Ραγδαίες και επικίνδυνες είναι οι εξελίξεις στην πολύχρονη αντιπαράθεση Ινδίας - Πακιστάν, ανάβοντας εκ νέου ένα πολύ επικίνδυνο «φιτίλι», σε μια αντιπαράθεση που διαπλέκεται πολύμορφα με τον εντεινόμενο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και σε μια περιοχή καθοριστικής σημασίας για την έκβασή του.

Η πρόσφατη πολύνεκρη επίθεση «αυτονομιστών» στην ινδική πλευρά της διαφιλονικούμενης περιοχής του Κασμίρ και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στις οποίες έχουν προχωρήσει από την Τετάρτη οι δύο ισχυρές στρατιωτικές, πυρηνικές δυνάμεις της περιοχής του Ινδο-Ειρηνικού, επανέφεραν στο προσκήνιο τις μεταξύ τους διαφορές και το υπόβαθρο των ευρύτερων αντιθέσεων που συνδέονται με αυτές.

Από τα ξημερώματα της Τετάρτης 7ης Μάη, με τις πυραυλικές επιθέσεις που εξαπέλυσε η Ινδία σε πακιστανικά εδάφη - με την ίδια να κάνει λόγο για «εστιασμένα πλήγματα σε θέσεις τρομοκρατικής υποδομής», επιμένοντας ότι το Ισλαμαμπάντ ανέχεται ή/και στηρίζει τη δράση «αυτονομιστών» μουσουλμάνων στο Κασμίρ - και τις σφοδρές ανταλλαγές πυρών πυροβολικού που ακολούθησαν κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων των δύο χωρών, η πολεμική κλιμάκωση συνεχιζόταν αμείωτα: Οι δύο πλευρές μετρούν δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, από την Πέμπτη και οι δύο πλευρές κατήγγειλαν επιθέσεις σε στρατιωτικές υποδομές, ενώ υψηλόβαθμα στελέχη της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας των δύο χωρών αντάλλασσαν προειδοποιήσεις για περαιτέρω όξυνση.

Ο πακιστανικός στρατός ανακοίνωσε ότι σε πάνω από τουλάχιστον 9 πόλεις, εκ των οποίων κάποιες φιλοξενούν και στρατώνες, καταρρίφθηκαν μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (drones) που έστειλε η Ινδία, ενώ η ινδική πλευρά ανακοίνωσε ότι «εξουδετερώθηκαν» πακιστανικά αντιαεροπορικά συστήματα, σε αντίποινα για επίθεση με drones και πυραύλους στην επικράτειά της.

Συστήματα συναγερμού ενεργοποιήθηκαν σε μεγάλα αστικά κέντρα και των δύο πλευρών, όπως στην πακιστανική Λαχώρη και την ινδική Σριναγκαρ, όπου εκτός από αναστολή μαθημάτων, κλείσιμο αεροδρομίων κ.τ.λ., ξεκίνησαν και ασκήσεις ετοιμότητας στον πληθυσμό για την περίπτωση «εχθρικής ενέργειας», με αρκετούς ντόπιους, ήδη, να ξεσπιτώνονται προκειμένου να σώσουν τις ζωές τους...

Μέχρι τα τέλη της βδομάδας, επίσημα μόνο είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 31 και 16 σκοτωμένοι σε πακιστανική και ινδική πλευρά, στους οποίους περιλαμβάνονταν και μικρά παιδιά 2 και 3 ετών...

Αν και την τελευταία δεκαετία διατυπώνονταν και ορισμένες εκτιμήσεις για προσέγγιση των σχέσεων Ινδίας - Πακιστάν, π.χ. εξαιτίας της συνύπαρξής τους σε διακρατικά ιμπεριαλιστικά σχήματα όπως ο «Οργανισμός για τη Συνεργασία της Σαγκάης» (SCO), οι βαθιές αντιθέσεις δεν έπαψαν να «σιγοβράζουν».

Ηταν ενδεικτική η απόφαση της ινδικής κυβέρνησης του Ν. Μόντι το 2019, να αναστείλει (αναθεωρώντας και διάταξη στο Σύνταγμα της χώρας) το καθεστώς αυτονομίας που για δεκαετίες ίσχυε για την περιοχή Τζαμού - Κασμίρ, όπου ο συντριπτικά μουσουλμανικός πληθυσμός διαμαρτύρεται για «καταπιεστική αντιμετώπιση» από τις ινδικές αρχές.

Το Πακιστάν είχε αντιδράσει διαμηνύοντας ανοιχτά ότι «το θέμα του Κασμίρ θα γίνει τώρα μεγάλο ζήτημα», όπως και ότι θα στηρίξει «την αντίσταση του λαού του Κασμίρ».

Σημειωτέον ότι το τελευταίο δεκαήμερο έχουν φουντώσει ξανά και καταγγελίες για την αντιμετώπιση των μουσουλμάνων στο ινδικό τμήμα του Κασμίρ, που κατηγορούν την κυβέρνηση του ινδουιστικού BJP του Ν. Μόντι για προθέσεις «ενάντια στους μουσουλμάνους».

Ολα αυτά σε μια περιοχή με ορυκτό πλούτο του οποίου η αξία εκτιμάται σημαντική για την ανάπτυξη κρίσιμων κλάδων της βιομηχανίας.

Εξίσου χαρακτηριστικές ήταν και οι ενστάσεις της Ινδίας για την περαιτέρω προσέγγιση του Πακιστάν με το σχήμα των BRICS, που στην τελευταία του Σύνοδο Κορυφής (Οκτώβρης 2024) υποδέχτηκε ως νέα μέλη Αίγυπτο, Αιθιοπία, Ιράν και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το Ισλαμαμπάντ υπέβαλε επίσημο αίτημα ένταξης το φθινόπωρο του 2023. Ωστόσο, η Ινδία διαφωνεί ακόμα και στη συμμετοχή του Πακιστάν στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (New Development Bank - NDB) των BRICS, όπως έγινε γνωστό αφού το πακιστανικό υπουργικό συμβούλιο ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει σχετική αίτηση.

Μάλιστα, όπως μετέδωσαν οικονομικά ΜΜΕ, η ινδική κυβέρνηση από τον Μάρτη ακόμα δήλωνε έτοιμη να καταθέσει και στο «δυτικό» Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) τις «ανησυχίες» της για την αξιοπιστία της πακιστανικής οικονομίας και τη φερεγγυότητα του Ισλαμαμπάντ ως εταίρου χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, επιχειρηματολογώντας ότι η χώρα τον Ιούλη του 2024 βρέθηκε ένα βήμα πριν την επίσημη χρεοκοπία.

Η σοβαρή ανάφλεξη στις σχέσεις Ινδίας - Πακιστάν δεν προσθέτει απλά μία νέα πολεμική εστία σε έναν πλανήτη που ήδη φλέγεται: Ανεβάζει επικίνδυνα τη θερμοκρασία στην περιφέρεια που βρίσκεται πρώτη στο «μάτι του κυκλώνα». Οι εκθέσεις όλων ανεξαίρετα των ιμπεριαλιστικών επιτελείων αναλύουν τα τελευταία χρόνια τη σημασία που έχει ο Ινδο-Ειρηνικός για τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων, καταρχήν στην αναμέτρηση ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.

Δυναμώνει η προσπάθεια της Δύσης και πρώτα από όλα των ΗΠΑ να «κρατήσουν» την Ινδία όσο γίνεται πιο μακριά από την Κίνα (με δεδομένο ότι ποτέ δεν έσβησαν σοβαρές τους διμερείς διαφορές - μεταξύ άλλων μάλιστα και στη γεωγραφική περιοχή του Κασμίρ), και να τραβήξουν την Ινδία σε «δυτικά» σχήματα.

Το Νέο Δελχί συμμετέχει πλέον σε συμμαχίες στις οποίες η Ουάσιγκτον επενδύει πολύπλευρα για τη διείσδυσή της στον Ινδο-Ειρηνικό, όπως το σχήμα QUAD (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία, Αυστραλία), αλλά και το «I2U2 Group» (Ινδία, Ισραήλ, ΗΠΑ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), που εμφανίστηκε τον Ιούλη του 2022, διακηρύσσοντας ως βασικούς άξονες τετραμερούς συνεργασίας «επενδύσεις και πρωτοβουλίες στον τομέα των Υδάτων, της Ενέργειας, των Μεταφορών, του Διαστήματος, της Υγείας, της Διατροφικής Ασφάλειας». Καθόλου τυχαία η πρώτη αντίδραση Τραμπ για την επίθεση στην Παχαλγκάμ ήταν να δηλώσει ότι οι ΗΠΑ στέκονται «με σθένος στο πλευρό της Ινδίας ενάντια στην τρομοκρατία».

Εξίσου χαρακτηριστικός είναι και ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης (IMΕEC, India - Middle East - Europe Economic Corridor), ο επενδυτικός Διάδρομος με τον οποίο ΗΠΑ και σύμμαχοί τους επιδιώκουν τη σύνδεση Ανατολής - Δύσης ως εναλλακτική των κινεζικών «Δρόμων του Μεταξιού» (Belt and Road Initiviave - BRI), για την υλοποίηση των οποίων φυσικά και το Πεκίνο από τη μεριά του παίρνει δικά του μέτρα.

Πολλά γράφονται για παράδειγμα για τα νέα δεδομένα που προσθέτει στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και τη διεθνή ναυτιλία το νέο διεθνές αεροδρόμιο στην Γκουαντάρ του νοτιοδυτικού Πακιστάν, που εγκαινιάστηκε το περασμένο φθινόπωρο παρουσία του Κινέζου πρωθυπουργού Λι Τσιανγκ, στο πλαίσιο τετραήμερης επίσημης επίσκεψής του στο Πακιστάν - την πρώτη που έκανε επικεφαλής κινεζικής κυβέρνησης στο Πακιστάν μετά από 11 χρόνια.

Τα χαρακτηριστικά και του ομώνυμου λιμανιού φέρονται ικανά να το αναδείξουν σε έναν από τους σημαντικότερους θαλάσσιους κόμβους διαμετακόμισης σε όλη την περιφέρεια του δυτικού Ινδικού, συνολικά στη σύνδεση Ασίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης.

Μάλιστα ο ρόλος που το Πακιστάν θα μπορούσε να διαδραματίσει στην υλοποίηση του BRI αντανακλάται και σε ειδικές διμερείς συμφωνίες που το Πεκίνο έχει «κλείσει» μαζί του, όπως ο «Οικονομικός Διάδρομος Κίνας - Πακιστάν» (CPEC), στη νοτιοδυτική επαρχία Μπαλουχιστάν, μία «γωνιά» όπου συναντιούνται η Αραβική Θάλασσα και ο Ινδικός Ωκεανός.

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν βέβαια ότι Ινδία και Πακιστάν εντάσσονται με απόλυτο τρόπο στο ένα ή στο άλλο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, στο ευρωατλαντικό ή στο υπό διαμόρφωση ευρασιατικό, δείχνουν ωστόσο τάσεις και την άμεση διαπλοκή των μεταξύ τους αντιθέσεων με τον παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό.

Ενα ακόμα χαρακτηριστικό στοιχείο ως προς αυτό, είναι το πώς η όξυνση στις σχέσεις Ινδίας - Πακιστάν αξιοποιείται ανοιχτά και ως πρόβα οπλικών συστημάτων των αντίπαλων ιμπεριαλιστικών μπλοκ, στο πλαίσιο ευρύτερων πολεμικών προετοιμασιών.

Το Ρόιτερς μετέδωσε χαρακτηριστικά, επικαλούμενο Αμερικανούς αξιωματούχους, ότι η αερομαχία της Τετάρτης (όπου ενεπλάκησαν ινδικά αεροσκάφη γαλλικής κατασκευής τύπου «Rafale» και πακιστανικά αεροσκάφη κινεζικής κατασκευής τύπου «J-10») στάθηκε «σπάνια ευκαιρία» για να μελετηθεί η απόδοση προηγμένων οπλικών συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες μάχης, ειδικά για παρατήρηση του κινεζικού πυραύλου PL-15 που αντιπαρατέθηκε με τον γαλλικό πύραυλο «Meteor» των «Rafale».

Ο Ντάγκλας Μπάρι, ανώτερος συνεργάτης στο «Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών» (International Institute for Strategic Studies), εξήγησε κατά λέξη: «Οι στρατιωτικές κοινότητες σε Κίνα, ΗΠΑ και έναν αριθμό ευρωπαϊκών κρατών θα εκδηλώσουν μεγάλο ενδιαφέρον να επιδιώξουν και να διασφαλίσουν όσα περισσότερα στοιχεία από πραγματικές συνθήκες σχετικά με τις τακτικές, τις τεχνικές, τις διαδικασίες και τους εξοπλισμούς που χρησιμοποιήθηκαν, τι δούλεψε καλά και τι όχι», προσθέτοντας ότι «αναμφισβήτητα έχετε μπροστά σας το πιο ικανό όπλο της Κίνας ενάντια στο πιο ικανό όπλο της Δύσης»...

Κατέληξε δε μεταξύ άλλων ότι «ο "PL-15" αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα. Είναι κάτι το οποίο οι αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις παρατηρούν με μεγάλη σημασία» αφού εκτιμάται ότι η ικανότητά του «μπορεί να είναι μεγαλύτερη από ό,τι πιστεύαμε».

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της εν λόγω αερομαχίας με τα κινεζικής κατασκευής μαχητικά, καταγράφηκε η πρώτη κατάρριψη γαλλικού Rafale σε μάχη.