Πέρα από τα εδαφικά ζητήματα και τη διοργάνωση μιας διμερούς συνάντησης μεταξύ του Ρώσου Προέδρου, Βλ. Πούτιν, και του Ουκρανού ομολόγου του, Β. Ζελένσκι, ή και τριμερούς με την παρουσία του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, οι «εγγυήσεις ασφαλείας» κυριαρχούν στα «τραπέζια» που στήθηκαν στην Αλάσκα, προχθές στον Λευκό Οίκο και χθες στις Βρυξέλλες, όπου συνεδρίασαν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ο «Συνασπισμός των Προθύμων».

Εξετάζεται με ποιον τρόπο και σε ποιον βαθμό θα προχωρήσει η «ΝΑΤΟποίηση» του ουκρανικού εδάφους και των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, ακόμη και χωρίς ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που θα εξασφαλίσει στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ γεωπολιτική επιρροή και μερίδιο από τη «λεία» του πολέμου με τη Ρωσία. Σε ένα τέτοιο έδαφος οξύνονται και οι αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα, με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις του ΝΑΤΟ να επιδιώκουν να διασφαλίσουν τα δικά τους ιδιαίτερα συμφέροντα, ενώ παράλληλα όλα τα στρατόπεδα συνεχίζουν την προετοιμασία για μια μελλοντική γενικευμένη σύγκρουση.

Ενδεικτικά για το «μπαρούτι» που συγκεντρώνεται στην Ουκρανία στο πλαίσιο των ...«ειρηνευτικών» διαπραγματεύσεων είναι όσα συζητιούνται τις τελευταίες μέρες για τη στρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, ενώ η Μόσχα ζητά «αποστρατιωτικοποίηση» με παύση της εισροής δυτικών όπλων και περιορισμούς στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.

Θυμίζουμε ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, μετά τη σύνοδο κορυφής την Παρασκευή στην Αλάσκα με τον Πρόεδρο της Ρωσίας, είχε τη Δευτέρα συνάντηση στον Λευκό Οίκο αρχικά με τον Ουκρανό ομόλογό του και στη συνέχεια μαζί με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Κιρ Στάρμερ, τον Γερμανό καγκελάριο, Φρ. Μερτς, τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμ. Μακρόν, την Ιταλίδα πρωθυπουργό, Τζ. Μελόνι, τον Φινλανδό Πρόεδρο, Αλ. Στουμπ, τον γγ του ΝΑΤΟ, Μ. Ρούτε και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Υποσχέθηκε στον Ζελένσκι να «υπάρξει πολλή βοήθεια» από τις ΗΠΑ στην «ασφάλεια», προσθέτοντας ότι το κυριότερο «βάρος» θα το «σηκώσουν» οι ευρωπαϊκές χώρες. «Αυτή είναι η πρώτη γραμμή άμυνας επειδή βρίσκονται εκεί, αλλά εμείς θα τους βοηθήσουμε», είπε ο Τραμπ. Ενώ μετά τις συνομιλίες με τους Ευρωπαίους είπε πως «κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήσαμε τις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, οι οποίες θα παρέχονται από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις ΗΠΑ». Μέχρι τώρα αυτή είναι και η πιο ξεκάθαρη δέσμευση από την πλευρά της Ουάσιγκτον ότι θα συμμετέχει με κάποιον τρόπο στις «εγγυήσεις ασφαλείας» στην Ουκρανία.

Οι διαπραγματεύσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων για το είδος και την ακριβή μορφή των «εγγυήσεων ασφαλείας» έχουν ήδη ξεκινήσει και θα «καταγραφούν επισήμως εντός των επόμενων 7-10 ημερών», όπως δήλωσε ο Β. Ζελένσκι. «Η πρώτη εγγύηση είναι σαφώς ένας αξιόπιστος ουκρανικός στρατός για τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες», δήλωσε ο Μακρόν.

Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg, οι «εγγυήσεις» θα επικεντρωθούν στην ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων και ικανοτήτων της Ουκρανίας χωρίς περιορισμούς, όπως στον αριθμό των στρατευμάτων της.

Εξάλλου ο Ουκρανός Πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι το κόστος για την απόκτηση «εγγυήσεων ασφαλείας» από τις ΗΠΑ περιλάμβανε μια υπόσχεση να αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 90 δισ. δολαρίων, κυρίως αεροσκάφη και συστήματα αεράμυνας.

«Και έχουμε συμφωνίες με τον Αμερικανό Πρόεδρο ότι όταν αρχίσουν οι εξαγωγές μας, θα αγοράσουν ουκρανικά drones. Αυτό είναι σημαντικό για εμάς», πρόσθεσε ο Ζελένσκι. Οπως είχαν μεταδώσει οι «Financial Times», η συμφωνία για τα drones ήταν αξίας 50 δισ. δολαρίων.

Χθες ο Ντ. Τραμπ υπαινίχθηκε την πιθανότητα εγγυήσεων «εναέριας ασφάλειας» από τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι ενώ οι Ευρωπαίοι ήταν «πρόθυμοι να στείλουν ανθρώπους στο έδαφος», η έμφαση των ΗΠΑ ήταν στις αεροπορικές επιχειρήσεις, «επειδή κανείς δεν έχει τις ικανότητες που έχουμε εμείς».

Ο «Συνασπισμός των Προθύμων», που συνεδρίασε χθες υπό την προεδρία της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας, συζητά σχέδια να σταλούν ακόμη και ευρωπαϊκές στρατιωτικές δυνάμεις σε ουκρανικό έδαφος. Σύμφωνα με το Λονδίνο, ο «συνασπισμός» συγκέντρωσε πάνω από 30 ηγέτες, Ευρωπαίους καθώς και τους ηγέτες του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Τουρκίας, της Νέας Ζηλανδίας.

Οπως ανακοινώθηκε, οι «πρόθυμοι» συμφώνησαν σε μια συνάντηση ομάδων σχεδιασμού με τους Αμερικανούς ομολόγους τους «τις επόμενες ημέρες για την παροχή ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας και την προετοιμασία για την ανάπτυξη μιας δύναμης διαβεβαίωσης σε περίπτωση τερματισμού των εχθροπραξιών» στην Ουκρανία.

Ο Λευκός Οίκος και οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν ότι ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Μ. Ρούμπιο, θα ηγηθεί μιας ομάδας εργασίας για τη διαμόρφωση «εγγυήσεων ασφαλείας» για την Ουκρανία, μετέδωσε νωρίτερα η «Wall Street Journal».

Η ομάδα θα περιλαμβάνει συμβούλους Εθνικής Ασφάλειας και εκπροσώπους του ΝΑΤΟ, με τις ΗΠΑ να αναλαμβάνουν συντονιστικό ρόλο. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν στην εφημερίδα ότι οι υπό συζήτηση εγγυήσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν στρατιωτική δύναμη, αεράμυνα, προμήθειες όπλων και παρακολούθηση μιας πιθανής κατάπαυσης του πυρός. Σημείωσαν επίσης ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να παρέχει έμμεση υποστήριξη στις ευρωπαϊκές ειρηνευτικές δυνάμεις μέσω ποικίλων μέσων.

«Εχουμε τα ευρωπαϊκά έθνη, τη Γαλλία και τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο. Θέλουν να έχουν στρατιώτες επί τόπου (σ.σ. στην Ουκρανία). Δεν νομίζω ότι θα αποτελέσει πρόβλημα (για τη Ρωσία), για να είμαι ειλικρινής», είπε ο Τραμπ σε συνέντευξή του στο «Fox News». Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι δεν θα σταλούν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία, όσο είναι Πρόεδρος.

Πάντως, προχθές το ρωσικό ΥΠΕΞ με ανακοίνωσή του ενόψει των συνομιλιών στον Λευκό Οίκο προειδοποίησε ότι δεν θα αποδεχτεί την παρουσία στρατευμάτων από χώρες του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει «απρόβλεπτες συνέπειες».

Με ΝΑΤΟικό εξοπλισμό, ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις κατά τα ΝΑΤΟικά πρότυπα, ενδεχόμενη στρατιωτική παρουσία από κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ, «εγγυήσεις ασφαλείας» τύπου «Αρθρο 5», η Ουκρανία μετατρέπεται στην πράξη σε ΝΑΤΟικό έδαφος.

Ωστόσο, ο γγ του ΝΑΤΟ, Μ. Ρούτε, δήλωσε μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο ότι δεν συζητείται η ένταξη της Ουκρανίας στο NATO, αλλά γίνεται λόγος για εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο τύπου «Αρθρο 5», που προβλέπει «συλλογική άμυνα» υπό προϋποθέσεις.

«Η κατάσταση έχει ως εξής - οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες χώρες έχουν πει πως τάσσονται εναντίον του να γίνει η Ουκρανία κράτος - μέλος του NATO. Η επίσημη θέση του NATO είναι (...) πως ο δρόμος προς την ένταξη της Ουκρανίας είναι αμετάκλητος», όμως «αυτό που συζητάμε εδώ, δεν είναι το να γίνει η χώρα μέλος του NATO. Αυτό που συζητάμε είναι εγγυήσεις ασφαλείας τύπου του άρθρου 5 για την Ουκρανία και το τι ακριβώς σημαίνει αυτό θα συζητηθεί τώρα πιο συγκεκριμένα», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον Ρούτε, δεν έγινε συζήτηση για την ανάπτυξη ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στην ουκρανική επικράτεια.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες που συγκεντρώθηκαν τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο επέμειναν πως η Ρωσία πρέπει να πιεστεί να συμφωνήσει σε μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για την έναρξη διαπραγματεύσεων. Διαφορετικά ζητούν να επιβληθούν ακόμη σκληρότερες κυρώσεις.

Αν και ο Τραμπ είχε στηρίξει την πρόταση αυτή, μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν στην Αλάσκα η στάση του άλλαξε, υποστηρίζοντας ότι μια «συμφωνία ειρήνης» μπορεί να προχωρήσει παρά τη συνέχιση των μαχών.

Ο Μερτς επέμεινε ότι «όλοι θα θέλαμε να δούμε μια εκεχειρία» και δήλωσε ότι δεν μπορεί να φανταστεί να πραγματοποιηθεί η επόμενη συνάντηση χωρίς αυτήν. Ο Μακρόν υποστήριξε επίσης την ανάγκη για μια «ανακωχή» ως «αναγκαία».

Ωστόσο, ο Τραμπ παρέμεινε αμετάπειστος, δηλώνοντας ότι αυτό θα αφήσει τους ηγέτες της Ρωσίας και της Ουκρανίας να το συζητήσουν μεταξύ τους. Προσέθεσε ότι οι ΗΠΑ θα φροντίσουν να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε ειρήνη «θα είναι μακροχρόνια και διαρκής». «Δεν μιλάμε για ειρήνη δύο ετών και μετά να ξαναβρεθούμε σε αυτό το χάος», ισχυρίστηκε ο Αμερικανός Πρόεδρος, «διαγράφοντας» φυσικά τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς που οξύνονται, προετοιμάζοντας τον επόμενο γύρο συγκρούσεων.

Πάντως οι Ευρωπαίοι, τόσο στον «συνασπισμό των προθύμων» όσο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δήλωσαν πως εξετάζουν το ενδεχόμενο πρόσθετων κυρώσεων για να αυξήσουν την πίεση στον Πούτιν.

Επίσης ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντ. Κόστα, επισήμανε μετά την ενημέρωση των 27 ηγετών για τις συνομιλίες στον Λευκό Οίκο ότι η διαδικασία ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ πρέπει να προχωρήσει και ότι η Ευρώπη πρέπει να συμμετάσχει σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις μαζί με την Ουκρανία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον Τραμπ δρομολογείται μια διμερής συνάντηση μεταξύ Πούτιν - Ζελένσκι, η οποία στη συνέχεια μπορεί να εξελιχθεί σε τριμερή με τη συμμετοχή και του ίδιου.

Ο Ντ. Τραμπ είπε μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο: «Επικοινώνησα με τον Πρόεδρο Πούτιν και άρχισα τις διαδικασίες για μια συνάντηση, σε τοποθεσία που θα καθοριστεί, μεταξύ του Προέδρου Πούτιν και του Προέδρου Ζελένσκι. Μετά από αυτή τη συνάντηση, θα έχουμε μια τριμερή συνάντηση, στην οποία θα συμμετάσχουν οι δύο Πρόεδροι, καθώς και εγώ».

Η Μόσχα δεν είχε επιβεβαιώσει μέχρι χθες το απόγευμα τη συνάντηση με τον Ζελένσκι, όμως ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γ. Ουσακόφ έχει δηλώσει ότι ο Πούτιν θα ήταν ανοιχτός στην «ιδέα» αυτών των άμεσων συνομιλιών, ενώ ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σ. Λαβρόφ, τόνισε πως η Μόσχα «δεν αποκλείει κανένα σχήμα για τη συζήτηση της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Ουκρανία», ωστόσο «κάθε επαφή των ηγετών πρέπει να προετοιμάζεται σχολαστικά».

Ως πιθανός τόπος συνάντησης αναφέρθηκε η Γενεύη, με τον Ελβετό ΥΠΕΞ να δηλώνει πως η χώρα θα προσφέρει ασυλία στον Πούτιν, λόγω του διεθνούς εντάλματος σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Επίσης, σύμφωνα με «διαρροές» ο Πούτιν ανέφερε τη Μόσχα, στο τηλεφώνημά του με τον Τραμπ.

Στην τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ - Πούτιν συζητήθηκε επίσης η ιδέα να ανέβει το επίπεδο αντιπροσώπευσης στις συνομιλίες Ουκρανίας - Ρωσίας που λαμβάνουν χώρα τους τελευταίους μήνες στην Κωνσταντινούπολη, δηλαδή να συμμετέχουν στις «απευθείας διαπραγματεύσεις» υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι.

Σχολιάζοντας τη σύνοδο στην Αλάσκα ο Λαβρόφ είπε ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος και η ομάδα του «ήθελαν ειλικρινά να επιτύχουν μια μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία».

Ο Λαβρόφ συνέκρινε την «εποικοδομητική θέση» των ΗΠΑ με εκείνη της Ευρώπης. Προχθές στον Λευκό Οίκο «οι Ευρωπαίοι επέμεναν διαρκώς μόνο σε μια κατάπαυση του πυρός και πως έπειτα απ' αυτή θα εξακολουθούσαν να προμηθεύουν όπλα στην Ουκρανία» είπε.

Σε συνέντευξή του στο δίκτυο NBC News, ο Μακρόν δήλωσε απαισιόδοξος για τη δυνατότητα επίτευξης ειρηνευτικής συμφωνίας:

«Οταν κοιτάζω την κατάσταση και τα γεγονότα, δεν βλέπω τον Πρόεδρο Πούτιν να θέλει την ειρήνη τώρα, αλλά ίσως και να είμαι υπερβολικά απαισιόδοξος».

«Από το 2007-2008 (όταν η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία), ο Πρόεδρος Πούτιν σπανίως τήρησε τις δεσμεύσεις του. Υπήρξε διαρκώς μία δύναμη αποσταθεροποίησης. Και επιδίωξε την αναθεώρηση του συνοριακού καθεστώτος για να επεκτείνει τη δύναμή του», δήλωσε ο Γάλλος Πρόεδρος σε άλλη συνέντευξή του στο δίκτυο LCI.

«Η Ρωσία έχει εξελιχθεί σε διαρκή δύναμη αποσταθεροποίησης και εν δυνάμει απειλή για πολλούς από μας», είπε και πρόσθεσε: «Μία χώρα που επενδύει 40% του προϋπολογισμού της σε τέτοιον (πολεμικό) εξοπλισμό, που κίνησε έναν στρατό άνω του 1,3 εκατ. ανθρώπων, δεν θα γίνει κράτος ειρήνης και ανοικτό δημοκρατικό σύστημα από τη μία μέρα στην άλλη», προσθέτοντας πως «είναι αρπακτικό, είναι ένα τέρας στις πόρτες μας. Δεν λέω ότι αύριο είναι η σειρά της Γαλλίας να δεχθεί επίθεση, αλλά επιτέλους αποτελεί απειλή για τους Ευρωπαίους (...) και δεν πρέπει να είμαστε αφελείς».

Οσον αφορά τις εδαφικές παραχωρήσεις, «η Ουκρανία θα κάνει τις παραχωρήσεις που κρίνει δίκαιες και σωστές», σημείωσε ο Γάλλος Πρόεδρος.

Στις δηλώσεις τους στον Λευκό Οίκο οι Ευρωπαίοι ηγέτες απέφυγαν να τοποθετηθούν δημόσια για το εδαφικό ζήτημα. Η Μόσχα φέρεται να διεκδικεί αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από ολόκληρο το Ντονμπάς, το οποίο ελέγχει κατά 85%, με «αντάλλαγμα» το «πάγωμα» του μετώπου στα σημερινά σημεία σε Χερσώνα και Ζαπορίζια και αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τις περιφέρειες Σούμι και Χάρκοβο.

Επίσης η Ρωσία ζητά να αναγνωριστεί η Κριμαία ως ρωσικό έδαφος.

«Τώρα μιλάνε για το Ντονμπάς, αλλά το Ντονμπάς αυτή τη στιγμή, όπως γνωρίζετε, ελέγχεται κατά 79% από τη Ρωσία. Οπότε (σ.σ. οι Ουκρανοί) καταλαβαίνουν τι σημαίνει αυτό», τόνισε ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Χαρακτηριστικό εξάλλου είναι το στιγμιότυπο από τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο: Η αμερικανική κυβέρνηση είχε τοποθετήσει στο Οβάλ γραφείο έναν χάρτη της Ουκρανίας με σημαδεμένες τις περιοχές που έχει καταλάβει ο ρωσικός στρατός.

Παρά τα εξελισσόμενα παζάρια οι συγκρούσεις ρωσικών και ουκρανικών δυνάμεων συνεχίζονται αμείωτες.

Λίγες ώρες πριν από τη συνάντηση Τραμπ - Ζελένσκι τουλάχιστον 14 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε ρωσικά πλήγματα στην Ουκρανία. Ρωσικά χτυπήματα σημειώθηκαν σε Χάρκοβο, Ζαπορίζια, Σούμι, Οδησσό, Χερσώνα, Ντονέτσκ, στις πόλεις Ντομπροπίλια και Κοστιαντίνιβκα.

Ουκρανοί περιφερειακοί αξιωματούχοι δήλωσαν εξάλλου πως ρωσική επίθεση στη διάρκεια της νύκτας συγκλόνισε την πόλη Κρεμεντσούκ στην κεντρική Ουκρανία και προκάλεσε διακοπή της ηλεκτροδότησης εκατοντάδων νοικοκυριών στην περιφέρεια της Πολτάβα.

Τη νύχτα της Δευτέρας η Ρωσία εξαπέλυσε 270 drones και 10 πυραύλους, σύμφωνα με την ουκρανική Πολεμική Αεροπορία.

Εξάλλου ρωσική επίθεση στην ουκρανική περιφέρεια του Τσερνίχιβ προκάλεσε ζημιές σε υποδομές, ενώ διακοπές της ηλεκτροδότησης αναφέρθηκαν σε τμήματα αυτής της βόρειας περιφέρειας.

Στη Ρωσία, συντρίμμια ουκρανικών drones που καταρρίφθηκαν από συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας προκάλεσαν πυρκαγιές σε διυλιστήριο πετρελαίου και σε οροφή νοσοκομείου στην περιφέρεια Βολγκογκράντ στα νοτιοδυτικά. Οι πτήσεις προς και από την περιφέρεια ανεστάλησαν για λόγους ασφαλείας για περίπου τρεις ώρες τη νύχτα της Δευτέρας.

Το διυλιστήριο στη Βολγκογκράντ ανήκει στον ρωσικό πετρελαϊκό κολοσσό «Lukoil» και είχε ήδη αναστείλει τη λειτουργία του εξαιτίας επιδρομών ουκρανικών drones, σύμφωνα με δυο πηγές του Ρόιτερς.