Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γιουγκοσλαβίας

Οι οικονομικές κυρώσεις αίρονται

το "εξωτερικό τείχος" παραμένει...

Την άρση των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας αποφάσισαν ομόφωνα, πριν λίγες μέρες, τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Το εμπάργκο αυτό είχε επιβληθεί από τον ΟΗΕ κατ' επιταγήν, βέβαια, των κύριων ιμπεριαλιστικών χωρών, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η άρση του έχει γίνει με την επιφύλαξη επιβολής νέων κυρώσεων "σε περίπτωση που κάποια από τις ενδιαφερόμενες πλευρές δεν τηρήσει πλήρως τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη Συνθήκη του Ντέιτον". Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι σίγουρα υπάρχουν και μερικοί, οι οποίοι θέλουν να υπάρχουν και ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες θα αποτελέσουν μέσο πίεσης των ιμπεριαλιστών ενάντια στο Σερβικό λαό, "γιατί η κατάσταση δεν είναι ακόμα αρκετά ασφαλής... "

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι οι οικονομικές αυτές κυρώσεις, που είχαν αποφασιστεί το Μάη του 1992 δεν είχαν οδηγήσει ούτε στον τερματισμό του πολέμου ούτε και σε μια αλλαγή των σχέσεων πολιτικής εξουσίας στην ίδια τη Σερβία. Αυτές βέβαια, είχαν σαν αποτέλεσμα να στοιχίσουν τεράστιες ζημιές στη γιουγκοσλαβική οικονομία συμβάλλοντας έτσι στην αισθητή χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου Σέρβων και Μαυροβούνιων. Ετσι, λοιπόν, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, το οποίο ακόμα το 1990 ανερχόταν στα 3000 δολάρια κατά κεφαλή του πληθυσμού, έπεσε απότομα στα 1400 δολάρια. Η συμμετοχή της βιομηχανικής παραγωγής στο ΑΕΠ από 50% που ήταν μειώθηκε στο 38%. Ταυτόχρονα, στην παραπέρα χειροτέρευση της οικονομικής και κοινωνικής θέσης των εργαζομένων της χώρας συνέβαλε πάρα πολύ και η ραγδαία αύξηση του αριθμού των ανέργων, οι οποίοι αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τα 700.000 άτομα.

Μετά την άρση των οικονομικών κυρώσεων το πιο αποφασιστικό εμπόδιο θα παραμένει η διατήρηση του "εξωτερικού τείχους": Για την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας μετά δε θα υπάρχουν καθόλου προτιμήσεις. Οι λογαριασμοί του εξωτερικού θα συνεχίζουν να είναι παγωμένοι, ενώ η ένταξη της χώρας στην Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου και στις διεθνείς χρηματιστικές οργανώσεις, θα εξακολουθεί, όπως και πριν, να είναι ανασταλμένη. Κατά συνέπεια, λοιπόν, η χώρα δε θα έχει τις αντικειμενικές δυνατότητες να εξασφαλίζει τις απαραίτητες πιστώσεις από το εξωτερικό, ενώ τα γιουγκοσλαβικά προϊόντα δε θα είναι ανταγωνιστικά στην παγκόσμια αγορά, λόγω των υψηλών τελωνειακών δασμών και άλλων εισφορών.

Ανεξάρτητα, όμως, από τις τεράστιες αυτές οικονομικές δυσκολίες σχετικά με τις συναλλαγές της χώρας με το εξωτερικό, παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα κινητικότητα στην οικονομία της, ενώ ταυτόχρονα, το ξένο ενδιαφέρον για τη γιουγκοσλαβική αγορά αυξάνει όλο και περισσότερο. Προς την κατεύθυνση αυτή έχει συμβάλλει σημαντικά και το νόμισμα της χώρας, το δηνάριο, το οποίο κατόρθωσε να παραμείνει σταθερό. Μια σχετική ανάλυση του Οικονομικού Ινστιτούτου του Βελιγραδίου για το 1996 προβλέπει μια άνοδο της παραγωγής κατά 6,5%, ενώ οι ξένες επενδύσεις από το Γενάρη μέχρι το Σεπτέμβρη έχουν φτάσει στα 170 εκατομμύρια δολάρια. Βέβαια, εδώ πρόκειται για ένα ασήμαντο χρηματικό ποσό, αφού οι αναγκαίες επενδύσεις που θα πρέπει να γίνουν στη χώρα απαιτούν 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ταυτόχρονα, εδώ και πολύ καιρό, έγιναν συγκεκριμένες και συστηματικές επεξεργασίες προγραμμάτων αναφορικά με την ενεργειακή οικονομία, τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων, του οδικού δικτύου, του συστήματος επικοινωνιών και της υδατικής οικονομίας. Στην υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών αναμένεται και η συμμετοχή ξένων επιχειρήσεων. Για το λόγο αυτό, το Γιουγκοσλαβικό Κοινοβούλιο πρόσφατα έχει ψηφίσει μια σειρά από νόμους, που στόχο έχουν τη συνολική αναπροσαρμογή του οικονομικού συστήματος της χώρας στις απαιτήσεις της παγκόσμια αγοράς.

Παράλληλα, η ΟΔ Γιουγκοσλαβίας έχει κλείσει σπουδαίες οικονομικές Συμφωνίες με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Πολωνία, τη Ρωσία, την Ουκρανία και με τα Σκόπια. Οικονομικές αντιπροσωπείες ανταλλάσσονται, επίσης, και με τη Βοσνία, ενώ οι οικονομικές σχέσεις με την Κροατία έχουν ήδη δρομολογηθεί.

Τέλος, όπως και παραδοσιακά, και σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από γιουγκοσλαβικής πλευράς για εγκαθίδρυση επαφών και σχέσεων με τη γερμανική οικονομία. Σχετικά θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι μέχρι το 1991 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ήταν ο μεγαλύτερος οικονομικός εταίρος της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ταυτόχρονα, όμως, από γιουγκοσλαβικής πλευράς ασκείται κριτική σχετικά με το ότι η γερμανική εξωτερική πολιτική από κοινού μ' αυτήν των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής μέχρι τώρα για πολιτικούς λόγους έχει παρεμποδίσει την επιστροφή της ΟΔ. Γιουγκοσλαβίας στη διεθνή χρηματιστική αγορά και στην εξομάλυνση των σχέσεών της με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ