Οι κάλπες θα ανοίξουν για πρώτη φορά στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη στις 20 Γενάρη. Εκατομμύρια Παλαιστίνιοι θα ψηφίσουν για να εκλέξουν το πρώτο επίσημα εκλεγμένο κυβερνητικό τους όργανο. Και οι "απαραίτητοι" διεθνείς παρατηρητές βρίσκονται, ήδη, εκεί εδώ και δύο μήνες.

Οι παλαιστινιακές εκλογές διενεργούνται με, τουλάχιστον, ενάμιση χρόνο καθυστέρηση. Η αρχική προκαταρκτική συμφωνία ειρήνης ανάμεσα στο Ισραήλ και στην ΟΑΠ προέβλεπε την πραγματοποίηση των εκλογών αυτών στα μέσα Ιούλη του 1994, δηλαδή λίγες μόνο μέρες μετά την επιστροφή του Παλαιστίνιου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο προγραμματισμός αυτός, όμως, αποδείχτηκε ανέφικτος. Η Παλαιστινιακή Αρχή, που τότε έκανε τα πρώτα της βήματα, εκτίμησε ότι η εκλογή της "πρώτης παλαιστινιακής κυβέρνησης" θα πρέπει να γίνει όχι μόνο από τους κατοίκους της Γάζας και της Ιεριχούς, που τότε ήταν οι μόνες αυτόνομες παλαιστινιακές πόλεις. Επιπλέον, η παλαιστινιακή ηγεσία θεώρησε απαραίτητο η εκλογική διαδικασία να πραγματοποιηθεί υπό τη δική της ευθύνη και όχι του ισραηλινού στρατού, ο οποίος το καλοκαίρι του 1994 έλεγχε το μεγαλύτερο μέρος και σχεδόν όλες τις αστικές περιοχές της Δυτικής Οχθης.

Παρά τις αλλεπάλληλες υποσχέσεις του Ισραήλ ότι θα απομακρύνει τα στρατεύματά του και τα συνεχόμενα παλαιστινιακά διαβήματα, οι προϋποθέσεις που έθετε η παλαιστινιακή αρχή δεν άρχισαν να παίρνουν σάρκα και οστά παρά μόνο μετά την υπογραφή της συμφωνίας για την επέκταση της παλαιστινιακής αυτονομίας στις 28 του περασμένου Σεπτέμβρη στην Ουάσιγκτον. Η αυτονόμηση άλλων έξι μεγάλων παλαιστινιακών πόλεων και η απομάκρυνση του ισραηλινού στρατού από αυτές, άρχισε να γίνεται πραγματικότητα, αν και πολλοί δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να υπάρξει και νέα καθυστέρηση της διεξαγωγής των παλαιστινιακών εκλογών.

Η δολοφονία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, όμως, επίσπευσε τη ροή των γεγονότων. Ο νέος πρωθυπουργός Σιμόν Πέρες εμφανίστηκε αποφασισμένος, μέχρι το τέλος της θητείας του στα μέσα του Οκτώβρη του 1996, να έχει τακτοποιήσει οριστικά την ειρήνη με τους Παλαιστινίους. Μέσα στα πλαίσια αυτής της πολιτικής, οι Ισραηλινοί στρατιώτες ολοκλήρωσαν την απομάκρυνσή τους από τη Βηθλεέμ, την Τουλκαρέμ, την Καλκιλία, τη Ραμάλα, την Τζενίν και τη Ναμπλούς μέχρι τα τέλη Δεκέμβρη.

Η προεκλογική εκστρατεία άρχισε, ήδη, από τα μέσα Νοέμβρη. Η πορεία της, όμως, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ιδιαίτερα ομαλή. Υποψηφιότητα έχουν θέσει, ήδη, αρκετοί αξιωματούχοι της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και βέβαια ο ίδιος ο Γιάσερ Αραφάτ. Μία βδομάδα πριν από την ημέρα της εκλογικής αναμέτρησης, ο επίσημος κατάλογος των υποψηφίων δεν είχε δοθεί στη δημοσιότητα, ή τουλάχιστον στα διεθνή πρακτορεία.

Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι οι εξτρεμιστικές μουσουλμανικές οργανώσεις έχουν δηλώσει ότι δε θα πάρουν μέρος στις εκλογές αυτές, αφού δεν αναγνωρίζουν τις συμφωνίες ειρήνης που έχουν υπογραφεί με το Ισραήλ. Σε αντίθεση με την "Τζιχάντ", το "Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης" και το "Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης", η "Χαμάς" κάθησε στο τραπέζι τον διαπραγματεύσεων με την ΟΑΠ και εξέτασε σοβαρά το ενδεχόμενο να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές.

Παρά τις διαφωνίες που ενέκυψαν στο εσωτερικό της οργάνωσης για τη συμμετοχή στις εκλογές και ιδιαίτερα όσον αφορά στην απαίτηση της παλαιστινιακής αρχής να εγκαταλείψει το στρατιωτικό σκέλος της "Χαμάς" και οποιαδήποτε επιθετική δραστηριότητα εναντίον ισραηλινών στόχων, το θέμα της εκλογικής συμμετοχής της μεγαλύτερης ισλαμικής αντιπολιτευτικής οργάνωσης παρέμενε ανοιχτό μέχρι την αρχή του χρόνου. Οι αλλεπάλληλες συνομιλίες των δύο πλευρών τόσο στη Γάζα όσο και στο Σουδάν είχαν οδηγήσει την ηγεσία της "Χαμάς" στην απόφαση να παροτρύνει τους οπαδούς της να πάρουν μέρος στην ψηφοφορία, ακόμα και αν η οργάνωση δεν έθετε επίσημα υποψηφιότητα.

Το ήπιο αυτό κλίμα, όμως, ανατράπηκε καθοριστικά στις 5 Γενάρη, όταν βρέθηκε δολοφονημένος ο Γιεχία Αγιάς, "μηχανικός", ηγετικό στέλεχος του στρατιωτικού σκέλους της οργάνωσης. Ολες οι ενδείξεις φωτογράφιζαν ως δράστη της δολοφονίας τις μυστικές υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ (Σιν Μπετ). Η επίσημη παλαιστινιακή αρχή ασπάστηκε αυτή την εκδοχή και κατηγόρησε το Ισραήλ ότι παραβιάζει τις συμφωνίες ειρήνης. Η μετριοπαθής αυτή στάση, όμως, δε στάθηκε αρκετή να κατευνάσει την οργή των οπαδών της οργάνωσης αλλά και όλων των φανατικών ισλαμιστών, οι οποίοι μετατρέποντας την κηδεία του Αγιάς σε διαδήλωση, ορκίστηκαν εκδίκηση. Τα βέλη τους, μάλιστα, στράφηκαν και πάλι, μετά από αρκετό καιρό, ενάντια και στον Γιάσερ Αραφάτ, στον οποίο απέδωσαν ευθύνες για τη "σιωνιστική δράση" στα παλαιστινιακά εδάφη.

Λίγες μέρες πριν από τις πρώτες παλαιστινιακές εκλογές, τίποτα δε φαίνεται να τις θυμίζει στα αυτόνομα εδάφη. Ο αέρας μυρίζει μπαρούτι και η Δυτική Οχθη παραμένει αποκλεισμένη. Οι φανατικοί ισλαμιστές είναι, πάλι, οργισμένοι και απειλούν με νέες επιθέσεις. Οι πληροφορίες μιλούν για πολλούς υποψήφιους, όμως, μέχρι αυτή τη στιγμή ως επικρατέστερος εμφανίζεται ο Γιάσερ Αραφάτ και οι συνεργάτες του, παρά τις πολυάριθμες κατηγορίες για κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την παλαιστινιακή ηγεσία. Πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν ότι η επόμενη μέρα των εκλογών δε θα έχει μεγάλες διαφορές από την προηγούμενη. Με άλλα λόγια δεν πρόκειται να αλλάξει πολλά πράγματα για τον παλαιστινιακό λαό, που περιμένει ακόμα τις παχυλές χρηματοδοτήσεις από το εξωτερικό για να μπορέσει να ξεφύγει από τη μιζέρια και τη φτώχεια που δεν κατάφεραν να σβήσουν η αυτονομία και τα μεγάλα λόγια των υπογεγραμμένων συμφωνιών.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ