Οι εκφράσεις ικανοποίησης της ελληνικής κυβέρνησης για τη συμφωνία της Μαδρίτης που προσυπόγραψαν ο Κ. Σημίτης και ο Σ. Ντεμιρέλ, δεν είναι δυνατό να καλύψουν μια οδυνηρή πραγματικότητα που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική εξωτερική πολιτική από εδώ και στο εξής. Μετά τα γεγονότα της Ιμιας, η ελληνική κυβέρνηση ρυμουλκήθηκε, τελικά, σε ένα εφ' όλης της ύλης διάλογο με την Αγκυρα κάτω από την αμερικανική επιδιαιτησία, εγκαταλείποντας άτακτα"πάγιες θέσεις" της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, ανοίγοντας με τον τρόπο αυτό τη συζήτηση για την αναδιαμόρφωση της κατάστασης στο Αιγαίο.

Το κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης περιγράφει, ως ένα βαθμό, την πορεία για την αναθεώρηση, κάτω από τις αμερικανικές οδηγίες, του καθεστώτος στο Αιγαίο. Ακριβέστερη, ωστόσο, περιγραφή αυτής της πορείας έκανε χτες ο υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε προκειμένου να αναδείξει τα "θετικά" στοιχεία της Συμφωνίας.

Πράγματι, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, περιέγραψε τις μελλοντικές εξελίξεις, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα την άτακτη υποχώρηση της κυβέρνησης από τις τελευταίες γραμμές άμυνας που η ίδια είχε σχεδιάσει.

Κατ' αρχήν ο υπουργός Εξωτερικών όταν ρωτήθηκε αν η κυβέρνηση θεωρεί πως η επιδιαιτησία, ως ένας ειρηνικός τρόπος επίλυσης των διαφορών αποτελεί μετά το ανακοινωθέν της Μαδρίτης, ένα ενδεχόμενο που εξετάζει η ελληνική κυβέρνηση, άφησε διάπλατα ανοιχτή μια τέτοια προοπτική.Αποτελεί κοινή αντίληψη, είπε ο Θ. Πάγκαλος, σε Αθήνα και Αγκυρα πως οι επιτροπές εμπειρογνωμόνων αναζητούν τη διαδικασία αντιμετώπισης των διαφορών. Η δική μας απάντηση επ' αυτού εκκρεμεί,πρόσθεσε ο υπουργός, περιγράφοντας με τον τρόπο αυτό μια νέα θέση της ελληνικής κυβέρνησης.

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση παραδέχτηκε πως η συζήτηση για την εγκατάσταση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης συνεχίζεται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί πως πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση είχε απορρίψει κάποιες από τις προτάσεις του ΓΓ του ΝΑΤΟ, όπως για παράδειγμα οι πτήσεις αφοπλισμένων αεροσκαφών. Τις προτάσεις αυτές, τώρα, όπως ομολόγησε, ο υπουργός, συζητά η ελληνική πλευρά...

Σε άλλο σημείο των δηλώσεών του όταν ρωτήθηκε για την επόπτευση της κατάστασης στο Αιγαίο από πλοία του αμερικανικού ναυτικού, δε διέψευσε τα σχετικά δημοσιεύματα. "Ρωτήστε τους Αμερικανούς" είπε και συμπλήρωσε, με νόημα, πως οι Αμερικανοί μπορούν ελεύθερα να πλέουν στα Διεθνή Υδατα του Αιγαίου.

Ολα αυτά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που επικρατούν σε διπλωματικούς κύκλους, περιγράφουν, ως ένα βαθμό,τις εξελίξεις ως εξής:

Εγκαινιάζεται ένας εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικός διάλογος σε διάφορα επίπεδα και πλαίσια, κάτω από την αυστηρότατη αμερικανική επίβλεψη σε κάθε περίπτωση. Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ η συζήτηση αφορά στην εγκατάσταση των ΜΟΕ. Στο πλαίσιο της επιτροπής εμπειρογνωμόνων η συζήτηση θα αφορά τόσο την καταγραφή των διαφορών όσο και την περιγραφή της (επιδιαιτητικής) διαδικασίας η οποία θα ακολουθηθεί.

Παρ' όλα αυτά στη συνέντευξή του ο Θ. Πάγκαλος ισχυρίστηκε πως το Κοινό Ανακοινωθέν της Μαδρίτης αποτελεί την κατάληξη μιας μακράς προσπάθειας την οποία είχε ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό το υπουργείο Εξωτερικών αμέσως μετά τα γεγονότα των Ιμίων και πως το ουσιώδες είναι ότι αποκαθίσταται μια ομαλή και ισορροπημένη σχέση ανάμεσα στις δυο χώρες. Σχέση η οποία βεβαίως εξακολουθεί να εμπεριέχει πολλά και δύσκολα προβλήματα αλλά αίρει την απαράδεκτη, όπως είπε, κατάσταση που υπήρχε μέχρι τώρα λόγω του τουρκικού ηγεμονισμού.

Ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι δεν έχει απολύτως καμία αντίρρηση για τα προβλήματα που επισημαίνει με τη χτεσινή γραπτή του δήλωση ο υπουργός Αμυνας Ακης Τσοχατζόπουλος και για τις εκτιμήσεις στις οποίες προβαίνει αλλά δε θέλησε να σχολιάσει το κείμενο των "32" λέγοντας ότι είναι ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας και δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε διενέξεις εσωκομματικού χαρακτήρα.

Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία που ανέπτυξε ο υπουργός Εξωτερικών, το ανακοινωθέν της Μαδρίτης ικανοποιεί τους δύο (σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο και άρση των απειλών πολέμου) από τους τρεις όρους που είχε θέσει η Ελλάδα προκειμένου να υπάρξει ομαλή εξέλιξη στις ελληνοτουρκικές θέσεις. Ο Θ. Πάγκαλος παραδέχτηκε πως ο τρίτος όρος - η άρση της αμφισβήτησης για την κυριαρχία των Ιμίων - δεν έχει ικανοποιηθεί.

Αυτό που δεν είπε ο υπουργός Εξωτερικών, αλλά είναι ολοφάνερο, είναι πως η αμφισβήτηση επί της κυριαρχίας των Ιμίων, αποτελεί το όχημα της προσπάθειας για την αναδιαμόρφωση του καθεστώτος στο Αιγαίο. Και σε αυτό το όχημα, που το οδηγούν οι Αμερικανοί, έχει επιβιβαστεί η ελληνική κυβέρνηση...

Ο υπουργός Εξωτερικών σε άλλο σημείο των δηλώσεών του, φρόντισε να... ροκανίσει κάτι από το "αναφαίρετο" ελληνικό δικαίωμα για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.

"Τα δικαιώματα όμως, είπε, εφαρμόζονται με συγκεκριμένο τρόπο καθώς άλλο είναι η διακήρυξη του δικαιώματος και άλλο η άσκησή του. Εχουμε πει κατ' επανάληψη ότι θα εφαρμόσουμε το δικαίωμά μας αυτό κατά τρόπο υπεύθυνο ο οποίος αρμόζει σε μια μεγάλη ναυτιλιακή δύναμη όπως είναι η Ελλάδα". Ο Θ. Πάγκαλος πρόσθεσε επίσης ότι η διαφορά στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας από τα έξι ή τα 12 ναυτικά μίλια είναι απειροελάχιστη.

Σε ό,τι αφορά την κριτική που ασκήθηκε για την απουσία αναφοράς της δήλωσης στο Κυπριακό, ο Θ. Πάγκαλος διευκρίνισε ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν καλές αλλά τουλάχιστον υπαρκτές σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο που ήταν ανύπαρκτες. Απευθυνόμενος δε σε όσους ασκούν κριτική για την εγκαθίδρυση επαφών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία διερωτήθηκε - με τη μέγιστη δόση υποκρισίας - εάν τους ικανοποιούσε η προηγούμενη κατάσταση όπου για να μιλήσουμε έπρεπε υποχρεωτικά να περάσουμε μέσω τρίτου, αποσιωπώντας πως τα όσα συνέβησαν στη Μαδρίτη αποτελούν έργο της αμερικανικής επιδιαιτησίας.