«Κομμούνα του Σεν Ντενίς: Πολίτες του Σεν Ντενίς, όλοι στο Οδόφραγμα!», έγραφε η προκήρυξη που καλούσε στο ομοίωμα οδοφράγματος της παρισινής κομμούνας του 1871, το οποίο είχε στηθεί στο προαύλιο του μουσείου τέχνης και ιστορίας του ομώνυμου δήμου, ο οποίος φιλοξενούσε ένα από τα τέσσερα κέντρα εκδηλώσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ 2003. Ωστόσο, παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις και την παραφιλολογία των ημερών, ούτε οι σύγχρονοι κομμουνάροι επάνδρωσαν το ομοίωμα, ούτε νέα έφοδος στον ουρανό ξεκίνησε: Το οδόφραγμα έμεινε απαρατήρητο στο προαύλιο του μουσείου, να θυμίζει την πραγματικότητα μιας χώρας, όπου η ανάμνηση των επαναστατικών παραδόσεων και οι λογής σύγχρονες καρικατούρες τους απλώς τονίζουν το ζητούμενο, την αναγέννηση του επαναστατικού εργατικού κινήματος. Πραγματικότητα που, βεβαίως, δε θα μπορούσε παρά να βάλει τη σφραγίδα της και στην γαλλική έκδοση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ (ΕΚΦ).

Οι απαντήσεις για το τι έγινε στο ΕΚΦ ποικίλλουν: Για μερίδα του γαλλικού Τύπου ήταν μια πρόκληση για την «ανασύνθεση της αριστεράς», στην οποία βεβαίως κατά τα γαλλικά - και όχι μόνο - δεδομένα περιλαμβάνεται και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, για τους τροτσκιστές, αλλά και άλλες σοσιαλ-δορυφορικές δυνάμεις μια αφορμή για πολιτικό μάρκετινγκ, για τη (δεξιά - δεξιότατη) γαλλική κυβέρνηση μια ευκαιρία να επενδύσει (κάπου 500.000 ευρώ, είπαν), για να βελτιώσει το «κοινωνικό της προφίλ», για την «ιερά συμμαχία» των κυρίαρχων δυνάμεων των οργανωτών μια ακόμη απόπειρα να σφίξουν τη θηλιά γύρω από το «λαιμό» των κινημάτων. Από την άλλη, για τους φίλους της Κούβας, ήταν μια αφορμή να υπερασπιστούν την Επανάσταση και για τους κομμουνιστές μια αφορμή να προωθηθεί ο συντονισμός τους και να δοθεί η μάχη των ιδεών σε δύσκολο - αν όχι εχθρικό - έδαφος χωρίς όρους και προϋποθέσεις.

Ο ακριβής αριθμός των συμμετεχόντων και των χωρών που παρακολούθησαν τις 55 μεγάλες συζητήσεις που αποτελούν και το επίσημο πρόγραμμα και τα 250 σεμινάρια παραμένει ασαφής, αν και ο Τύπος μίλησε για 35.000 - 40.000 συμμετέχοντες. Εμφανώς απόντες τα φτωχά λαϊκά στρώματα του Παρισιού και ιδιαίτερα οι μετανάστες και οι έγχρωμοι Γάλλοι. Αυτό συνέβαινε σε τέτοιο βαθμό που οι είσοδοι στους χώρους του Φόρουμ έμοιαζαν πύλες νοητού τείχους που χώριζαν τη γαλλική κοινωνία στη μέση: Εντός των τειχών οι «λευκοί» και εκτός οι «έγχρωμοι».

Ακόμα πιο αξιοσημείωτες οι εξελίξεις που αφορούσαν στο περιεχόμενο των συζητήσεων -ιδιαίτερα του «επίσημου» προγράμματος: Το ΕΚΦ όχι μόνο έχει όλο και λιγότερη σχέση με το περίφημο «κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης», αλλά μάλλον τείνει να μην έχει καμία. Καθόλου τυχαίο που ακόμα και η έννοια του alter-global «κινήματος για εναλλακτική (ή άλλη) παγκοσμιοποίηση» έχει σχεδόν ολοκληρωτικά αντικαταστήσει αυτή του No-global και το «κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης». Γνώριμος παλιός δοκιμασμένος τρόπος να ξεδοντιάσεις ένα κίνημα αντίστασης στο όνομα «του ρεαλισμού» και των «εποικοδομητικών» εναλλακτικών προτάσεων.

Πράγματι, τα «κλασικά» θέματα του εν λόγω κινήματος απουσίαζαν σχεδόν προκλητικά, παρά το γεγονός ότι θα περίμενε κανείς το αντίθετο υπό το πρίσμα των εξελίξεων στο Κανκούν. Βέβαια, οι εξελίξεις στο Κανκούν μάλλον δικαιώνουν τη λενινιστική διαλεκτική εθνικού - διεθνικού παρά τις μυθοπλασίες περί «αυτοκρατορίας» και αποκλειστικότητας του διεθνούς πεδίου δράσης: Ηταν αρκετή η κυβερνητική αλλαγή σε ελάχιστες χώρες, ο - αλήθεια ετερόκλητος - συντονισμός μεταξύ τους και με την Κίνα, για να «κολλήσει» το πράγμα παρά την προσυμφωνία και συντονισμένη θέση ΗΠΑ - ΕΕ.

Ακόμη πιο φανερή ήταν η απόσταση των συζητήσεων από τους μαζικότατους και ιδιαίτερα σκληρούς αγώνες που πραγματοποιήθηκαν φέτος στην Ευρώπη, τα συμπεράσματα και τα νέα στοιχεία που έφεραν.

Ετσι, ενώ οι κινητοποιήσεις ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ, αλλά και η στρατικοποίηση της ΕΕ και οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί έθεταν υπό νέους όρους τα θέματα του ΝΑΤΟ και του Ευρωστρατού, στο πρόγραμμα του Φόρουμ απουσίαζαν.

Ενώ οι εργατικές κινητοποιήσεις πήραν μορφή χιονοστιβάδας σε όλη την Ευρώπη, ωριμάζοντας προωθημένα αιτήματα που αντιστοιχούν στις σύγχρονες ανάγκες, η ΣΕΣ και οι δυνάμεις της ταξικής συνεργασίας έμεναν στο απυρόβλητο. Πολύ περισσότερο όταν ο ίδιος ο ΓΓ της ΣΕΣ στο «συνδικαλιστικό φόρουμ» διακήρυττε πως «η ΣΕΣ είναι δεσμευμένη στην ατζέντα της Λισαβόνας», και υποστήριζε πως «ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Διάλογος είναι καθοριστικός παράγοντας του εκσυγχρονισμού» και πως «οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να εμπλέκονται στην εφαρμογή της βιομηχανικής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα» (Παρίσι, 11 Νοέμβρη).

Απέναντι σε αιτήματα αγώνων που δειλά - δειλά άπτονται των σχέσεων ιδιοκτησίας (λ.χ. το αίτημα εθνικοποίησης της «Φίατ» στις περσινές απεργίες) αντιπαρατίθεται μια θολή συζήτηση για τις «δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά» από τη σκοπιά της οικοδόμησης ενός υπερεθνικού ομοσπονδιακού κρατικού οικοδομήματος, που απαιτεί και μια ορισμένη υλική βάση.

Ούτε καν τα κεντρικά θέματα της αλληλεγγύης βρήκαν αρκετό χώρο στο ΕΚΦ. Το Κυπριακό είχε σβηστεί ως πρόβλημα ήδη από την προπαρασκευαστική συνάντηση τον Απρίλη στο Βερολίνο, στην Κολομβία και την Παλαιστίνη οι δολοφονίες καλά κρατούν, αλλά το θέμα είναι ο «αντισημιτισμός», για τον οποίο έγινε ουκ ολίγος θόρυβος. Αμέσως μετά το ΕΚΦ συνήλθε εκτάκτως και το Υπουργικό Συμβούλιο ειδικά για το θέμα. Αλλη μια «νίκη του κινήματος».

Αν, όμως, η ατζέντα των κινημάτων δεν καθόρισε την ατζέντα του Φόρουμ, δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί το ίδιο και για την ατζέντα του Ζισκάρ Ντ' Εστέν και της ΕΕ.

Οπως εύστοχα σημείωσε ανταπόκριση του Γαλλικού Πρακτορείου Τύπου στις 15 Νοέμβρη: «Ο σκοπός του ΕΚΦ ήταν να επικεντρώσει τη δημόσια συζήτηση ειδικά στο μέλλον της Ευρώπης, καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση ετοιμάζεται να επεκταθεί από 15 σε 25 μέλη τον ερχόμενο Μάη».

Είναι αλήθεια ότι η πίεση που ήδη υπάρχει σε μια σειρά χώρες ενάντια στο κείμενο της συνταγματικής συνθήκης εκφράστηκε σε μια διάχυτη διάθεση καθολικής απόρριψής του. Ωστόσο, τα πραγματικά θέματα που έμπαιναν επί τάπητος ήταν τα πολιτικά ζητούμενα μιας «άλλης Ευρώπης».

Δυνάμεις γύρω από την ΑΤΤΑΚ (στην οποία είναι μέλη όλοι οι σοσιαλιστές υπουργοί) και τη «Μοντ» φαίνεται να επιδιώκουν, πέρα από την «αναβάπτιση» της σοσιαλδημοκρατίας τη διαμόρφωση μιας ακόμη ευρύτερης νέας «πλουραλιστικής αριστεράς», οικοδομώντας την προγραμματική βάση στο ΕΚΦ: Το σχέδιο αυτό περιέγραψε ουσιαστικά το γνωστό στέλεχος της «Μοντ Ντιπλοματίκ» Μπερνάντ Κασέν σε κεντρικό πάνελ, στο οποίο πρότεινε το Φόρουμ να μετατραπεί σε «συνέδριο όπου θα καθορίζεται ένα πολιτικό πρόγραμμα».

Η εναλλακτική μορφή αυτής της «σύγκλισης» με «κινηματική μορφή» ήταν η περίφημη «συνέλευση των κινημάτων», που γίνεται στο περιθώριο του Φόρουμ και που βεβαίως καμία σχέση δεν έχει με οτιδήποτε φαντάζεται κανείς περί συνέλευσης. Το ουσιαστικό νέο στοιχείο που εμπεριέχεται στην περίφημη «διακήρυξη» είναι η ανακήρυξη της ΣΕΣ ως συνδιοργανωτή στο επίπεδο του κινήματος, ωριμάζοντας έτσι τη σύγκλιση στο πολιτικό επίπεδο με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και πιέζοντας και δυνάμεις που τείνουν να χειραφετηθούν.

Συγκολλητική ουσία σε κάθε περίπτωση οι τροτσκιστές. Μεγάλα «αντικαπιταλιστικά» λόγια - μεγάλες πράξεις κατά του σοσιαλισμού. Το παράδειγμα της Γαλλίας είναι ενδεικτικό: Μόλις «τα βρήκαν» τα 2 μεγάλα τροτσκιστικά ρεύματα, ο Αλέν Κριβίν - επικεφαλής του ενός και ευρωβουλευτής - ανήγγειλε το «τέλος» της «σταλινικής έμπνευσης» δικτατορίας του προλεταριάτου από το πρόγραμμά του. Λίγες μέρες μετά, στη διάρκεια του Φόρουμ, προχώρησε στην ...πρακτική εφαρμογή με επίθεση στην Κούβα που χαρακτήρισε «σταλινικό απομεινάρι» το καθεστώς της. Ομορφος, «άλλος κόσμος» εφικτός...

Αλήθεια, τι θα διαδηλώνουν από κοινού «κοινωνικά κινήματα» και ΣΕΣ στις 9 Μάη; Κατά της Συνταγματικής Συνθήκης όπως διαλαλούν ορισμένα κείμενα, «για μια άλλη συνθήκη» όπως ήδη μουρμουρίζουν άλλοι, ή υπέρ της Συνθήκης που, κατά τον ΓΓ της ΣΕΣ, αποτελεί την «καλύτερη μέχρι σήμερα συνθήκη» της ΕΕ;;;!!!

«Αλλη Ευρώπη» με ΕΕ δε γίνεται. Ούτε «άλλος κόσμος» με καπιταλισμό. Ούτε δυνατότητα αντίστασης έξω από την αντιιμπεριαλιστική γραμμή πάλης, πολύ περισσότερο προοπτική χωρίς ισχυρά Κομμουνιστικά Κόμματα. Αλλά επ' αυτού θα επανέλθουμε.