Στη λαιμητόμο της ευρωστρατηγικής των άγριων περικοπών των κοινωνικών δαπανών μπαίνουν η υγεία και γενικότερα οι κοινωνικές υπηρεσίες σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική κατάσταση στην ΕΕ.

Αν και η υγεία αποτελεί φέτος το ειδικό θέμα της έκθεσης ομολογείται κυνικά απ' τις πρώτες γραμμές της: «Η υγεία και υγειονομική περίθαλψη βρίσκονται στο σημείο τομής μεταξύ της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση και των προσπαθειών της Ενωσης για εκσυγχρονισμό και βελτίωση της κοινωνικής προστασίας».

Στη διατύπωσή της αυτή η διαπίστωση δείχνει αθώα. Ωστόσο όμως υπακούει στην «ανάγκη αριστοποίησης της σχέσης κόστους -αποτελεσματικότητας των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης απέναντι στις ισχυρές δυνάμεις που δημιουργούν διαρθρωτικές αλλαγές όπως η γήρανση και οι νέες τεχνολογίες».

Μ' άλλα λόγια η υγεία δεν αντιμετωπίζεται ως κοινωνικό αγαθό που αποτελεί υποχρέωση του κάθε κράτους-μέλους, αλλά ως ζήτηση των υπηρεσιών - ιδιαίτερα απ' τους ηλικιωμένους - που θα πρέπει να... ικανοποιηθεί απ' την «ισορροπία μεταξύ της δράσης των κυβερνήσεων, των κοινοτήτων και των ατόμων», όπως αναφέρεται στην έκθεση η οποία υπογραμμίζει την εκχώρηση σοβαρών τομέων στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). «Το δυναμικό, αναφέρει, σε επίπεδο δράσης των τοπικών κοινοτήτων μέσω των μη κυβερνητικών οργανώσεων, τοπικών ομάδων και άλλων, αναλαμβάνει επίσης έναν αυξημένο ρόλο στον οποίο πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή».

Επίσης υπάρχει έκπτωση στο κοινωνικό αγαθό της υγείας καθώς αντιμετωπίζεται απλώς ως ένας συντελεστής «υψηλότερης παραγωγικότητας» σε μια «μεγαλύτερης διάρκειας του χαμηλότερου κόστους» καθώς θα έχει λιγότερες απουσίες λόγω ασθένειας, μειωμένες ανάγκες θεραπείας κλπ.

Στην έκθεση ομολογείται ότι το επίπεδο υγείας έχει άμεση σχέση με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Ετσι οι φτωχοί πεθαίνουν νεότεροι ενώ η ανεργία αυξάνει τα ποσοστά αυτοκτονίας των νέων.

Επίσης ομολογείται άλλοτε εμμέσως και άλλοτε ευθέως ότι η πρόσβαση των οικονομικά αδύνατων στις υπηρεσίες υγείας, δυσκολεύει συνεχώς είτε γιατί αποκλείονται ορισμένες θεραπείες απ' την «υποχρεωτική ασφάλιση, είτε λόγω της αυξανόμενης χρέωσης του πολίτη».

Θεωρητικά υπάρχει πλήρης ασφαλιστική κάλυψη αλλά στην πράξη αυτό δε συμβαίνει και οι φτωχοί οδηγούνται στο κοινωνικό περιθώριο καθώς αυξάνει το μερίδιο του ιδιωτικού τομέα στις υπηρεσίες υγείας - όπως ομολογείται στην έκθεση - ο οποίος ενδιαφέρεται για την «απόδοση των επενδύσεων» και όχι για την τύχη εκείνων που θα πρέπει να καταβάλουν άγρια χαράτσια στην ώρα της ανάγκης.

Η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των τριών χωρών (Πορτογαλία και Ιταλία) με μεγαλύτερες από το 30% των ιδιωτικών δαπανών υγείας. Οι ιδιωτικές δαπάνες στη χώρα μας φτάνουν στο 44% των συνολικών δαπανών υγείας.

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για τα υπό προσχώρηση μέρη ιδιαίτερα τα πρώην σοσιαλιστικά κράτη.

Μεταξύ των άλλων σημειώνεται ότι τα προσχωρούντα κράτη δαπανούν χαμηλότερο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος για την υγειονομική περίθαλψη από ό,τι ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 2,6% στη Ρουμανία έως πάνω από 8% στη Μάλτα, αναφέρει η έκθεση και υπογραμμίζει: «Φαίνεται ότι υπάρχει σχετικά υψηλή συχνότητα νοσηλείας των ασθενών στα προσχωρούντα κράτη και αυτό οφείλεται κυρίως στο χαμηλό βαθμό ανάπτυξης των συστημάτων πρωτογενούς περίθαλψης».

Αυτή η διαπίστωση, σε ό,τι τουλάχιστον αφορά τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, αποτελεί υποκρισία διότι εκεί υπήρχαν συστήματα πρωτογενούς πρόληψης που καταστράφηκαν. Μάλιστα την εξέλιξη αυτή την είχε προβλέψει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας απ' τον Απρίλη του 1996 και είχε προειδοποιήσει ότι η «κατάρρευση του κομμουνισμού το 1990 προκάλεσε επιδημία λοιμωδών νοσών, όπως η χολέρα και η διφθερίτιδα» επειδή αυτά τα συστήματα ήταν «κρατικά, με συνέπεια την κατάρρευση και των υπηρεσιών πρόληψης νοσημάτων».