Η διαπίστωση είναι μία και χιλιοειπωμένη από όσους ασχολούνται σοβαρά με την υπόθεση του ελληνικού τραγουδιού, από όσους ελπίζουν σε καλύτερες μέρες. Η κατάσταση δεν πάει άλλο. Το ελληνικό τραγούδι ζει δύσκολες στιγμές. Ασφυκτιά ολοένα και περισσότερο, δέσμιο του κυκλώματος της εμπορευματοποίησης. Δισκογραφικές εταιρίες, τηλεοπτικά κανάλια, ραδιοφωνικοί σταθμοί, σε πλήρη διαπλοκή, βάζουν καθημερινά τα καρφιά στο πολύπαθο, σταυρωμένο σώμα του. Κι αν μέσα σ' αυτό το σκηνικό κάποιοι δημιουργοί κατορθώνουν ν' αρθρώσουν λόγο ουσιαστικό είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Η ζοφερή κατάσταση που επικρατεί στο χώρο δημιουργίας και προώθησης του ελληνικού τραγουδιού και η οποία πολυμήχανα συντηρείται κλείνοντας τις πόρτες σε άξιους δημιουργούς, στερώντας τη δυνατότητα επικοινωνίας τους με το κοινό, αποτελεί και τη βασική αιτία και ανάγκη ανατροπής της.

Το Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης ασφαλώς δεν ήρθε να παίξει ρόλο ανατροπέα. Ούτε άλλωστε μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο ως ένα γεγονός που θα γίνεται μια φορά το χρόνο. Ακόμα κι αν δεχτούμε την αγνότητα των προθέσεων των διοργανωτών, ΕΡΤ και ΔΕΘ, ότι η αναβίωση αυτής της διοργάνωσης με το «βεβαρημένο παρελθόν» έγινε για να στηριχτεί το καλό ελληνικό τραγούδι και να δοθεί βήμα έκφρασης και διέξοδος σε νέους δημιουργούς. Η ΕΡΤ, εξάλλου, σε μια εποχή όπου τα άλλα μεγάλα κανάλια παρεμβαίνουν στο ελληνικό τραγούδι στήνοντας «ματς» στο γήπεδο του «Fame story» και των «Αρίων», έχει πολλούς άλλους λόγους να επιδιώκει αυτή τη διοργάνωση (τηλεθέαση, ποιοτικό προφίλ, κ.ά.). Την ίδια ώρα, βέβαια, η ΕΡΤ πρωταγωνιστεί στις φασόν φιέστες της Γιουροβίζιον, όπως το «Forum» της Κοπεγχάγης, το διαγωνισμό δηλαδή που διοργανώνεται στις 22 του Οκτώβρη στη Δανία, για το «καλύτερο τραγούδι» στην πενηντάχρονη ιστορία της Γιουροβίζιον... Και με το ...χωροφύλαξ, δηλαδή, και με τον αστυφύλαξ! Και με την αναζήτηση ενός ποιοτικού προσώπου και με το πανηγύρι της μουσικής ισοπέδωσης και ευτέλειας. Σαν τα δύο πρόσωπα του Ιανού!

Το καλοπροικισμένο από δημόσιο χρήμα Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης, για το οποίο δαπανήθηκαν περίπου 1,5 εκατομμύρια ευρώ (το κόστος μοιράστηκαν οι δύο διοργανωτές, ΔΕΘ και ΕΡΤ), χαρακτηρίστηκε μια μεγάλη γιορτή του ελληνικού τραγουδιού. Στις δύο βραδιές του πήραν μέρος νέοι και καταξιωμένοι δημιουργοί και τραγουδιστές, γράφοντας την πρώτη πράξη της αναβίωσής του, μετά από επτά χρόνια σιωπής. Οπως είναι γνωστό, το πρώτο βραβείο και στους δύο διαγωνισμούς που πραγματοποιήθηκαν έλαβε το λαϊκό τραγούδι «Ξένο ρούχο» των Δημήτρη Λίβανου (συνθέτης) και Χρήστου Σταυρακούδη (στιχουργός), που ερμήνευσε η Σταυρούλα Αρβανιτοπούλου. Ενα ζεϊμπέκικο γραμμένο από έναν σολίστ του μπουζουκιού - μόνιμο συνεργάτη τα τελευταία χρόνια της Μαριώς (μουσική) - και από έναν ελαιοχρωματιστή από την Αλεξανδρούπολη (στίχος), που ερμηνεύτηκε από μια εκφραστική λαϊκή φωνή. Πάντως, τα περισσότερα διαγωνιζόμενα τραγούδια της πρώτης μέρας (των νέων δημιουργών) έδιναν την εντύπωση μιας αναπαραγωγής μουσικών δρόμων που κυριαρχούν (λαϊκότροπα, ροκίζουσες μπαλάντες, κλπ.), ενώ έντονη ήταν η «γεύση» της απαισιοδοξίας και της εσωστρέφειας στο στίχο. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στο γνωστό πλέον ως «ζαμπόν» της Ευσταθίας (ο λόγος για το τραγούδι «Χωρίς εσένα», που προς μεγάλη έκπληξη της πλειοψηφίας ήρθε πρώτο στις προτιμήσεις της κριτικής επιτροπής - η ψηφοφορία του κοινού τελικά το κατέταξε στην τρίτη θέση). Οχι ότι δεν υπήρξαν ενδιαφέρουσες στιγμές, κυρίως στο επίπεδο των ερμηνειών και της σύνθεσης: «Θα περάσουν οι μέρες» του Στ. Δρογώση, «Χαμένη ελπίδα» του Θ. Κοντάκου, «Απ' τα χείλη μου» του Μ. Λιδάκη, αλλά και στο στίχο: «Ο πύργος της Βαβέλ» (Χρ. Γιαννόπουλος). Κατώτερα των προσδοκιών πάντως ήταν και τα τραγούδια των γνωστών δημιουργών που παρουσιάστηκαν τη δεύτερη μέρα. Κρατάμε την εκφραστική ερμηνεία της Τάνιας Τσανακλίδου και τους εξαιρετικούς στίχους, γραμμένους από τον Ισαάκ Σούση, της «αιμοβόρας, σαρκοβόρας» «Φάλαινας» που παρουσίασε ο Λ. Μαχαιρίτσας: «Μέσα στη φάλαινα δουλεύω / μία φίρμα αντιπροσωπεύω / Που έχει σταθμούς και εργοτάξια / σκάφη και αμάξια / Τι φτιάχνουν ακριβώς δεν ξέρω / όμως προσφέρω/... Εκατομμύρια σαν και μένα / μέσα στη φάλαινα δουλεύουν / καταναλώνουν, παλεύουν / και συχωρνάνε πεθαμένα / Παίρνουν διαζύγια / παίρνουν δάνεια / καλλιεργούν κόκα-κόλα / φυτεύουν όπλα και φουστάνια / αυτό το κήτος δίνει απ' όλα / Μονάχα έξοδο δεν έχει / Ποιος το προσέχει;».

Επίσης, κρατάμε τις δηλώσεις των καλλιτεχνών για την ανάγκη ύπαρξης ενός βήματος όπου θα μπορεί να εκφραστεί ανεμπόδιστα η νέα γενιά των δημιουργών και στήριξης του καλού ελληνικού τραγουδιού ευρύτερα. Τα φώτα του Φεστιβάλ έσβησαν. Είναι μάλλον πολύ τραβηγμένο να πούμε ότι η διήμερη γιορτή στη Θεσσαλονίκη άνοιξε μια χαραμάδα στο ομιχλώδες τοπίο του πολύπαθου ελληνικού τραγουδιού. Η αναβίωσή του μαζί με κάποιες ελπίδες γέννησε και πολλά ερωτήματα. Θα μείνει ανεξάρτητο από τις μεθοδεύσεις των δισκογραφικών εταιριών; Θα είναι σε θέση να παρουσιάσει το πορτρέτο των νέων δημιουργών, που κάνουν την αληθινή ζωή τραγούδι και βρίσκονται αντιμέτωποι με τις κλειστές πόρτες της δισκογραφίας; Πώς θα συμβάλει στην ενίσχυση του καλού και προοδευτικού τραγουδιού, στις δεδομένες συνθήκες πλήρους εμπορευματοποίησης του τραγουδιού και δυναστείας των δισκογραφικών εταιριών;

Κρατάμε ακόμα τη διαπίστωση πολλών ότι για ν' αλλάξει η υπάρχουσα κατάσταση πρέπει και το τραγούδι να έρθει πιο κοντά στην κοινωνία. Να αφουγκραστεί τους ψιθύρους, τις αγωνίες της. Να εκφράσει με αλήθεια τις ανάγκες, τα προβλήματα, τα όνειρα, τα θέλω της. Του ενός και των πολλών.