«Η μόνη μου πατρίδα είναι ο χρόνος», τιτλοφορείται η τελευταία δισκογραφική δουλιά του Μίλτου Πασχαλίδη (Minos - EMI). Μπαλάντες, τραγούδια με ροκ, αλλά και με λαϊκή διάθεση, σε στίχους του ίδιου και των Αλκη Αλκαίου, Οδυσσέα Ιωάννου και Δημήτρη Αποστολάκη, συνυπάρχουν - ανάμεσά τους και μια ερμηνεία του Σωκράτη Μάλαμα - στον τέταρτο προσωπικό δίσκο του πάλαι ποτέ «Χαΐνη», που αυτήν την περίοδο εμφανίζεται στο «Συρμό» (κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, μέχρι τις 11 Ιανουαρίου). Στον «πιο ωραίο μουσικό χώρο της Αθήνας», όπως χαρακτηρίζει το «Συρμό» ο τραγουδοποιός, συνοδευόμενος από οκταμελή ορχήστρα και τη νέα τραγουδίστρια Μαρία Λούκα, ξεδιπλώνει ένα πρόγραμμα με τραγούδια από το σύνολο της δισκογραφίας του και με αγαπημένα κομμάτια άλλων δημιουργών.

Αναφερόμενος στους συντελεστές του δίσκου, λέει πως πρόθεση είναι «με αυτούς που ήδη συνεργαζόμαστε να εμβαθύνουμε πιο πολύ και να φτιάχνουμε καλύτερα. Με αυτήν την έννοια, αισθάνομαι απόλυτα καλυμμένος στιχουργικά, όταν συνεργάζομαι με τον Αλκη Αλκαίο, τον Οδυσσέα Ιωάννου και τον Θοδωρή Παυλάκο και μετά από πολλά χρόνια με τον Δημήτρη Αποστολάκη, που έγραψε τους στίχους στις "Ντομάτες" και τους "Χαΐνηδες". Είναι ένα εξεχόντως απειλητικό τραγούδι... Είναι απειλητικό να λες ότι αν κοιτάτε μόνο τη δουλιά σας μια μέρα θα σας φάμε. Ομως, δεν είναι ωραίο να το λες καμιά φορά; Αν και στη ζωή μου δεν ξεστομίζω ποτέ απειλές, στο τραγούδι, μου άρεσε να ειπωθεί κάπως αυτή η απειλή».

«Οι περισσότεροι ζούμε εγκλωβισμένοι σ' ένα μικρόκοσμο, που θεωρούν ότι είναι και ο κόσμος. Αλλά δεν είναι», λέει ο Μ. Πασχαλίδης. «Φτιάξαμε οι ίδιοι ένα κελί και μπήκαμε μέσα. Παλιότερα ήταν πιο ορατό το ότι μας βάζανε στα κλουβιά. Τώρα, απλά, μας ρίξανε το τυράκι και δεν είδαμε τη φάκα. Τα πράγματα είναι ζόρικα. Αισθάνομαι ότι κάθε μέρα είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση, ότι το θηρίο μάς απειλεί από παντού».

Απέναντι σ' αυτήν την απειλή, «δεν υπάρχει άλλος τρόπος από την αντίσταση», αναφέρει ο Μ. Πασχαλίδης. «Πρέπει καθένας ν' αντισταθεί με τα μικρά του μέσα. Ομως, πρέπει κιόλας να οργανωθούμε. Γιατί το θηρίο δε νικιέται με μαχαιροπίρουνα. Δεν έχει νόημα να του ρίχνει ο καθένας μια τσιμπιά, γιατί απλώς το γαργαλάει. Πρέπει να μαζευτούμε και να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί. Αυτό νομίζω ότι μας λείπει».

- Αυτή η κατάσταση έχει επηρεάσει και το τραγούδι;

«Ασφαλώς και επηρεάζει το τραγούδι. Το μόνο τραγούδι που προβάλλεται και μοιάζει να κυριαρχεί είναι αυτό της μιας χρήσης. Τελικά, με το πες - πες, από κυρίαρχη τάση γίνεται κυρίαρχο. Και αυτό το επιτρέπουν κάποιοι άνθρωποι να γίνει. Και μέσα σ' αυτούς είμαστε κι εμείς. Υπάρχει, βέβαια, και το άλλο τραγούδι, που αντιστέκεται με τον τρόπο του. Οι νέοι άνθρωποι φτιάχνουν ωραία τραγούδια, που δυστυχώς έχουν υποστήριξη από λίγα ραδιόφωνα. Αισθάνομαι ότι ζούμε ένα ιδιότυπο γκέτο. Υπάρχει τρομερή επίθεση σε όποιο τραγούδι δε λέει ανοησίες. Το ονομάζουν μίζερο, βαθυστόχαστο ή φιλοσοφημένο και του βάζουν διάφορες στάμπες που τρομάζουν τον κόσμο».

- Με τον ίδιο τρόπο, αυτούς που αγωνίζονται τους λένε γραφικούς...

«Ακριβώς. Αυτό είναι το νέο ήθος του σκληρού κυνισμού, σύμφωνα με το οποίο όποιος διαφέρει είναι ή κουλτουριάρης ή γραφικός. Ενώ όλοι αυτοί που κάθε μέρα ξερνάνε τον εμετό τους από την τηλεόραση και τον βάζουν στα σπίτια μας κάνουνε χαριτωμενιές. Και δυστυχώς ο κόσμος τσιμπάει».

- Και τι κάνουμε;

«Ο καθένας κάνει αυτό που μπορεί. Εγώ αυτό που μπορώ να κάνω είναι να γράφω όσο το δυνατόν καλύτερα τραγούδια και να προσπαθώ με αυτά να αγγίζω όσο πιο πολύ κόσμο γίνεται. Να τον ξυπνάω, να τον χαϊδεύω, να τον αγκαλιάζω, να του θυμώνω. Διαπιστώνω, όμως, ότι πρέπει να μαζευτούμε πολλοί και να κάνουμε μια συντονισμένη επιθετική κίνηση, ενάντια σ' όλο αυτό το πράγμα. Επειδή, όμως, καθένας από τους δημιουργούς έχει τους δικούς του προσωπικούς δαίμονες, τους οποίους έχει να παλέψει, δύσκολα γινόμαστε κίνημα. Και αυτό σε αποδυναμώνει. Πρέπει να κάνουμε μια πολιτιστική κίνηση ενάντια στη βλακεία, ενάντια σ' αυτήν την ακατάσχετη ανοησία, πίσω από την οποία διακρίνω μια ξεκάθαρη πρόθεση».

- Κάποιοι χρεώνουν στους τραγουδοποιούς της γενιάς σας ότι μπορεί μεν να κάνετε όμορφα τραγούδια, αλλά κάπου επαναλαμβάνεστε, ή είστε κλεισμένοι στο μικρόκοσμό σας...

«Ο Φοίβος που έχει βγάλει δεκαεφτά ίδιες τραγουδίστριες σε πέντε χρόνια δεν επαναλαμβάνεται; Και τι είναι η έμπνευση; Είναι ένα πράγμα, που, ενώ περπατάς στο δρόμο, σου έρχεται αστροπελέκι στο κεφάλι και λες θα γράψω τώρα το αριστούργημα; Αυτό που μπορεί κάποιος, αυτό κάνει. Και προφανώς ο καθένας δουλεύει με ορισμένα πρότυπα στο κεφάλι του και ασφαλώς δεν είναι εύκολο κάθε δυο χρόνια να παρουσιάζει μια εργασία, η οποία θα καταπλήσσει τα πλήθη και θα τα αφήνει άφωνα. Και ποιος να μιλήσει σε μας για επανάληψη, όταν τα τραγούδια του συρμού είναι όλα ίδια; Εμείς επαναλαμβανόμαστε; Και όσο γι' αυτούς που λένε ότι είμαστε κλεισμένοι στον κόσμο μας, αν αυτό σημαίνει να μη γίνομαι ρεζίλι πηγαίνοντας σε οποιοδήποτε ηλίθιο πρόγραμμα της τηλεόρασης, ναι, είμαι στον κόσμο μου. Στον κόσμο τους έχουν μείνει πια οι άνθρωποι που έχουν μια στοιχειώδη αξιοπρέπεια, γιατί όλοι οι άλλοι έχουν ξεφτιλιστεί. Πηγαίνουν και γίνονται "ρόμπες" στην τηλεόραση, συμμετέχοντας στα πιο απίθανα πράγματα, που πριν από σένα βγαίνει μια διαφημίζοντας εσώρουχα και μετά μαγειρεύουν φουά γκρα με δαμάσκηνα... Κι εσύ στη μέση πρέπει να πεις τραγούδια. Συγνώμη, αλλά ζω στον κόσμο μου... Δεν μπορώ να πάω σ' αυτήν την αηδία».

- Μήπως, όμως, και τα τραγούδια σας είναι μοναχικά και δεν είναι σε θέση να ενώσουν παρέες;

«Αφού δεν υπάρχουν παρέες. Εμείς θα τις ενώσουμε; Παλιά τα τραγούδια που ενώνουν τις παρέες υπήρχαν, γιατί υπήρχαν παρέες. Τώρα, ο καθένας γράφει το προσωπικό του ζόρι με έναν τρόπο για το ξορκίσει, προσδοκώντας ουσιαστικά να συναντήσει ανθρώπους με το ίδιο πρόβλημα, οι οποίοι θα εκτονωθούν μέσα από αυτόν. Να μπει ο ακροατής στη θέση του ήρωα του τραγουδιού, αυτό ζητάμε πια. Δε ζητάμε με ένα τραγούδι να ερμηνεύσουμε το συλλογικό αίσθημα. Εξάλλου, είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτό το πράγμα, γιατί το συλλογικό αίσθημα είναι τόσο κατακερματισμένο, που δεν μπορεί να συμπυκνωθεί σε ένα τραγούδι. Ομως, υπάρχει και ένα άλλο ερώτημα: Οι σύγχρονοι τραγουδοποιοί πρέπει να ρίξουν το επίπεδο των τραγουδιών τους για να τους καταλαβαίνουν όλοι ή πρέπει να υπάρξει ένα συνολικότερο αίτημα παιδείας στην ελληνική κοινωνία, που από το νηπιαγωγείο βάζουν στα παιδιά ν' ακούνε σκυλάδικα;».

Οσον αφορά στις επικείμενες εκλογές, ο Μ. Πασχαλίδης μιλά για «στημένη» υπόθεση και υπενθυμίζει τη ρήση που είδε σε τοίχο: «Αν οι εκλογές μπορούσαν να αλλάξουν τα πράγματα, θα ήταν παράνομες». Αναφερόμενος δε στους Ολυμπιακούς Αγώνες, σημειώνει: «Θέλω να αναλογιστείτε πώς θα είναι η Ελλάδα στις 2 Σεπτεμβρίου 2004. Γιατί μου φαίνεται ότι η Ελλάδα τελειώνει στις 31 Αυγούστου 2004 και ότι μετά δε θα υπάρχει. Εχω την αίσθηση ότι τα πάντα θα έχουν τελειώσει με την Ολυμπιάδα. Είναι σα να σου λέει μια ομάδα ανθρώπων ότι θέλουμε να γίνει η Ολυμπιάδα και μετά να πάτε να πνιγείτε όλοι. Μας έχουν τρελάνει με τον εθελοντισμό, ότι πρόκειται για εθνική υπόθεση. Γιατί, όμως, οι Ολυμπιακοί είναι εθνική υπόθεση; Αυτή η κάστα ανθρώπων, που δεν ελέγχονται από κανένα μέρος του πλανήτη, αυτοί οι υποτιθέμενοι αθάνατοι, ζητάνε από εμάς τους θνητούς να γίνουμε εθελοντές. Μας κάνουν πλάκα! Συγνώμη, εγώ είμαι θνητός, δε θα πάω! Να πάνε οι αθάνατοι για εθελοντές».