Το όριο της πρόκλησης αγγίζει η πορεία των υπερκερδών που επίσημα εμφανίζουν όλα τα τελευταία χρόνια οι δέκα αλυσίδες των μεγάλων, ντόπιων και ξένων, σούπερ - μάρκετ. Μόνο το 1995, παρουσίασαν καθαρά κέρδη που έφτασαν τα 13,7 δισεκατομμύρια δραχμές, κέρδη τα οποία ήταν αυξημένα κατά 27,4% σε σχέση με το 1994. Αξίζει να σημειωθεί πως τα κέρδη αυτά αποσπάστηκαν σε μια περίοδο που ο τζίρος των ίδιων αλυσίδων αυξήθηκε, λόγω των αλλεπάλληλων και ανεξέλεγκτων ανατιμήσεων κατά 23,2%, ενώ η λαϊκή κατανάλωση, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, για έκτη συνεχή χρονιά πέρσι, παρουσίασε μείωση.

Τα δισεκατομμύρια των κερδών των μεγάλων αλυσίδων σούπερ - μάρκετ έχουν πολλές πλευρές, αλλά μία πηγή: την "απελευθέρωση" της αγοράς με ολόκληρο το νομοθετικό πλαίσιο που έφερε από κοντά, όπως την απελευθέρωση των τιμών, δηλαδή, την ασυδοσία των μεγαλοεπιχειρηματιών να καθορίζουν αυθαίρετα τις τιμές και να επιβάλουν συνεχείς ανατιμήσεις, την "απελευθέρωση" του ωραρίου και τις συνέπειές της στις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλπ. Σήμερα οι μεγάλες αλυσίδες έχουν ήδη επιβληθεί και κυριαρχούν στην ελληνική αγορά. Στους κλάδους τροφίμων και ποτών ελέγχουν το 70% των συνολικών πωλήσεων. Στο σύνολο της αγοράς, ελέγχουν το 35% - 40% της πίτας, ενώ η προοπτική είναι δυσοίωνη για χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία της "Εurοςtat-Προοπτική", μέσα στα επόμενα χρόνια εκτιμάται πως θα ελέγχουν το 70% - 75%.

Οι τρόποι με τους οποίους αυξάνονται διαρκώς τα κέρδη των υπερκαταστημάτων τροφίμων είναι πολλοί, αλλά πάντως σε κάθε περίπτωση τα μεγάλα θύματα είναι οι εργαζόμενοι - καταναλωτές στους οποίους απευθύνονται. Πολύ περισσότερο που είναι δεδομένο ότι τα είδη που εμπορεύονται, εντάσσονται στις λεγόμενες ανελαστικές δαπάνες, αφού τα έξοδα για την αγορά τροφίμων κάθε νοικοκυριό είναι υποχρεωμένο να τα κάνει, όσο κι αν συρρικνώνονται τα εισοδήματά του. Οι ανατιμήσεις βέβαια, είναι ο κυριότερος από αυτούς τους τρόπους, όπως φαίνεται από την αύξηση των καθαρών κερδών που αυξήθηκαν με γρηγορότερους ρυθμούς από ό,τι το σύνολο των πωλήσεων, ενώ και ο ίδιος ο τζίρος - όπως αναφέρεται και παραπάνω - αυξήθηκε πολύ περισσότερο από ό,τι η πραγματική λαϊκή κατανάλωση. Παράλληλα, οι μεγαλοεπιχειρηματίες μετέρχονται και μια σειρά "κόλπα". Στα πλαίσια αυτά και προκειμένου να ελέγξουν ακόμα και τις τελευταίες κινήσεις των καταναλωτών, έχουν επεξεργαστεί ένα ολόκληρο μηχανισμό "πειθαναγκασμού" τους, δημιουργώντας ψεύτικες και περιττές καταναλωτικές ανάγκες και την ψευδαίσθηση ότι μέσα από"έξυπνες αγορές", το ευρύ κοινό βγαίνει "κερδισμένο". Στην πραγματικότητα, βέβαια, υποβάλουν τους καταναλωτές στην αύξηση των ποσών που καταναλώνουν σε μη αναγκαία και εν πολλοίς περιττά είδη, αποσπώντας από αυτούς ιδιαίτερα τεράστια ποσά. Το "τρικ" που τελευταία είναι ευρέως διαδεδομένο είναι η πώληση "πακέτων", περισσοτέρων του ενός, ομοειδών προϊόντων με μειωμένες τιμές. Βέβαια αυτό κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι τα σούπερ μάρκετ ή οι μεγάλες βιομηχανίες μειώνουν με αυτό τον τρόπο τα κέρδη τους. Αντίθετα, τα αυξάνουν και μάλιστα σημαντικά. Από την άλλη, η τακτική των προσφορών και των εκπτώσεων στα σούπερ - μάρκετ δείχνει και το εξής ιδιαίτερα ενδιαφέρον και σημαντικό: τα τεράστια όρια της κερδοσκοπίας των μεγάλων επιχειρήσεων και των σούπερ - μάρκετ, που ελέω "απελευθέρωσης" των τιμών, επιβάλλουν στα εμπορεύματά τους τιμές που υπερβαίνουν κατά πολύ τα θεωρούμενα "λογικά ποσοστά κέρδους".

Οπως φαίνεται από τον πίνακα που δημοσιεύεται, το μεγαλύτερο τζίρο είχε το 1995 η εταιρία "Νίκη ΕΒΕΤΕ" του ομίλου Μαρινόπουλου με 139,388 δισ.δρχ., αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό καθαρού κέρδους επί του τζίρου είχε η εταιρία "Πέντε ΑΕΕ" της αλυσίδας "Γαλαξίας" με 5,7% που είναι η δέκατη στη σειρά στις συνολικές πωλήσεις. Εντύπωση, δε, προκαλεί το γεγονός ότι η πολυεθνική αλυσίδα "Κόντινεντ", η οποία μπαίνοντας στην ελληνική αγορά πριν από τρία χρόνια στόχευε ακόμα και σε αρνητικά αποτελέσματα τα πρώτα χρόνια προκειμένου να εδραιωθεί στην αγορά, σε επίπεδο ποσοστού κέρδους επί του τζίρου καταλαμβάνει ήδη τη δεύτερη θέση με 3,5%, γεγονός που δείχνει, ανάμεσα στ' άλλα, το πώς η συγκεκριμένη πολυεθνική αποσπά κέρδη κάνοντας από μόνη της εισαγωγή "δικών της" προϊόντων, τα οποία κατά τεκμήριο είναι χαμηλότερης ποιότητας από τα αντίστοιχα ελληνικά είδη.

Τέλος, σημειώνεται πως μια ακόμα πηγή από την οποία προέρχονται τα κέρδη των σούπερ - μάρκετ είναι η περίφημη "μάχη του ραφιού". Δηλαδή, οι μεγάλες βιομηχανίες των προϊόντων πληρώνουν τα σούπερ - μάρκετ για μια καλή θέση του είδους στα ράφια. Υπολογίζεται ότι από την τακτική αυτή προέρχεται ένα αρκετά μεγάλο μέρος των κερδών των μεγαλύτερων "επώνυμων" αλυσίδων, ενώ, αξίζει να σημειωθεί ότι, φέτος στελέχη σούπερ - μάρκετ ομολογούν ότι η οικονομική δυσπραγία του καταναλωτικού κοινού έγινε αισθητή ακόμα και σε ανελαστικές δαπάνες όπως είναι τα τρόφιμα, παρά τα δισεκατομμύρια των κερδών που εισέρευσαν στα ταμεία των μεγάλων αλυσίδων.