Τα παραπάνω «ρεκόρ» διακινεί με τα προπαγανδιστικά της υλικά η κυβέρνηση ειδικά την τελευταία βδομάδα, σαν «αντιπερισπασμό» για το νομοσχέδιο - έκτρωμα που έφερε με την επέκταση της διευθέτησης, τα 10ωρα όλο τον χρόνο, την επέκταση της 13ωρης δουλειάς σε έναν εργοδότη κ.ο.κ. Οπως υποστηρίζει μάλιστα η κυβέρνηση στα παπαγαλόχαρτα που στέλνει στα ΜΜΕ και που αναπαράγονται ενόψει ΔΕΘ, «είναι σαφείς οι ενδείξεις βελτίωσης και θετικών επιδόσεων στην αγορά εργασίας», επομένως δεν πρέπει η «δημόσια συζήτηση να επισκιάζεται από αβάσιμους ισχυρισμούς και δραματικούς χαρακτηρισμούς». Και ότι τις «πραγματικές απαντήσεις στις ψευδείς κατηγορίες τις δίνει η εικόνα της ελληνικής αγοράς εργασίας».

Αυτήν την εικόνα λοιπόν παρουσιάζει σήμερα και ο «Ριζοσπάστης», που επιβεβαιώνει τα αντεργατικά «ρεκόρ» τόσο στους μισθούς όσο και στις σχέσεις εργασίας, με την τεράστια ανακύκλωση εργατικού δυναμικού. Τις ...κορυφές δηλαδή που κατακτά η εργοδοσία για την ένταση της εκμετάλλευσης μέσα από τη συμπίεση του λεγόμενου «μισθολογικού κόστους» και την επέκταση της ευελιξίας, η οποία απογειώνεται και με το νέο νομοσχέδιο για τον εργάσιμο χρόνο.

Η εικόνα που παρουσιάζουμε λοιπόν προέρχεται από τα τελευταία δημοσιοποιημένα «Μηνιαία Στοιχεία Απασχόλησης Δεκέμβρης 2024»¹ του ΕΦΚΑ, τα οποία επιβεβαιώνουν τη χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας: Χαμηλότεροι μισθοί, επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης, τεράστια ποσοστιαία αύξηση της ανήλικης εργασίας και των εργαζομένων στις ηλικιακές ομάδες 60-64, 65-69, 70 και πάνω.

Τον Δεκέμβριο του 2024 ο μισθός που έλαβε ένας εργαζόμενος ήταν και πάλι μικρότερος από τον μισθό που πήρε τον αντίστοιχο μήνα του 2011, δηλαδή πριν 13 χρόνια. Αυτή είναι η πραγματική αιτία λοιπόν που ένας εργαζόμενος αναζητά τις υπερωρίες, ακόμα και τη δεύτερη δουλειά για να τα βγάλει πέρα, κάτι που η κυβέρνηση το παρουσιάζει ως «ελεύθερη επιλογή», που τάχα κατοχυρώνεται με το νομοσχέδιο για τη 13ωρη δουλειά.

Από τα πιο ενδεικτικά στοιχεία της χειροτέρευσης είναι πως πλέον το 32% των εργαζομένων - σχεδόν ένας στους τρεις δηλαδή - τον Δεκέμβριο του 2024 λάμβανε μικρότερο μισθό από «την αμοιβή του ανειδίκευτου εργάτη». Με άλλα λόγια πήρε λιγότερα από 830 ευρώ μεικτά. Το αντίστοιχο ποσοστό τον Δεκέμβρη του 2011 ήταν 23%, δηλαδή αυξάνονται οι εργαζόμενοι που παίρνουν λιγότερα και από τον κατώτατο μισθό.

Το στοιχείο αυτό δίνεται με τη διευκρίνιση ότι «έχουν αθροιστεί όλες οι αποδοχές τους (πλην των επιδομάτων αδείας και Δώρων) και αφορούν όλες τις απασχολήσεις που πιθανόν κατέχει ο εργαζόμενος (τόσο πλήρεις όσο και μερικές)». Επομένως, αν αφαιρεθούν όλες οι άλλες αποδοχές εκτός από τις λεγόμενες «τακτικές», τότε ο αριθμός των εργαζομένων που παίρνει λιγότερα από τον κατώτατο βασικό μισθό είναι πολύ μεγαλύτερος.

Περαιτέρω:

- Οι μέσες μεικτές μηνιαίες τακτικές αποδοχές² (βλ. Γράφημα 1) τον Δεκέμβριο του 2024 ήταν μειωμένες τόσο σε ονομαστικές όσο και σε πραγματικές³ (αποπληθωρισμένες) τιμές. Συγκεκριμένα: Τον Δεκέμβρη του 2011 οι μέσες μεικτές τακτικές αποδοχές σε ονομαστικές τιμές ήταν 1.241 ευρώ και τον Δεκέμβριο του 2024 ήταν 1.167 ευρώ. Μειωμένες κατά 6%. Ομως σε πραγματικές τιμές ήταν, αντίστοιχα, 1.193 ευρώ και 977 ευρώ. Μειωμένες κατά 18%!

- Ο διάμεσος⁴ μεικτός μισθός σε πραγματικές τιμές τον Δεκέμβριο του 2011 ήταν 1.150 ευρώ και τον Δεκέμβριο του 2024 ήταν 1.085 ευρώ. Μειωμένος κι αυτός κατά 6%. Και εδώ ισχύει ότι «έχουν αθροιστεί όλες οι αποδοχές τους (πλην των επιδομάτων αδείας και Δώρων) και αφορούν όλες τις απασχολήσεις που πιθανόν κατέχει ο εργαζόμενος (τόσο πλήρεις όσο και μερικές)».

Τα παραπάνω δείχνουν ότι:

α) Οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό τα τελευταία χρόνια, που επικαλούνται τόσο η κυβέρνηση της ΝΔ όσο και η προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ, με υπουργικές αποφάσεις δεν έχουν αναπληρώσει το τεράστιο πετσόκομμα που υπέστησαν οι μισθοί των εργαζομένων από το 2012 και μετά.

β) Οι αυξήσεις στον κατώτατο δεν σημαίνουν και αυξήσεις στον μέσο μισθό⁵. Αντίθετα, αποδεικνύεται ότι ο μνημονιακός νόμος που εφαρμόστηκε πρώτα από τον ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια από τη ΝΔ (νόμος Βρούτση - Αχτσιόγλου) για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού από τον εκάστοτε υπουργό, με βάση τις «αντοχές της οικονομίας», αποτελεί εργαλείο συμπίεσης του μέσου μισθού προς τα κάτω. Αντί δηλαδή να αποτελεί ένα ελάχιστο όριο αμοιβής για όσους νεοπροσλαμβανόμενους και για όσο αυτοί δεν καλύπτονται από κάποια Σύμβαση, έχει μετατραπεί σε «δίχτυ προστασίας» της εργοδοσίας από τις διεκδικήσεις των εργαζομένων.

γ) Η ακρίβεια κατατρώει τα εισοδήματα των εργατικών οικογενειών.

Επίσης, τα στοιχεία του ΕΦΚΑ δείχνουν ότι σήμερα το μέγεθος της μερικής απασχόλησης είναι πολλαπλάσιο του μεγέθους που είχε το 2011⁵. Το 2011 οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση ήταν 302 χιλιάδες και το 2024 καταγράφηκαν πάνω από 678 χιλιάδες, αυξημένοι κατά 124%.

Σημαντικό είναι το στοιχείο που δείχνει την εντεινόμενη πορεία συγκέντρωσης του κεφαλαίου και μεγέθυνσης των επιχειρηματικών ομίλων: Το 2011 το 22,5% των εργαζομένων δούλευαν σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν από 500 εργαζόμενους και πάνω και οι οποίες αποτελούσαν το 0,12% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων. Το 2024 οι επιχειρήσεις αυτές απασχολούσαν 34,65% των εργαζομένων και αποτελούσαν 0,21% του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων.

Η κυβέρνηση βέβαια σκόπιμα «στριμώχνει» τις συγκρίσεις της στην περίοδο από το 2019 και μετά, για να συγκαλύψει το πετσόκομμα των μισθών από τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ από το 2011 μέχρι και σήμερα.

Την ίδια σκοπιμότητα υπηρετεί και η επιλογή των στοιχείων, αφού παρουσιάζει νούμερα που αφορούν τους ονομαστικούς, όχι τους πραγματικούς μισθούς. Μάλιστα, σε αυτό που ονομάζει μισθό περιλαμβάνει όχι μόνο τον μισθό που παίρνει ένας εργαζόμενος δουλεύοντας 40 ώρες τη βδομάδα, αλλά και τις αμοιβές από υπερωρίες, δουλεμένα ρεπό και αργίες, δεύτερη δουλειά κ.ά.

Με άλλα λόγια, ξεκαθαρίζει ότι «κανονικότητα» για τον εργαζόμενο είναι να μην τα βγάζει πέρα με έναν μισθό που θα παίρνει δουλεύοντας 8 ώρες την ημέρα, αλλά ότι θα είναι αναγκασμένος να κάνει δεύτερη δουλειά και υπερωρίες, να δουλεύει αργίες. Είναι δηλαδή «κανονικότητα» η εξάντληση λόγω της δουλειάς όπως, όσο και για όσο θέλει ο εργοδότης, ο εξαφανισμένος ελεύθερος χρόνος και η εξόντωση στο μεροκάματο, κάτι που άλλωστε εξηγεί και το θανατικό στους χώρους δουλειάς. Αυτή την «κανονικότητα» υπηρετούν και οι 13 ώρες εργασίας την ημέρα, η διευθέτηση σε όλη τη διάρκεια του έτους, με το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας.

Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση της ΝΔ μπορεί να περηφανεύεται και για τα εξής ...ιστορικά ρεκόρ (βλ. Γράφημα 2):

- Της απασχόλησης του μεγαλύτερου αριθμού ανηλίκων. Τον Δεκέμβριο του 2011 ο ΕΦΚΑ κατέγραψε ως ασφαλισμένους 7.580 ανήλικους, οι οποίοι 13 χρόνια μετά έχουν φτάσει τους 50.100. Αυξημένοι κατά 561%.

- Της απασχόλησης του μεγαλύτερου αριθμού εργαζομένων ηλικίας 60-64 ετών. Το 2011 απασχολούνταν 19.215 και το 2024 έφθασαν τους 117.508. Αύξηση 511%.

- Της απασχόλησης του μεγαλύτερου αριθμού εργαζομένων ηλικίας 65-69 ετών. Το 2011 απασχολούνταν 3.626 και το 2024 έφθασαν τους 32.868. Αύξηση 806%.

- Της απασχόλησης του μεγαλύτερου αριθμού εργαζομένων ηλικίας από 70 ετών και πάνω. Το 2011 ήταν 942 και το 2024 έφθασαν τους 6.725. Αύξηση 613%!

- Της αύξησης του μεγαλύτερου αριθμού των εργαζομένων που κάνουν δεύτερη δουλειά. Τον Δεκέμβριο του 2011 δεύτερη δουλειά φαίνεται να έκαναν περίπου 49.000 εργαζόμενοι. Τον Δεκέμβριο του 2024 ανήλθαν στους σχεδόν 163.000. Αύξηση 232%.

Βεβαίως, τα κατορθώματα αυτά δεν πρέπει να χρεωθούν μόνο στη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά σε όλες τις κυβερνήσεις της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς στη θητεία της η καθεμία από αυτές κατέγραφε τα δικά της ρεκόρ.

Για παράδειγμα, το 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι εργαζόμενοι ανήλικοι ήταν 27.000, οι εργαζόμενοι 60-64 ετών 43.600, 65-69 ετών περίπου 8.500 και από 70 ετών και πάνω 1.157.

Παραπομπές:

1. Τα στοιχεία αφορούν μόνο τους εργαζόμενους στις «κοινές επιχειρήσεις» (97% του συνόλου των μισθωτών που καταχωρούνται στον ΕΦΚΑ.). Δεν περιλαμβάνονται οι εργαζόμενοι στις οικοδομοτεχνικές εργασίες.

2. Ο μεικτός μισθός χωρίς υπερωρίες, bonus, αμοιβή από δεύτερη απασχόληση κ.ά.

3. Ο όρος «πραγματικές τιμές» είναι παραπλανητικός, με την έννοια ότι εννοούνται οι μεικτές αποδοχές από τις οποίες έχει αφαιρεθεί ο πληθωρισμός. Ομως πραγματικός μισθός για τον εργαζόμενο είναι αυτός από τον οποίο έχουν αφαιρεθεί ασφαλιστικές κρατήσεις και φόροι και στη συνέχεια έχει αποπληθωριστεί. Δηλαδή τα χρήματα που του μένουν στο χέρι και τι μπορεί να αγοράσει με αυτά.

4. Ο διάμεσος χωρίζει το σύνολο των εργαζομένων σε δύο ίσα μέρη. Ετσι, τον Δεκέμβριο του 2024 οι μισοί εργαζόμενοι πήραν από 1.085 ευρώ και κάτω ή αλλιώς πήραν το πολύ μέχρι 1.085 ευρώ τον μήνα.

5. Το μέγεθος της μερικής απασχόλησης είναι μεγαλύτερο από αυτό που εμφανίζεται στα στοιχεία του ΕΦΚΑ, καθώς, λόγω τρόπου καταγραφής, δεν περιλαμβάνονται σε αυτό οι εργαζόμενοι εκ περιτροπής απασχόλησης, παρόλο που είναι μορφή μερικής.