνουμε κάπως, στην ανάγκη και της συνεχιζόμενης πνευματικής καλλιέργειας, όχι μόνο γιατί οι ελάχιστες γνώσεις που διδαχτήκαμε στα σχολεία δεν μπορούν να γίνουν κανόνες ζωής, αλλά και γιατί είναι ελάχιστες και κακοχωνεμένες. Η πρακτική μας λέει πως ο πολιτισμός κατακτιέται και με την αυτομόρφωση. Αυτό βέβαια απαιτεί μόχθο και ισχυρή βούληση, προπάντων σωστή παιδεία, πολιτική και κοινωνική στάση, ικανές να εμπνεύσουν τη νέα γενιά να βρει τον καλύτερο εαυτό της και να δημιουργήσει ένα αύριο καλύτερο από το σήμερα, με μόχθο, με αγώνα. Εδώ συμβαίνει ό,τι και με το λουλούδι στη γλάστρα. Δεν μπορείς να έχεις το λουλούδι, χωρίς να κάνεις τον κόπο να το φυτέψεις, να το ποτίζεις, να το περιποιείσαι...

***

Και τι θα μπορούσαμε τάχα ν' απαντήσουμε, σε κάποιους επώνυμους Ευρωπαίους, που αμφισβητούν ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων; Πρώτοι και καλύτεροι οι "φίλοι" μας οι Αγγλοι, που ισχυρίζονται ότι εκείνοι είναι οι απευθείας απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων. Αλλά και Γάλλοι πανεπιστημιακοί δεν πάνε πίσω. Τους άκουσα, με τα ίδια μου τ' αυτιά, να λένε ότι "αυτοί με τη σύγχρονη κουλτούρα τους θα μπορούσαν να συνεννοηθούν αμεσότερα με τον Πλάτωνα, παρά εμείς με τη νοθευμένη γλώσσα μας και τα... "εισαγόμενα ήθη"". Να τους απαντήσουμε, λοιπόν, πως ό,τι καλύτερο έχουν ονειρευτεί κι έχουν διατυπώσει, πνευματικά, οι "Ευρωπαίοι" έχει ειπωθεί, πριν από πολλούς αιώνες και πριν απ' όλους, στην ελληνική γλώσσα; Αλλά αυτό σε τι θα ωφελούσε, να το πεις; Αυτό δεν ωφελεί να το λες, αλλά να το αποδεικνύεις, δημιουργικά, μέσα στην καθημερινή πρακτική.

***

Και τι κάνει το καπιταλιστικό κράτος για την ελληνική επαρχία; Απλούστατα: Τις γραφικότητες της επαρχίας τις κάνει σίριαλ στην τηλεόραση, αλλά τις κρυφές πληγές της δεν τις δείχνει. Οι ρίζες του, ωστόσο, εθνικού μας πολιτισμού, σαν συνέχεια των παραδόσεων του τόπου μας, είναι θαμμένες κάπου εκεί, στην ελληνική επαρχία...

Πέπη ΔΑΡΑΚΗ

-------------------------------------------------------------------------

σποτ

Ο σύγχρονος καπιταλισμός, με το μοντέλο διαβίωσης που επιβάλλει στον πολίτη, τον οδηγεί, αποπλανώντας τον, να λατρεύει ειδωλολατρικά τα υλικά μόνο αγαθά και να θεοποιεί το χρήμα. Ο προσανατολισμός αυτός οδηγεί την κοινωνική ζωή στο σύνολό της από το κακό στο χειρότερο

-------------------------------------------------------------------------