Πολλές και διάφορες οι πρωτοβουλίες που παίρνει το τελευταίο διάστημα ο νέος Πρόεδρος της Ρωσίας Β. Πούτιν και η κυβέρνησή του, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της εξουσίας του μεγάλου κεφαλαίου της χώρας του, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Εννοείται ότι από τις προσπάθειες αυτές δε θα μπορούσαν να αφήσουν απ' έξω και την εκπαίδευση.

Οπως, λοιπόν, έγινε γνωστό ετοιμάζεται μια ριζική ανατροπή του εκπαιδευτικού συστήματος της Ρωσίας(1), με την κατάργηση του ενιαίου υποχρεωτικού σχολείου και την εισαγωγή ενός νέου που θα προβλέπει 12-χρονη εκπαίδευση χωρισμένη όμως στα τρία: α/ 4 χρόνια «δημοτικού», β/ 6 χρόνια «βασικού», γ/ 2 χρόνια ειδίκευσης. Δεν αποκλείεται μάλιστα η «βασική» βαθμίδα να «σπάσει» στα δύο, σε «γυμνάσιο» και «λύκειο».

Ταυτόχρονα, προβλέπεται και η αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ. Ετσι καταργούνται οι εισαγωγικές εξετάσεις που διοργάνωνε το κάθε ΑΕΙ για την εισαγωγή φοιτητών και που έδινε το δικαίωμα σε πολλούς υποψήφιους να δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις σε διάφορες σχολές των ΑΕΙ. Στη θέση του προβλέπεται να εφαρμοστεί ένα νέο σύστημα πανρωσικών εξετάσεων, το οποίο όλα τα παιδιά θα διαγωνίζονται σε 3 υποχρεωτικά μαθήματα και σε 3 μαθήματα επιλογής. Στη συνέχεια ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων οι μαθητές θα χωρίζονται σε 4 κατηγορίες: στους «αριστούχους», στους «καλούς», στους «μέτριους», στους «κακούς». Ολοι θα έχουν πρόσβαση στα ΑΕΙ, αλλά δωρεάν θα μπορούν να σπουδάζουν μόνο όσοι χαρακτηριστούν «αριστούχοι». Οι υπόλοιποι θα καλεστούν να πληρώσουν δίδακτρα για τις σπουδές τους. Οσο χειρότερος θα είναι ο βαθμός τους τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα δίδακτρα που θα καλεστούν να πληρώσουν σε περίπτωση που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε κάποιο ΑΕΙ.

Με τον τρόπο λοιπόν αυτό καταργείται και τυπικά η δωρεάν Ανώτατη Παιδεία, γιατί ουσιαστικά και σταδιακά αυτή έχει καταργηθεί τα τελευταία 10 χρόνια με τη συνεχή περικοπή των δαπανών για την Παιδεία, τον περιορισμό ή και την πλήρη κατάργηση των χρηματικών βοηθημάτων που έπαιρναν οι φοιτητές, όπως και των φοιτητικών εστιών κλπ. Ολα αυτά, όπως και η οικονομική εξαθλίωση μεγάλων στρωμάτων των εργαζομένων, αλλά και η εισαγωγή διδάκτρων σε ορισμένα ΑΕΙ, ήδη έχει οδηγήσει στην εμφάνιση ταξικών φραγμών στη μόρφωση. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που σήμερα, η καπιταλιστική Ρωσία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει λιγότερους φοιτητές στα ΑΕΙ της, απ' ό,τι είχε πριν δέκα χρόνια(2).

Σχολεία για φτωχούς και πλούσιους...

Αλλά εκτός από την ανώτατη εκπαίδευση αλλαγές, όπως ήδη αναφέραμε, αναμένουν και τις άλλες βαθμίδες, ακόμη και τη χρηματοδότηση των σχολείων από το κράτος. Ανάλογα με την «επιτυχία» του κάθε σχολείου, θα καθορίζεται και το ποσό της κρατικής χρηματοδότησής του. Ακόμη σ' αυτά τα σχέδια δεν είναι ξεκάθαρο πώς θα γίνεται η «αξιολόγηση» των σχολείων, όμως ο καθένας μπορεί να καταλάβει πως ετοιμάζεται ένα σύστημα που θα προβλέπει «μαζικά» σχολεία από τη μια, όπου θα στέλνει τα παιδιά της η φτωχολογιά, οι «μη προνομιούχοι» και από την άλλη σχολεία «ελίτ» για τα παιδιά των λεγόμενων «νέων ρώσων», δηλαδή της νέο-αστικής τάξης.

Ακόμη, βέβαια, δεν είναι σαφής ο συγκεκριμένος τρόπος εφαρμογής της νέας αυτής αναδιάταξης, όμως δε θα πρέπει να θεωρείται άσχετο το λεγόμενο «Εθνικό σύστημα τεστ», που ετοιμάζεται να εισαχθεί σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Εφτασε, λοιπόν, και για τη Ρωσία η ώρα των «τεστ». Το επιχείρημα, όπως μαθαίνουμε είναι πάνω κάτω το ίδιο τετριμμένο: «Μα στη δύση χρησιμοποιούνται χρόνια τώρα». Τον απαραίτητο, λοιπόν, «εκσυγχρονισμό» - έτσι το παρουσιάζουν - με την εισαγωγή ενός γενικευμένου συστήματος τεστ στα ρωσικά σχολεία, προσφέρθηκε να πατρονάρει η Παγκόσμια Τράπεζα!!!(3)

Οι νέες αυτές αλλαγές που σχεδιάζει η ρωσική κυβέρνηση, έχουν στόχο την όξυνση των ταξικών φραγμών στην εκπαίδευση και τη «διευκόλυνση» των σχεδίων του μεγάλου κεφαλαίου. Το αν και πότε θα επιχειρηθεί η εφαρμογή τους θα εξαρτηθεί από το συσχετισμό δυνάμεων που θα διαμορφωθεί στην κοινωνία. Πάντως, προς το παρόν η ρωσική κυβέρνηση προχωρά σε έναν καλοσχεδιασμένο πληροφοριακό «βομβαρδισμό» του ρωσικού λαού και των εκπαιδευτικών, με στόχο να προετοιμάσει το έδαφος και να μειώσει τις αντιδράσεις, που ήδη έχουν ξεσπάσει σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης ενάντια σ' αυτά τα αντιλαϊκά σχέδια.

1. Οι παρακάτω πληροφορίες έχουν αντληθεί από ανταπόκριση του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων NNC, στις 30/5/2000.

2. Μαρίνα Χολόντναγια. Τα τεστ και τα δικαιώματα της προσωπικότητας. Εφημερίδα «ΝΕΖΑΒΙΣΙΜΑΓΙΑ ΓΚΑΖΕΤΑ», 16/06/1999.

3. Στο ίδιο.