Η ηλικία των κοινωνιών δεν είναι, βέβαια, συγκρίσιμη με των ανθρώπων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις κοινωνίες εκείνες που έχουν πίσω τους μακρόχρονη ιστορία και βαθιές ιστορικές παραδόσεις.

Δεν είναι δύσκολο να κατατάξουμε την Κίνα στην τελευταία κατηγορία. Το ιστορικό της βάρος είναι γνωστό. Οι στροφές της ιστορίας το έφεραν έτσι ώστε η Κίνα να γίνει μια από τις ΛΔ του 20ού αι. που η αντεπαναστατική λαίλαπα δεν μπόρεσε να καταπιεί. Από αυτή την άποψη και με αυτή την έννοια, μπορούμε να πούμε ότι η ΛΔΚ, που έκλεισε φέτος τα 47 της χρόνια, έχει επωμιστεί και άλλο ένα ιστορικό βάρος.

Η 47η επέτειος της ίδρυσης της ΛΔΚ βρίσκει τη χώρα μπροστά σε ιδιαίτερα πολύπλοκα προβλήματα.

Η κινεζική οικονομία δεν έχει πάψει να αναπτύσσεται με πολύ εντυπωσιακούς ρυθμούς και να παρουσιάζει μια ιδιαίτερα δυναμική εικόνα. Αυτή τη στιγμή, η Κίνα είναι μια από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου και, ασυζητητί, εκείνη του Τρίτου Κόσμου που αναπτύσσεται δυναμικότερα.

Οι αλλαγές είναι πασιφανείς ακόμη και με μια επιφανειακή παρατήρηση.

Η πιο φανερή αλλαγή είναι, αναντίρρητα, η αλλαγή της εικόνας της ίδιας της Κίνας. Η παλιά και παραδοσιακή εικόνα της αγροτικής χώρας με τα φτωχά πλήθη σε βαθύ λήθαργο, όπου ο ξένος κάνει ό,τι θέλει, έχει ήδη περάσει στο παρελθόν. Θα μπορούσε, βέβαια, κανείς να παρατηρήσει ότι χρειάζονται ακόμη πολλά ώστε η αλλαγή αυτή να γίνει ανεπίστρεπτη, η ίδια η αλλαγή, όμως, είναι ήδη φανερή. Μια ενδιαφέρουσα πλευρά της εξέλιξης και των νέων αντιθέσεων που αυτή μπορεί να γεννήσει, είναι η πρόβλεψη πολλών αρμοδίων πηγών ότι το 2000, ο πληθυσμός της Κίνας, για πρώτη φορά στην ιστορία της, δε θα είναι αγροτικός.

Μια άλλη φανερή αλλαγή είναι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου. Ενα σχεδόν φολκλορικό στοιχείο της κινεζικής κοινωνικής ζωής - η φτώχεια - φαίνεται να "πνέει τα λοίσθια". Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, ο αριθμός των ατόμων που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας το 1995 ήταν 65.000.000 έναντι 250.000.000 το 1978, παρά την πολύ σημαντική αύξηση του συνολικού πληθυσμού. Ασφαλώς, σε πολλούς οι στατιστικές δε φαίνονται η πιο αξιόπιστη μέθοδος διαπίστωσης. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι, στην Κίνα, η βελτίωση των συνθηκών ζωής της μεγάλης μάζας του πληθυσμού είναι οφθαλμοφανής και, πάντως, καθόλου μικρή για μια χώρα που ακόμη κατέχει την 73η θέση στον παγκόσμιο κατάλογο του "δείκτη εκσυγχρονισμού" σε σύνολο 120 χωρών.

Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει απουσία προβλημάτων. Το κυριότερο, το οποίο δεν είναι εντελώς καινούριο, είναι το φαινόμενο της "υπερθέρμανσης". Η αντιμετώπισή του δεν είναι εύκολη και θα απαιτήσει πολλές και μακρόχρονες προσπάθειες.

Παραμένει επίσης το πρόβλημα της αναπτυξιακής απόστασης μεταξύ των παράκτιων περιοχών και εκείνων της ενδοχώρας, άλλο σοβαρό πρόβλημα που απαιτεί πολύ χρόνο. Εχει, πάντως, γίνει σοβαρή προσπάθεια που δεν έχει μείνει χωρίς αποτέλεσμα, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι το μέσο κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα στην Κίνα πέρασε, από τα 601 γιουάν το 1989, στα 1.224 το 1994.

Ωστόσο, τα πιο σοβαρά προβλήματα της Κίνας αυτή τη στιγμή βρίσκονται στον τομέα της πολιτικής.

Κατ' αρχάς, απότομη αναζωπύρωση παρουσίασε το πρόβλημα με την Ταϊουάν. Εκτός αυτού, είναι φανερή και μια πρόθεση διαφόρων δυνάμεων να ασκήσουν πίεση στη ΛΔΚ με διάφορα προσχήματα και με διαφόρους σκοπούς.

Τον τελευταίο καιρό, πύκνωσαν και πάλι τα σύννεφα ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ που, τελικά, όπως φαίνεται, απεφεύχθη. Από την άλλη, η απόφαση του γερμανικού Μπούντεσταγκ για το Θιβέτ είναι ενδεικτική των προθέσεων για την άσκηση πιέσεων σε ευρύτερη κλίμακα.

Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ