Λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, την περασμένη Πέμπτη, η κυβέρνηση ψήφισε μια τροπολογία για την επίσπευση της έναρξης της λεγόμενης ατομικής «αξιολόγησης» των εκπαιδευτικών. Η υπουργός Παιδείας διαφημίζει αυτήν την υπόθεση ως βελτίωση των εκπαιδευτικών και της εκπαιδευτικής διαδικασίας, προς όφελος των παιδιών μας. Είναι ψέμα! Η «αξιολόγηση» έχει στόχο να απαλλάξει το κράτος από τις ευθύνες του για το πλαίσιο που έχει διαμορφώσει στην Εκπαίδευση, να πει «εγώ τα έχω όλα καλώς καμωμένα, αλλά η εφαρμογή στην πράξη χωλαίνει από κάποιους εκπαιδευτικούς και κάποια σχολεία, που δεν εφαρμόζουν όπως πρέπει αυτά που λέω»...

Για να γίνει κατανοητό το παραπάνω πρέπει να θέσουμε πρώτα το ερώτημα: Είναι ή δεν είναι υποχρέωση του κράτους να μορφώνει τους εκπαιδευτικούς που τοποθετεί στα σχολεία των παιδιών μας; Αν και η απάντηση φαίνεται απλή και αυτονόητη, υπεισέρχονται διάφορα «ναι μεν αλλά» στη σύγχρονη αστική σκέψη, που καθιστά ακόμα και αυτό το αυτονόητο να αμφισβητείται. Τάχα μου τα πανεπιστήμια είναι αυτόνομα και δεν μπορεί να παρέμβει το κράτος στα προγράμματα σπουδών. Μάλιστα. Εχει θεσπίσει όμως ελεγκτικούς μηχανισμούς. Κάθε πρόγραμμα σπουδών έχει αξιολογηθεί πριν από τη λειτουργία του, αξιολογείται περιοδικά, άρα το πτυχίο του θα πρέπει να αποτελεί διαβατήριο στην εργασία και για τον χώρο της εκπαίδευσης στις αντίστοιχες ειδικότητες. Το κράτος όμως αντί να αναλάβει αυτήν την ευθύνη του για τη μόρφωση των εκπαιδευτικών, την αποποιείται και, ταυτόχρονα, το ίδιο με τις αποφάσεις εξοβελίζει την παιδαγωγική επάρκεια από τα πτυχία, καθιστώντας την ξεχωριστό πρόγραμμα και υποβαθμίζοντας έτσι δραματικά τα πτυχία. Κι αυτό έγινε διαχρονικά, ξεκινώντας από το ΠΑΣΟΚ το 2010 που έδωσε τη δυνατότητα να φτιάχνονται ξεχωριστά προγράμματα επάρκειας, κάνοντας ένα ακόμα μεγάλο βήμα το 2018 με τον ΣΥΡΙΖΑ, οπότε η επάρκεια αφαιρέθηκε από ακόμα περισσότερα πτυχία, και οριστικοποιώντας το τώρα με τον νέο νόμο - πλαίσιο της ΝΔ που αφαιρείται από όλα.

Ενας νέος όμως που περνάει στο πανεπιστήμιο με τον στόχο και το μεράκι να γίνει εκπαιδευτικός και να διδάσκει στο σχολείο τα παιδιά μας, έστω κι έτσι, συνεχίζει, το κυνηγάει, παίρνει το πτυχίο του, παίρνει και την επάρκεια. Θεωρείται ικανός με αυτά να διδάξει στην Εκπαίδευση; Οχι. Πρέπει να περάσει πρώτα από διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, του λένε. Ο διαγωνισμός θα κρίνει αν έκανε σωστά το πανεπιστήμιο και του έδωσε πτυχίο και επάρκεια! Τέτοιοι διαγωνισμοί έγιναν τις προηγούμενες δεκαετίες, με τον τελευταίο το 2008, κι όμως υπάρχουν επιτυχόντες στους διαγωνισμούς που ακόμα δεν έχουν διοριστεί, παρότι είναι δικαιωμένοι ακόμα και από το ΣτΕ! Την ίδια ώρα χιλιάδες εκπαιδευτικοί υπηρετούν για χρόνια στην Εκπαίδευση, οργώνουν την Ελλάδα με μια βαλίτσα στο χέρι, διδάσκουν και αξιολογούνται καθημερινά από τους μαθητές τους, τους συναδέλφους τους, τους γονείς.

Κάποια στιγμή ήρθε η ώρα για κάποιους από όλους αυτούς να διοριστούν, με τις προσλήψεις που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια. Και οι προσλήψεις αυτές (όπως και οι επόμενες που θα γίνουν, όπως είπε η υπουργός Παιδείας) γίνονται με το σύστημα που έχει νομοθετήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, που υποβαθμίζει την προϋπηρεσία και σπρώχνει τους υποψήφιους σε ένα ατέρμονο κυνήγι τίτλων και πιστοποιήσεων. Γιατί η αποποίηση της ευθύνης από το κράτος και το σπρώξιμό της στον ίδιο τον νέο, να «φταίει» αν δεν κάνει τις σωστές επιλογές, αν δεν μαζέψει τα σωστά χαρτιά, αν δεν αδράξει τις εκβιαστικές «ευκαιρίες» που του προσφέρουν είναι διαχρονική, από όλες τις τελευταίες κυβερνήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αναπληρωτές οδηγούνταν για χρόνια να παραμένουν σε επαρχιακές πόλεις ακόμα κι αν δεν τους έφτανε ο μισθός τους για να ζήσουν, να χρηματοδοτούν οι ίδιοι τη δουλειά τους, προκειμένου να συγκεντρώνουν μόρια προϋπηρεσίας για να έχουν κάποια στιγμή την ελπίδα διορισμού.

Διορίστηκαν, λοιπόν, οι εκπαιδευτικοί που έχουν περάσει από όλα τα παραπάνω στάδια και μετά τον διορισμό πέρασαν ακόμα μια διετία δήθεν δοκιμαστική, γιατί τάχα δεν φτάνουν οι σπουδές τους, τα πτυχία και όποια άλλα πιστοποιητικά και μεταπτυχιακά ούτε και η προϋπηρεσία τους. Μήπως τώρα πια, ύστερα από όλα αυτά, έχουν κριθεί τελικά ικανοί να είναι στην Εκπαίδευση για την οποία σπούδασαν και την οποία υπηρετούν; Οχι, λέει η κυβέρνηση: Πρέπει πρώτα να περάσουν την ατομική «αξιολόγηση»!

Μπούρδες! Μια διαρκής αξιολόγηση ήταν η ζωή τους μέχρι τώρα, ένα διαρκές κυνήγι για να κάνουν αυτό που αγαπάνε, να μορφώνουν τα παιδιά μας κι αυτό το έκαναν ατομικά χωρίς καμιά στήριξη από το κράτος, ούτε υλική ούτε μορφωτική. Γιατί το κράτος έχει αποποιηθεί όλες τις ευθύνες του. «Αν δεν κάνουν αυτοί φταίνε», σου λέει. Και ποιος τους είχε τόσα χρόνια μέσα στα σχολεία; Αλλά ας δούμε και το άλλο: Αυτός που θα κριθεί λέει «μη ικανοποιητικός» θα περνάει υποχρεωτική επιμόρφωση. Μάλιστα. Και οι υπόλοιποι που κρίνονται θετικά δηλαδή δεν χρειάζονται επιμόρφωση; ρωτάμε εμείς. Δεν θα έπρεπε το σύνολο των εκπαιδευτικών να επιμορφώνεται περιοδικά με ευθύνη του κράτους; Αλλη μια ευθύνη, την οποία έχει αποποιηθεί όμως.

Να γιατί η «αξιολόγηση», απ' όπου κι αν την πιάσεις, είναι αποποίηση κρατικών ευθυνών, είναι πέταγμα της μπάλας στην εξέδρα, στα σχολεία και στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς ατομικά. Και αυτό που ελέγχει τελικά δεν είναι το αν και πώς μορφώνονται τα παιδιά μας, αλλά το κατά πόσον προωθούνται οι κυβερνητικές αναδιαρθρώσεις στην Εκπαίδευση. Οσο γι' αυτές τις τελευταίες, τις έχουμε δει και τις έχουμε αξιολογήσει όλοι μας εδώ και χρόνια. Εχουμε δει τα σχολικά βιβλία με τα λάθη, τις ανακρίβειες, την αποσπασματικότητα. Εχουμε δει να εξοβελίζονται τα καλλιτεχνικά μαθήματα. Εχουμε δει τα προγράμματα σπουδών που δήθεν θα χτυπούσαν την παπαγαλία και θα όξυναν την κριτική σκέψη, να κάνουν «κιμά» τελικά τη σκέψη των παιδιών. Και τώρα φέρνουν προς εφαρμογή νέα προγράμματα σπουδών και τα διαφημίζει περιχαρής η υπουργός, όμως κι αυτά τα προγράμματα είναι φτιαγμένα με τα ίδια υλικά της αποσπασματικότητας και των δεξιοτήτων, οι οποίες δεν χτίζονται όμως πάνω σε ένα στέρεο υπόβαθρο γνώσης. Με αυτά τα υλικά όμως είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν οι εκπαιδευτικοί. Και γι' αυτά θα τους «αξιολογήσουν», για το πόσο π.χ. προάγουν δήθεν καινοτόμες και βιωματικές μεθόδους, όταν την ίδια στιγμή οι μαθητές τους μπορεί να μην έχουν αφομοιώσει την απλή μέθοδο των τριών ή το πού πέφτει η Πάτρα και πού η Λάρισα στον χάρτη.

Είναι κάτι ανάλογο με την «αξιολόγηση» σχολικών μονάδων που πανηγυρίζει η υπουργός ότι ξεκίνησε και υλοποιήθηκε πέρσι. Και η οποία, για να μην ξεχνιόμαστε, θεσμοθετήθηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Μήπως έφερε, λοιπόν, καμιά βελτίωση αυτή η «αξιολόγηση» σε σχολεία - τρώγλες, μήπως βοήθησε να φτιαχτούν εργαστήρια, βιβλιοθήκες, αίθουσες σίτισης; Μήπως εμπόδισε τις συγχωνεύσεις και το να στοιβάζονται 26 και 27 μαθητές σε ένα τμήμα; Το σχολείο των Σερρών όπου έχασε τη ζωή του ο 11χρονος Βασίλης από την έκρηξη στον καυστήρα ήταν μια ακόμα «αξιολογημένη» σχολική μονάδα...

Καλά, θα πει κανείς, «το ελληνικό σχολείο του 21ου αιώνα έχει πράγματι όλα αυτά τα προβλήματα, όμως σημαίνει ότι οι εκπαιδευτικοί είναι τέλειοι, δεν ευθύνονται για τίποτα;». Δεν παραγνωρίζουμε προβλήματα και αδυναμίες που μπορεί να υπάρχουν, την απογοήτευση ή τη ματαίωση προσδοκιών που επιδρούν και στη δουλειά των εκπαιδευτικών, πολύ περισσότερο την εξάντληση, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ «φρόντισε» να πρέπει να έχουν τα κουράγια και να στέκονται δημιουργικοί μέσα στις τάξεις μέχρι τα 67 τους χρόνια! Ναι, υπάρχουν αδυναμίες και δυσκολίες που, όπως για τον καθένα μας, πηγάζουν από την ίδια τη ζωή. Κι άλλωστε, η διδασκαλία είναι μια σύνθετη πράξη, δεν είναι μια απλή μεταφορά δεξιοτήτων και μετρήσιμων δεικτών. Διδάσκει όλο το είναι του δασκάλου: Τα εφόδια που παίρνει ή δεν παίρνει από τη σχολή του, η επιμόρφωση που έχει ή δεν έχει, η οικονομική κατάσταση στην οποία ζει, αν τα βγάζει πέρα ή όχι, αν έχει την οικονομική δυνατότητα να πηγαίνει συχνά θέατρο, σινεμά, να αγοράζει βιβλία, αν έχει υποστήριξη ή όχι στην τάξη του από ειδικό και βοηθητικό προσωπικό και πολλά ακόμα...

Με άλλα λόγια, ναι, μπορεί και εκπαιδευτικοί μέσα σε όλο αυτό το πλέγμα να μην είναι τέλειοι, αλλά αυτό που χρειάζονται είναι ολόπλευρη στήριξη για να στέκονται στο λειτούργημά τους απέναντι στα παιδιά μας. Και η στήριξη δεν έρχεται μέσα από την «δαμόκλειο σπάθη» της «αξιολόγησης», αλλά μέσα από τους αγώνες για όλα όσα διεκδικούν χρόνια τώρα, κόντρα στις ελλείψεις του σχολείου που γίνεται όλο και πιο φτωχό, για όλα όσα δικαιούνται οι ίδιοι και τα παιδιά μας, σ' ένα σχολείο που πραγματικά να ταιριάζει στον 21ο αιώνα.