Εκατομμύρια παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν μιλούν για τη «φτώχεια» ως μια αφηρημένη έννοια, αλλά περιγράφουν πως δεν έχουν αυτά που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν βασικά: Ενα ασφαλές σπίτι, χωρίς μούχλα ή/και αρουραίους. Ενα κρεβάτι αρκετά μεγάλο για να ξαπλώνεις και να τεντώνεσαι. Ενα σημείο στο σπίτι για να κάνουν τα μαθήματά τους. «Πολυτελές» φαγητό, όπως μπέικον. Θέρμανση, ιδιωτικότητα στο μπάνιο και αρκετό νερό για να κάνουν ένα ντουζ. Να μπορούν να δεχτούν φίλους στο σπίτι. Να μην χρειάζεται να ταξιδεύουν ώρες για να πάνε στο σχολείο τους.

Αυτά καταγράφει σχετική έκθεση, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα, με την Επίτροπο για τα Παιδιά της Αγγλίας να σημειώνει χαρακτηριστικά πως «τα παιδιά μοιράστηκαν οδυνηρές περιγραφές δυσκολιών, με μερικά να βρίσκονται σε επίπεδα φτώχειας σαν αυτές που περιγράφει ο Ντίκενς». Τα στοιχεία συγκλονίζουν: Η έκθεση περιλαμβάνει σκληρές εικόνες της ζωής των λαϊκών οικογενειών, όπως μουχλιασμένα σπίτια, αρουραίους να δαγκώνουν τους τοίχους των υπνοδωματίων, παιδιά και εφήβους να λένε ότι έχουν βιώσει έλλειψη νερού και πείνα.

Η Επίτροπος παρατήρησε επίσης μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο που τα παιδιά και οι έφηβοι μιλούσαν για τη ζωή τους, σε σχέση με όταν ανέλαβε τη θέση πριν από τέσσερα χρόνια: «Ζητήματα που παραδοσιακά θεωρούνταν "σκοτούρες ενηλίκων" γίνονται πλέον έντονα αισθητά από τα παιδιά».

Βαθιά ανησυχητικό είναι «το πόσο συχνά έδειχναν να αποδέχονται» αυτές τις άθλιες καταστάσεις ως «φυσιολογικές» ή να έχουν «ανησυχητικά χαμηλές προσδοκίες» για «αυτά που δικαιούνται» και θα έπρεπε να έχουν. Τσακισμένες, χωρίς «μεγάλες προσδοκίες» ζωές από τα γεννοφάσκια τους, δυο αιώνες μετά την εποχή που ο Κάρολος Ντίκενς απέδιδε απαράμιλλα στη ρεαλιστική μυθοπλασία του τις βάρβαρες συνθήκες ζωής του βιομηχανικού προλεταριάτου της Αγγλίας, την παιδική εργασία και κακοποίηση, την παρακμή των φτωχογειτονιών του «σκοτεινού από τα σύννεφα καπνού των εργοστασίων» Λονδίνου, εποχή που η Αγγλία ήταν μεγάλη βιομηχανική, εμπορική και αποικιακή δύναμη.

Δυο σχεδόν αιώνες μετά, με τον καπιταλισμό να σαπίζει, ιστορικά ξεπερασμένος προ πολλού, η πλειοψηφία των 4,5 εκατομμυρίων φτωχών παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν κανέναν λόγο να προσδοκούν πως η νέα κυβέρνηση των Εργατικών θα βελτιώσει ουσιαστικά τη ζωή τους. Ούτε, βέβαια, μπορούν να ελπίζουν σε μια «απρόσμενη κληρονομιά» ή στην αποκάλυψη μιας αριστοκρατικής καταγωγής, που θα τα σώσει από τη φτώχεια, όπως τα ορφανά Πιπ στις «Μεγάλες Προσδοκίες» και ο Ολιβερ Τουίστ. Οι ψεύτικες προσδοκίες για «εξανθρωπισμό» του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος έχουν καταρρεύσει προ πολλού.

Είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που η παιδική φτώχεια αυξάνεται στη Βρετανία. Σύμφωνα με επίσημα κρατικά στοιχεία, που δημοσιεύθηκαν τον Μάρτη 2025, επιπλέον 100.000 παιδιά ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας σε ετήσια βάση από τον Απρίλη του 2024 - το τελευταίο πλήρες έτος στατιστικών στοιχείων. Συνολικά ο αριθμός των φτωχών παιδιών σημειώνει ρεκόρ στα 4,5 εκατ. και χωρίς σε αυτά να υπολογίζονται τα παιδιά των οικογενειών που με χίλιες θυσίες τα βγάζουν πέρα και προσφέρουν στα παιδιά τους ίσα - ίσα τα βασικά: Τροφή, νερό, στέγη, σχολείο.

Η «επισιτιστική φτώχεια» και η πείνα αυξήθηκαν επίσης, με 300.000 περισσότερα παιδιά τους προηγούμενους 12 μήνες να ζουν σε νοικοκυριά που εξαρτώνται από τράπεζες τροφίμων, που σημαίνει ότι δεν έχουν αρκετά χρήματα για τακτικά και υγιεινά γεύματα. Σχεδόν το 1/3 των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο (28%) βίωσαν «υλική στέρηση», ένας δείκτης για το πόσο τα νοικοκυριά είναι σε θέση να εξασφαλίσουν τα βασικά για ένα ελάχιστο αποδεκτό επίπεδο διαβίωσης, όπως τρόφιμα, ρούχα, παιχνίδια και σχολικές εκδρομές.

Κι αν όλα αυτά είναι αποκρουστικά και εξοργιστικά σε μια από τις πιο «πλούσιες» καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου, όπου «μόνο οι δισεκατομμυριούχοι είδαν τον πλούτο τους να αυξάνεται κατά 11 δισ. λίρες πέρυσι», το «έργο» δεν τελειώνει εδώ. Οι λαϊκές οικογένειες με «χαμηλό εισόδημα βρίσκονται σε πορεία περαιτέρω επιδείνωσης του βιοτικού τους επιπέδου μέχρι το τέλος της δεκαετίας ως αποτέλεσμα της εαρινής δήλωσης του υπουργού Οικονομικών»: «Ασθενής» καπιταλιστική ανάπτυξη τα επόμενα πέντε χρόνια, πολεμική οικονομία, δημοσιονομική «τρύπα» και χρέος, περικοπές στις κοινωνικές παροχές και τα εναπομείναντα προνοιακά επιδόματα συνθέτουν το σκηνικό με το οποίο θα βρεθούν αντιμέτωποι.

Η ειρωνεία; Το Εργατικό Κόμμα είχε προεκλογική «σημαία» του μια «εμβληματική στρατηγική» κατά της παιδικής φτώχειας. Επρόκειτο να ανακοινωθεί τον φετινό Ιούνη, στον έναν χρόνο διακυβέρνησής του, αλλά ο κυνισμός δεν έχει όρια: Αντ' αυτού ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε αυστηροποίηση και άρα περικοπές ακόμη και στα αναπηρικά επιδόματα, όταν το 44% όλων των φτωχών παιδιών ζουν σε νοικοκυριό, όπου κάποιος έχει κάποια αναπηρία ή χρόνια πάθηση που συνεπάγεται ανικανότητα για εργασία, σύμφωνα με τα ετήσια στοιχεία για τη φτώχεια του βρετανικού υπουργείου Εργασίας και Συντάξεων (DWP). Το νομοσχέδιο πάρθηκε πίσω προς το παρόν υπό την πίεση που άσκησε η λαϊκή αντίδραση ακόμη και σε Εργατικούς βουλευτές.

Η «στρατηγική κατά της παιδικής φτώχειας» μετατέθηκε για το φθινόπωρο, ωστόσο είναι αμφίβολο αν θα περιλαμβάνει ακόμη και στοιχειώδεις προεκλογικές υποσχέσεις, όπως η κατάργηση του περιορισμού των δύο παιδιών που επέβαλαν οι Συντηρητικοί για φοροελαφρύνσεις και προνοιακά επιδόματα (universal credit). Το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών εκτιμά ότι η κατάργηση της πολιτικής θα κόστιζε στην κυβέρνηση περίπου 3,4 δισ. λίρες ετησίως και θα έβγαζε 500.000 παιδιά από τη σχετική φτώχεια.

Την ίδια ώρα η βρετανική κυβέρνηση έχει δώσει πάνω από 13 δισ. λίρες σε εξοπλισμούς για τον πόλεμο του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία στην Ουκρανία και εκατοντάδες δισ. ευρώ για στρατιωτικές δαπάνες, που θα ενισχύσουν τη γεωπολιτική θέση του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρώπη και τον κόσμο, ανοίγοντας με «τσεκούρι» δρόμους για να επενδυθεί ο απίστευτος πλούτος που παράγει ο βρετανικός λαός και στον καπιταλισμό είναι συσσωρευμένα κεφάλαια που λιμνάζουν...