Ελλείψει σημαντικού - και ποσοτικά - σύγχρονου ρεπερτορίου, όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, οι καλλιτέχνες του θεάτρου στρέφονται σε ποικίλης θεματολογίας πεζογραφικά κείμενα, και οι ταλαντούχοι καταφέρνουν, έως ένα βαθμό, να τα καταστήσουν σκηνικά ενδιαφέροντα. Αυτό συνέβη με το κείμενο του Ισπανού Χουλιάν Εχέα Μαρτίνεθ «Νικαράγουα. Περιστατικό 315», το οποίο, σε μετάφραση Λένας Φραγκοπούλου, ανέβασε στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου», κάνοντας την πρώτη της σκηνοθετική προσπάθεια η υποκριτικά ταλαντούχα, αλλά και με πνευματικότητα ηθοποιός Μάνια Παπαδημητρίου, με ερμηνευτή τον υπεραισθαντικό Μανώλη Μαυροματάκη. Το κείμενο είναι μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση - συνέντευξη που έδωσε στον συγγραφέα ένας ανώνυμος, λαϊκός άνθρωπος, πρώην αντάρτης των «Σαντινίστας», όταν ήταν έγκλειστος σε ψυχιατρείο, εξαιτίας του εφιάλτη που βίωσε από τους αμερικανοκίνητους, απάνθρωπους «Κόντρας». Η αφήγηση αυτού του απλοϊκού και τραυματισμένου ψυχικά ανθρώπου δε θα μπορούσε να συνοψίσει, σε βάθος, το λαϊκό απελευθερωτικό αγώνα των «Σαντινίστας». Εκφράζει, όμως, αυθεντικά, τα πάθη, τον παλλαϊκό αγώνα και τα σοσιαλιστικά οράματα του λαού της Νικαράγουα.

Η σκηνοθέτρια, για να ιστορικοποιήσει οπτικά το κείμενο, να το κάνει κατανοητό και παραστατικό, χρησιμοποίησε βίντεο με τηλεοπτικά ντοκουμέντα και σχόλια. Τα ντοκουμέντα, όμως, ήταν λίγα, πολύ αποσπασματικά, ασαφή ως προς το ποιους εικόνιζαν και τι έλεγαν οι εικονιζόμενοι, καθώς ο λόγος μερικών δε μεταφράστηκε. Αυτή η ασάφεια, σε συνδυασμό με τη συγκεχυμένη αντιπολεμική «φιλοσοφία» των σκηνοθετικών σχολίων, δε βοηθούν τον ανίδεο θεατή να κατανοήσει πλήρως τα γιατί και τα διότι του αγώνα των «Σαντινίστας» και των παθών του νικαραγουανού λαού. Να διακρίνει και να συνειδητοποιήσει ότι άλλο πράγμα είναι ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος, ή μια καλυμμένη εισβολή των ΗΠΑ σε μια χώρα, λ.χ. στη Νικαράγουα, και άλλο πράγμα είναι ο απελευθερωτικός, με πολεμικά μέσα, αγώνας ενός λαού. Η σκηνοθέτρια, όμως, μιλώντας την ίδια υποκριτική «γλώσσα» με του Μ. Μαυροματάκη, τον βοήθησε να συνθέσει μια λιτά ανθρώπινη και συνταρακτική ερμηνεία.

Η Αννα Κοκκίνου συνέλαβε και υλοποίησε, επιτυχώς, μια πολύ δύσκολη, και ριψοκίνδυνη καλλιτεχνικά, ιδέα. Οργάνωσε φεστιβάλ έργων του Μπέκετ, το οποίο περιέλαβε δεκατρείς παραστάσεις, με αντίστοιχο αριθμό θεατρικών κειμένων του κορυφαίου ποιητή του 20ού αιώνα (μια παράσταση με το έργο του «Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ», σε σκηνοθεσία του ίδιου του Μπέκετ, και με συγκλονιστικό ερμηνευτή τον Ρικ Κλάτσεϊ, και δώδεκα ελληνικές, με έργα με λόγο, αλλά και χωρίς λόγο), καθώς και είκοσι ταινίες, με ντοκουμέντα από τη ζωή του και κινηματογραφικές μεταφορές έργων του. Η υπογράφουσα παρακολούθησε - σε μια βραδιά - και τις δώδεκα ελληνικές παραστάσεις, οι οποίες, μέσα στην αισθητική πολυφωνία τους, ως προς την όψη τους, είχαν έναν κοινό παρονομαστή και μάλιστα υψηλής αισθητικής ποιότητας: Τα σκηνικά των έντεκα παραστάσεων φιλοτεχνήθηκαν από την Κέλλυ Βρεττού, τα κοστούμια από τον Γιώργο Ζιάκα και οι φωτισμοί από τον Ανδρέα Σινάνο.

Το εγχείρημα ως πείραμα ήταν αναμφίβολα ενδιαφέρον, χρήσιμο και γονιμοποιητικό για όλους τους Ελληνες καλλιτέχνες, που συμμετείχαν στο φεστιβάλ αυτό, ιδίως για όσους καταπιάστηκαν για πρώτη φορά - μεταφραστικά, σκηνοθετικά, υποκριτικά - με την τόσο δύσβατη, συμβολιστική, αλλά και τόσο γοητευτική (φιλοσοφικά, θεματολογικά, νοηματικά, ερμηνευτικά) μπεκετική δημιουργία. Από το γενικά καλό παραστασιακό επίπεδο, ξεχώρισαν ορισμένες παραστάσεις, σκηνοθετικά ή ερμηνευτικά, είτε και για τα δύο. Στην αναφορά μας θα συνοψίσουμε τις πιο καλές πτυχές αυτής της - ούτως ή άλλως αξιόλογης - καλλιτεχνικής άμιλλας.

Το «Τι πού» απαιτούσε περισσότερο σκηνοθετικό «ψάξιμο» από τον Τάκη Τζαμαργιά για το τι συμβολίζουν οι τρεις «καλόγεροι» και σε ποια βιώματα του Μπέκετ παραπέμπουν. Αντίθετα, η σκηνοθετική δουλιά του στο «Πήγαινε - έλα» ήταν πραγματικά γοητευτική, χάρη και στις τρεις ερμηνεύτριες (Σ. Νικολαΐδου, Μ. Ντούσκου, Ρ. Λυτού). Αντί για ψυχολογικά εφιαλτικός, θριλερικά σκοτεινός αποδόθηκε από τη σκηνοθεσία της Ε. Θεοδώρου, ο συμβολισμός των «Βημάτων». Εκφραστική, πάντως, ήταν η ερμηνεία της Μ. Ζορμπά και η φωνή της Σ. Σεϊρλή. Ενδιαφέρουσα σκηνογραφικά, εκφραστική κινησιολογικά, με πικρό χιούμορ για το ανέφικτο, απέδωσε η Σταυρούλα Σιάμου την παντομίμα «Πράξη δίχως λόγια». Η ενδιαφέρουσα στην όψη και σαφής σκηνοθετικά σύλληψη του Η. Κουντή επέλεξε τον ενδιαφέροντα ως όψη και συναίσθημα Ρ. Μάντη, αλλά ζημιώθηκε από την προβληματική του άρθρωση. Μεταξύ των παραστάσεων που ξεχώρισαν, λόγω της σαφήνειας, της πληρότητας, της στέρεης άποψης, της ανάδειξης της δηλητηριώδους, αμφίσημης ειρωνείας που διακρίνει την μπεκετική δημιουργία, αλλά και της δυναμικής ερμηνείας του ίδιου, ήταν η παράσταση του Γιάννη Τσορτέκη στην «Καταστροφή». Αδύναμη ουσιαστικά, αλλά και επιτηδευμένη, με εντυπωσιοθηρικές φωνητικές και υποκριτικές ευκολίες ήταν η παράσταση της Ολ. Ποζέλη, με το «Θέατρο». Η ερμηνεία του πολύ αισθαντικού, εκφραστικού, με μέτρο και πνευματικότητα Νίκου Συρόπουλου στο «Μονόλογο», στήριξε την επίσης μετρημένη σκηνοθεσία της Ι. Μαρτζοπούλου. Συμπαθής η σκηνοθετική προσπάθεια του Γ. Σίμωνα και η ερμηνευτική της Ζ. Δούκα στο «Οχι εγώ». Η Αννα Κοκκίνου, με την υποβλητική ερμηνεία της στο «Νανούρισμα» - ελεγεία για τη μοναχική πορεία του ανθρώπου προς το θάνατο - «καθοδήγησε» τη σκηνοθεσία του Κ. Γιάνναρου. Μεταξύ των τριών - τεσσάρων καλύτερων παραστάσεων ήταν η σκηνοθετική συνεργασία των Γιάννη Νταλιάνη - Νίκου Χατζόπουλου στο «Αυτοσχεδίασμα του Οχάιο». Οι συγκεκριμένοι ηθοποιοί διαθέτουν σοβαρή σκηνική Παιδεία, καλλιέργεια, πνευματικότητα, και υποκριτική εμπειρία. Η σκηνοθετική και ερμηνευτική συνεργασία τους δεν επιδεικνυόταν με «ευρήματα» και «άποψη». Την απασχόλησε το βάθος των νοημάτων αυτού του παράξενα αλληγορικού κειμένου. Πρόσωπα του έργου είναι δύο υπερήλικες, με ολόλευκα μακριά μαλλιά, από τους οποίους ο ένας διαβάζει ένα παλιό βιβλίο, ίσως έναν προαιώνιο κώδικα, κι ο άλλος «διψάει» να το ακούει. Δυο πρόσωπα σύμβολα, τα οποία εμμέσως παραπέμπουν στους μεγάλους μύστες της γνώσης, στο «γηράσκω αεί διδασκόμενος», στην ανάγκη επιστροφής αλλά και εντρύφησης στα παλιά μεγάλα πνευματικά δημιουργήματα της ανθρωπότητας, στη χαρά που προσφέρει η ανάγνωση. Η βουβή ερμηνεία του Ν. Χατζόπουλου και ο άριστος, απέριττος, ρεαλιστικά λόγος του Γ. Νταλιάνη, ήταν από τις καλύτερες ερμηνευτικές πτυχές του φεστιβάλ. Η μεγάλη έκπληξη του φεστιβάλ ήταν η σκηνογραφική σύλληψη του Πέτρου Τουλούδη, στο έργο χωρίς λόγια «Αναπνοή». Μια χωματερή - κατάλοιπα της ζωής, το κλάμα ενός νεογέννητου και ο επιθανάτιος ρόγχος ενός γέρου, συμπύκνωσαν συνταρακτικά τον θεματολογικό «πυρήνα» της μπεκετικής δραματουργίας.