Η Ελβετία ανακαλύπτει τη σκληρή πραγματικότητα της αθλιότητας και στο κράτος "χρηματοκιβώτιο της Ευρώπης" ξέσπασε ο συναγερμός της φτώχειας. Αυξάνονται συνεχώς οι τιμές των τροφίμων και των υπηρεσιών, ενώ οι μισθοί έχουν παγώσει. Ακόμα, αυξάνονται οι άνεργοι που τείνουν να φτάσουν το 15%, ποσοστό ρεκόρ για την πλούσια Συνομοσπονδία, καθώς επίσης αυξάνονται οι στρατιές αυτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Αυτοί που πλήττονται ιδιαίτερα είναι οι νέοι και οι ηλικιωμένοι, ενώ έχουν ξεκινήσει και οι πρώτες διαμαρτυρίες.

Συναγερμός, λοιπόν, αφού και η Ελβετία ανακαλύπτει ότι δεν είναι πια ο παράδεισος της Ευρώπης. Αυτή που παραμένει ακόμα το "χρηματοκιβώτιο" της γηραιάς ηπείρου, που συνεχίζει να μένει λίγο παράμερα, με τις τράπεζές της, με τα βουνά της και τις λίμνες της, με τις καθαρές και σε τάξη πόλεις της, αντιμετωπίζει το φάσμα της αθλιότητας: το γκρίζο φάντασμα που δε θα έπρεπε ούτε καν να αγγίξει το "κράτος - χρηματοκιβώτιο", φαίνεται να έχει διεισδύσει σε ζωτικούς τομείς της ελβετικής κοινωνίας.

Τιμές στα ύψη, μισθοί που δεν αυξάνονται, ανεργία αντίθετα που αυξάνεται συνεχώς. Οδεύουν, μήπως, και οι Ελβετοί προς τη φτώχεια; Από παράδοση ήρεμη, όμορφη και εύπορη, η ελβετική Συνομοσπονδία "γουρλώνει" έκπληκτη τα μάτια αντικρίζοντας τις πρόσφατες στατιστικές και αναρωτιέται τι συμβαίνει. "Είναι απλούστατο, η αθλιότητα είναι πια ένα κοινωνικό φαινόμενο στην Ελβετία: αυτό είναι τώρα το πραγματικό μας πρόβλημα", εξηγεί ο Τόμας Φόγκελ, δημοσιογράφος, που πραγματοποίησε πρόσφατα μία έρευνα για το θέμα, για λογαριασμό της εβδομαδιαίας "Σόνταγκς Μπλικ".

Οι Ελβετοί "στους πέντε δρόμους"; Οχι ακριβώς, αλλά αναμφισβήτητα κάτι συμβαίνει και ο μέσος πολίτης τα έχει χαμένα και είναι πικραμένος. Αφού σε μερικά καντόνια η κατηγορία των "φτωχών" - δηλαδή αυτών που δεν καταφέρνουν να τα βγάζουν πέρα με το μηνιαίο εισόδημα - αγγίζει το 15% του πληθυσμού.

Τα χρηματοκιβώτια των ελβετικών τραπεζών είναι γεμάτα, αλλά πρόκειται για χρήματα άλλων, το φράγκο παραμένει πολύ ισχυρό, αλλά οι αποταμιεύσεις δεν αποδίδουν σχεδόν τίποτα πλέον και η πρόσφατη επιβολή του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας "φούσκωσε" παραπέρα τις τιμές, ενώ οι ασφάλειες ασθένειας έχουν καταντήσει, για πολλούς, απαγορευτικές. "Πάρα πολύς κόσμος αγωνιά γι' αυτήν την κατάσταση και φοβάται ότι το σύστημά μας μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή", σημειώνει γεμάτος ανησυχία ο Φόγκελ, που έγραψε μεταξύ άλλων και το δοκίμιο με τον τίτλο "Φτωχή Ελβετία".

Ενας καφές στα όρθια στοιχίζει 600 δραχμές, μία διαδρομή με το λεωφορείο κατά τι λιγότερο, ένα κιλό κρέας μέχρι και 12.000 δραχμές, ενώ η ανώτατη σύνταξη ενός ηλικιωμένου μετά από εισφορές μιας ζωής, ισοδυναμεί με λιγότερο από 450.000 δραχμές, όταν τα μόνα πράγματα που καταφέρνει να πληρώσει με αυτά είναι το ενοίκιο, το τηλέφωνο και το πάγιο για τη λειτουργία της τηλεόρασης. Το 5% του πληθυσμού επιβιώνει στηριζόμενο στις κρατικές επιχορηγήσεις, ωστόσο οι φτωχοί που δε δικαιούνται να τις απαιτήσουν είναι η πλειοψηφία.

Οι ηλικιωμένοι και οι νέοι είναι αυτοί που πλήττονται ιδιαίτερα από το νέο φαινόμενο της φτώχειας: Ο μέσος όρος των ανέργων ανέρχεται στο 4,2%, όμως στο καντόνι του Τιτσίνο φτάνει το 7,4%. "Είναι ολοφάνερο πια για όλους ότι η αθλιότητα έχει εγκατασταθεί στην Ελβετία, και πολλές από τις μεγαλύτερες πόλεις, όπως για παράδειγμα η Βασιλεία, δεν καταφέρνουν πια να το κρύψουν", ισχυρίζεται ο Σίλβιο Μπόνερ, καθηγητής πολιτικής οικονομίας.

Στη Γενεύη, μία ακτινοβόλα πόλη τραπεζών, διεθνών οργανώσεων, διπλωματικών αποστολών και άσπιλων τζακιών (δηλαδή ανεπισήμων και παρασκηνιακών επαφών) η Αστυνομία "τσάκωσε" πρόσφατα μία γριούλα να ζητιανεύει μπροστά σε ένα ταχυδρομείο: γεγονός, φυσικά, πρωτάκουστο για τον "παράδεισο" της Ευρώπης. Και πάλι στη Γενεύη, που θεωρείται η πιο πλούσια πόλη της γηραιάς ηπείρου, η δημοτική αρχή αποφάσισε να φορολογήσει τους πλανόδιους μουσικούς με 10 φράγκα (περίπου 2.500 δρχ.) την ημέρα για να μπορούν να παίζουν ή, μάλλον, ακριβέστερα να ζητιανεύουν στους δρόμους.

Σε μία Ελβετία που, πλέον, αυτοαμφισβητείται, θύμα ενός πλούτου που κατέληξε να διαταράξει παλιές ισορροπίες, αρχίζουν να γίνονται αισθητές οι πρώτες διαμαρτυρίες. Στους παραδοσιακούς περιθωριακούς ήρθαν να προστεθούν οι ηλικιωμένοι και οι χιλιάδες των ατόμων που έχασαν τη δουλιά τους ή που δεν τη βρήκαν ποτέ και όλοι αυτοί μαζί δεν αφήνουν ευκαιρία για να επιτεθούν στις δομές μιας χώρας όπου "η ελεημοσύνη αντικατέστησε τη δικαιοσύνη".

Γιάννα ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ