Εργα χαρακτικής και ζωγραφικής του Δημήτρη Γιαννουκάκη (1898 - 1991), του "τελευταίου της σειράς των παλιών "μετρ"", παρουσιάζονται αυτές τις μέρες στο "Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας" (Θουκυδίδου 13, Πλάκα). Μέχρι τις 14 Ιουνίου το φιλότεχνο κοινό, έχει την ευκαιρία να γνωρίσει χαρακτηριστικά δείγματα της μακρόχρονης χαρακτικής του πορείας, αλλά και αντιπροσωπευτικές του δημιουργίες από το χώρο της ζωγραφικής. Νεκρές φύσεις με φρούτα, "Ανεμώνες", "Υβίσκοι", "Αγκάθια", "Μπεγκόνια", αλλά και συνθέσεις με ψαράδες, ή γυναικεία γυμνά, συνθέτουν το ενδιαφέρον πανόραμα της ενασχόλησής του με τη χαρακτική. Παράλληλα παρουσιάζονται και δείγματα από τη μικρή "περιπέτειά του" στο χώρο της ζωγραφικής. Είναι έργα σε λάδι, κυρίως τοπία. Τοπία της Ανδρου, της Σαντορίνης, της Υδρας, της Μυκόνου κ. ά.

Γεννημένος στη Σύρο το 1898, ο Δ. Γιαννουκάκης σπούδασε ζωγραφική και χαρακτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Δρέσδης (1921 - 1927) και το 1929 συνεχίζει τις σπουδές του σε ελεύθερα εργαστήρια στο Παρίσι.

Οπως αναφέρει ο Ν. Γρηγοράκης "μετά τις σπουδές του στη Δρέσδη και το Παρίσι, μας έδωσε αξιόλογο χαρακτικό έργο - καλλιέργησε ιδιαίτερα τη χαλκογραφία - χρησιμοποιώντας αρκετά συχνά χρώμα. Αν και στα έργα του διατηρεί σχεδόν τα ίδια θέματα, με τις χρωματικές επιστρώσεις δίνει μια ένταση στις συνθέσεις του, που άλλοτε συνοδεύονται από κυβιστικές διαθέσεις και άλλοτε από αφαιρετικές τάσεις, συνθέτοντας έτσι ένα έργο γεμάτο εκφραστική ποιότητα που φανερώνει τεχνική κατάρτιση και συνθετική δύναμη". Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Δ. Γιαννουκάκης, διορίζεται για δύο χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής στο Εργοστάσιο Γραφικών Τεχνών "Ασπιώτη - Ελκα" στην Κέρκυρα, σχεδιάζει και χαράζει έργα για γραμματόσημα, εικονογραφεί με χαρακτικά αρκετά βιβλία και παράλληλα, δίνει ελεύθερα χαρακτικά. Η εκθεσιακή δραστηριότητά του ξεκινά το 1930, παρουσιάζοντας έργα του σε ατομικές εκθέσεις, σε πανελλήνιες διοργανώσεις, αλλά και σε πολλές ομαδικές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Από αυτές σημειώνουμε τη συμμετοχή του στις Μπιενάλε: Βενετίας (1934, 1940), Αλεξάνδρειας (1955, 1963, 1967), Σάο Πάολο (1957, 1963), ενώ παράλληλα παρουσίασε έργα του σε Κάιρο, Λουγκάνο, Σαντιάγκο, Γενεύη, Πράγα, Μόσχα, Λένινγκραντ, Στοκχόλμη.Σημαντικές είναι και οι διακρίσεις που απέσπασε ο καλλιτέχνης, παρουσιάζοντας τα έργα του. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Β Βραβείο Χαρακτικής για την Ελλάδα, Μπιενάλε Αλεξανδρείας (1963), Αργυρό μετάλλιο της πόλης των Παρισίων και Βραβείο Γραμμάτων Τεχνών και Επιστημών της Γαλλικής Ακαδημίας.

"Η χαρακτική του Γιαννουκάκη στις πιο χαρακτηριστικές του προσπάθειες" σημειώνει ο Χρύσανθος Χρήστου "διακρίνεται για το ιδιαίτερο βάρος που έχει η γραμμή καθώς και οι τονισμένες αντιθέσεις φωτεινών και σκοτεινών τμημάτων, η έμφαση στο ουσιαστικό και η συνεργασία όλων των περιοχών του χαρακτικού. Επηρεασμένος από τις πρωτοποριακές αναζητήσεις του αιώνα μας και από τις σπουδές του στα παρισινά ελεύθερα εργαστήρια, χρησιμοποιεί σε μερικές περιπτώσεις τη σχηματοποίηση και σε άλλες το λεξιλόγιο του κυβισμού και του φοβισμού στα έγχρωμα χαρακτικά του, για να μας δώσει έργα που επιβάλλονται με την τεχνική πληρότητα και την εκφραστική τους ειλικρίνεια. Στις χαλκογραφίες του ιδιαίτερα, που τον ενδιαφέρουν περισσότερο, με τη λιτότητα της γραμμής και τον τονισμό του τυπικού, τον περιορισμό στο ουσιαστικό και άλλοτε την παρεμβολή ανεκδοτολογικών και διακοσμητικών τύπων, κατορθώνει να μας δίνει μια χαρακτική με πιστότητα και εσωτερική αλήθεια".

"Το καλέμι του Γιαννουκάκη γράφει καμπύλες ρυθμικές που τις ερωτεύεται ο αττικός αιθέρας" έγραφε χαρακτηριστικά σε μία κριτική του ο Αγ. Προκοπίου,ενώ ο άλλοτε διευθυντής της "Εθνικής Πινακοθήκης" Μ. Καλλιγάς σημείωνε: "ο Γιαννουκάκης υπήρξε πρωτοπόρος που διαρκώς ανανεώνεται" και "έφερε από νωρίς στη χαρακτική μας στοιχεία εξπρεσιονιστικά, με τα μεγάλα σχήματα, με τις έντονες εκφραστικές γραμμές σε συνθέσεις για φρούτα, σε γυμνά κλπ. Χρησιμοποίησε πρώτος το χρώμα στη χαλκογραφία με μία προσωπική τεχνική, σε πλατιές επιφάνειες που υποβάλλουν αλλά και εξαίρουν τη χρωματική διάθεση των διαφόρων στοιχείων, της σάρκας, των λουλουδιών, των φρούτων. Λίγα, λιτά, τα χρώματά του, έδωσαν ένα καινούριο νόημα, ταιριαστό στη χαρακτική.Με ακρίβεια αλλά αβίαστα, τυχαία θαρρείς, εξυπηρετούν την ενότητα του έργου. Κάτι που χαρακτηρίζει την αντίληψή του για τη δουλιά του, είναι ότι επανέρχεται σε θέματα που μ' αυτά είχε καταπιαστεί παλιότερα και τα δουλεύει διαφορετικά: τα πλουτίζει, τα δυναμώνει και, απλοποιώντας τη σύνθεση, δίνει μια διαφορετική ερμηνεία, ένα σύγχρονο ύφος".

Σημειώνουμε, ότι το χαρακτικό έργο του Δ. Γιαννουκάκη αποτελεί σπουδαία προσφορά στη νεοελληνική χαρακτική και επηρέασε σημαντικά τους νεότερους χαράκτες μας.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ