Κυριακή 14 Σεπτέμβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 5
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Πατριδογνωμόνιο
Ο πολιτισμός του μηδενικού παλμογράφου

Στο ειδησεογραφικό - επικοινωνιακό σκυλάδικο που βόσκει υποχρεωτικώς όλη σχεδόν η τηλεοπτική χώρα, αναπτύχθηκε σύντροφοι, τα τελευταία χρόνια μια περίεργη αντίληψη για το τι είναι «πολιτισμένος διάλογος», τι ακριβώς σημαίνει «αντικειμενική ενημέρωση», πόσο μετράει «η σοβαρότητα».

Λέγεται αντίληψη του μηδενικού παλμογράφου. Ν' ακούς δηλαδή και να βλέπεις, το δημοσιογράφο, το συνομιλητή του, τον παρουσιαστή, όσο γίνεται πιο άοσμο, άχρωμο, χωρίς θέα, χωρίς πολιτική οπτική γωνία κυρίως και οπωσδήποτε. Η φωνή πρέπει να είναι κοιμίσικη, «χαλαρωτική», η εικόνα να παρουσιάζει τα άγρια κι απίστευτα ως... φυσικά. Αυτή την ενημέρωση - επικοινωνία, που ποινικοποιεί και απαξιώνει εκ των προτέρων τις ερωτήσεις, τις απορίες, τα σχόλια, τα έντυπα των ιδιοκτητών των ΜΜΕ, την παρουσιάζουν ως τη μόνη έγκαιρη και σοβαρή. Στα ίδια τους τα κανάλια επιλέγουν το ακριβώς αντίθετο ύφος. Δείγματα, θέματα διογκωμένα, έντεχνοι καυγάδες, φτήνια, το τίποτα παρουσιασμένο ως φανταχτερό σύμπαν.

Δεν είναι τυχαία η αντίφαση. Είναι αντιθέτως καλά μελετημένη κι... αποδοτική. Περνάει σε δύο επίπεδα την κυρίαρχη πολιτική και εισπράττει τα ανταποδοτικά οφέλη. Γράφει η πραγματική επικοινωνιακή - πολιτική εξουσία λοιπόν ύμνους για τα «κρατικά» δελτία ειδήσεων της Χούχλη ή τους «πρωταγωνιστές» τους ακριβοπληρωμένους του Θεοδωράκη, παιάνες για τον Κούλογλου αλλά εμμένει στα κραυγαλέα αντίθετά τους, πολυδιαφημίζοντάς τα. Ετσι αποκοιμίζει τη μεγάλη μάζα των τηλεθεατών - πολιτών εισπράττοντας και τα έσοδα της διαφήμισης και στρέφει τους λίγους που μπουχτίζουν από το είδος αυτό των σκυλο-ειδήσεων στον... πολιτισμό που κατευθύνει ύπουλα τους δύσπιστους στη μοναδιάστατη προβολή των «νικητών» της ιστορίας που την κόβουν και τη ράβουν στα μέτρα των συμφερόντων τους. Με μια ψεύτικη ισορροπία, τεχνητή ένταση ή ηρεμία, καταλήγει ο μηδενικός παλμογράφος να θεωρείται η θεοποίηση της απολίτικης πολιτικής. Ετσι ο στόχος της κατασκευής αποϊδεολογικοποιημένων πολιτών και απαθών πασχόντων επιτυγχάνεται, με την ακύρωση των αντιπάλων της κυρίαρχης πολιτικής, διπλά. Είτε διά της απουσίας είτε διά της έκθεσής τους ως «συναισθηματικών», «νευρικών» κλπ. κοντολογίς «απολίτιστων» συνομιλητών.

Το Παλαιστινιακό για παράδειγμα, τις τελευταίες αυτές δραματικές ώρες, παρουσιάζεται ως τοπικό μεσανατολικό πρόβλημα, χωρίς αναγωγή στις πολιτικές που το γέννησαν και το υποδαυλίζουν. Η εμμονή στους πρωταγωνιστές, όπου ο ένας φαίνεται ο Αραφάτ, εν μέσω πλάνων ένοπλου όχλου και ο άλλος ακούγεται, ο Σαρόν, ενώ στη θέση του φαίνονται μόνο θύματα Ισραηλινοί, λέει περισσότερα απ' όσα η ήρεμη, επιστημονικά εξισορροπητική φωνή του παρουσιαστή. Στην πραγματικότητα η απουσία θέσης, διευκολύνει την άθλια κυβερνητική πολιτική στο ζήτημα αλλά και συνάμα προειδοποιεί: Σταυροκοπηθείτε που αυτά δε συμβαίνουν εδώ και... απολαύστε την ηρεμία και τη χαύνωση που προσφέρεται στο θεατή ως συγκίνηση που δεν τον αφορά άμεσα. Οταν οι Ισραηλινοί στρατοκράτες φάνε τον Αραφάτ, η εδώ κοινή γνώμη εύκολα θα δεχτεί ότι «έφαγε το κεφάλι του γιατί σώθηκαν τα ψωμιά του». Αν υπήρχε παλμογράφος χρήσιμος στην εξουσία για να μετράει το πολιτικό κόστος της επικοινωνιακής της ψευδολογίας, τότε αυτός θα έδειχνε ίσια γραμμή, σαν του κριτικώς νεκρού εγκεφάλου. Τότε η εξουσία που ακριβοπουλάει την κυρίαρχη ιδεολογία της αστικής τάξης ως μοναδικό πολιτισμικό προϊόν, κοιμάται πλούσια και ήσυχη εισπράττοντας την υπεραξία των υπαγορευμένων ονείρων.


Της
Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ