Οι πιέσεις προκαλούν νευρικότητα. Και η νευρικότητα δημιουργεί πανικό στην ελληνική κυβέρνηση, καθώς αποκαλύπτεται η ανικανότητά της να παρέμβει στα σενάρια περί των ελληνοτουρκικών ρυθμίσεων, τα οποία επεξεργάζονται και προωθούν "φίλοι", σύμμαχοι και εταίροι.

Πάντοτε οι ελληνικές κυβερνήσεις κοίταζαν "προς τα έξω", αναζητώντας βοήθεια και συμπαράσταση, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις επεκτατικές κορόνες της Αγκυρας. Πάντοτε οι ελληνικές κυβερνήσεις - και αυτό είναι ίσως το κλειδί του προβλήματος - αναζητούσαν λύση στις πολιτικές των "μεγάλων δυνάμεων". Την ίδια ακριβώς τακτική, ακολουθεί και η κυβέρνηση Σημίτη.

Στην Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, έσπευσε ο πρωθυπουργός μετά την κρίση της Ιμιας, όχι για να προβάλει ξεκάθαρα τις ελληνικές θέσεις, αλλά για να ζητήσει να αναλάβουν "πρωτοβουλίες" και το συνετισμό της Τουρκίας. "Ξέχασε" ο πρωθυπουργός, όπως και άλλοι Ελληνες ηγέτες στο παρελθόν, πως η πολιτική των κρατών εκφράζεται ως συνισταμένη των συμφερόντων τους και όχι ως μια συναισθηματική προσέγγιση σε γενικούς - και εν πολλοίς αφηρημένους - κανόνες του Δικαίου.

Ετσι, λοιπόν, δέκα μήνες μετά την κρίση της Ιμιας, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι άρχισαν να ανταποκρίνονται στις εκκλήσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Εχουν πια μορφοποιήσει τις πρωτοβουλίες που η Αθήνα ζήτησε να αναλάβουν και σιγά - σιγά τις εμφανίζουν στο προσκήνιο. Και όπως ήταν, ή τουλάχιστον θα έπρεπε να ήταν, αναμενόμενο και λογικό, οι πρωτοβουλίες αυτές δε συνάδουν με τα ελληνικά συμφέροντα.

Κοινός παρονομαστής του "ενδιαφέροντος" και των πρωτοβουλιών Ευρωπαίων και Αμερικανών είναι η άποψη πως τα ελληνοτουρκικά προβλήματα αποτελούν διμερείς διαφορές, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα από μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση μεταξύ των δύο χωρών.

Τη θέση αυτή την προσεχή Δευτέρα στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων η Ιρλανδική Προεδρία θα επιχειρήσει να την καταγράψει ως επίσημη κοινοτική θέση. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει "νευρική κρίση" στην Αθήνα, καθώς είναι η πρώτη φορά που ο διεθνής παράγοντας επιχειρεί να καταγράψει σε επίσημο έγγραφο πως οι ελληνοτουρκικές διαφορές δεν επηρεάζουν την εξέλιξη των τουρκοκοινοτικών σχέσεων.

Οπως είναι λογικό, οι ιδέες αυτές ανοίγουν το δρόμο στα σενάρια που μιλούν για μια συνολική αντιμετώπιση των Ελληνοτουρκικών μέσα από επιδιαιτητικές διαδικασίες.

Τα σενάρια αυτά δεν είναι καινούρια. Στο παρασκήνιο, η αμερικανική διπλωματία καλλιεργεί μια "εκ παραλλήλου αντιμετώπιση" Κυπριακού και Ελληνοτουρκικών. Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ έριξε τα πρώτα σπέρματα για μια ελληνοτουρκική συζήτηση με την εγκατάσταση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευρύτερη πολιτική ελληνοτουρκική συζήτηση.

Η μορφοποίηση αυτών των σεναρίων, ήδη, έχει αρχίσει να προκαλεί πολιτικές διεργασίες στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Ο λόγος είναι πολύ απλός. Πλησιάζει ο χρόνος που η Αθήνα θα πρέπει να τοποθετηθεί επί των "πρωτοβουλιών", γεγονός που, σε κάθε περίπτωση, θα απαιτήσει μεγάλο πολιτικό κόστος, το οποίο κανένας - και πολύ περισσότερο ο υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος - δεν είναι διατεθειμένος να αναλάβει.

Αυτό το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι έχει, ήδη, αρχίσει να εξελίσσεται και να αποτυπώνεται στη συζήτηση που έχει ανακύψει γύρω από τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης για τη διαδικασία προσέγγισης με την Τουρκία.

Οι συζητήσεις αυτές έχουν προκαλέσει σύγχυση γύρω από τις θέσεις της κυβέρνησης, καθώς κυβερνητικά και κομματικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ καλλιεργούν το έδαφος για την ανάπτυξη ιδεών που οδηγούν σε μιαν άλλη, διαφορετική από την επίσημη, θέση. Η ανεπίσημη προς το παρόν θέση μπορεί να περιγραφεί ως "τάση" για την υιοθέτηση μιας περισσότερο ευέλικτης πολιτικής, η οποία μπορεί να αντιμετωπίσει με ρεαλιστικό τρόπο τις προτάσεις για μια ελληνοτουρκική συζήτηση.

Το παράδοξο σε αυτή την υπόθεση δεν είναι αυτές καθ' εαυτές οι ιδέες, όσο το γεγονός πως οι ιδέες αυτές, που βάλλουν κατά των επισήμων θέσεων, προέρχονται από κύκλους και ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται - πολιτικά - κοντά στον πρωθυπουργό.

Σε αυτό το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι - που μόλις αρχίζει - πρέπει να αποδοθεί και η "σκληρή" εμφάνιση του υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου, ο οποίος την περασμένη Πέμπτη, σε συνέντευξή του, έσπευσε να θέσει τα όρια των υποχωρήσεων που είναι διατεθειμένος να αποδεχτεί ως υπουργός, περιγράφοντας τις επίσημες ελληνικές θέσεις, όπως αυτές διαμορφώθηκαν με την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη στην Ουάσιγκτον τον περασμένο Απρίλη. Το μήνυμα που απέστειλε ο υπουργός Εξωτερικών με την επανάληψη των επίσημων θέσεων ήταν ισχυρό και σαφές. Δεν αφορούσε, όμως, την Ουάσιγκτον και την ΕΕ. Αφορούσε τους αντιπάλους του στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι. Αντικειμενικά, οι όποιες λύσεις και αν προωθηθούν, υπό την προστασία των "συμμάχων" και με δεδομένη την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, θα είναι ενάντια στα συμφέροντα του λαού.

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ