Τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν συζήτησαν χτες επιτελεία του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, με φόντο τη νέα κατάσταση για τις παγκόσμιες γεωπολιτικές «ισορροπίες» και τις «ανησυχίες» για ενδεχόμενη αύξηση προσφυγικών ροών, τις οποίες βέβαια προκαλούν οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και σχεδιασμοί.

Την απόφαση του ΝΑΤΟ να αποχωρήσει από το Αφγανιστάν έχοντας επίγνωση «των κινδύνων» υπερασπίστηκε ο γγ της λυκοσυμμαχίας, Γ. Στόλτενμπεργκ, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χτες μετά τη συνεδρίαση των πρεσβευτών του ΝΑΤΟ.

Ανέφερε ότι το ΝΑΤΟ εξαρχής δεν σκόπευε να «μείνει στο Αφγανιστάν για πάντα» και ισχυρίστηκε πως η λυκοσυμμαχία εκπλήρωσε τους στόχους που είχε θέσει, τον «αφανισμό της Αλ Κάιντα, η οποία σχεδόν δεν υπάρχει» και «να εξασφαλιστεί ότι το Αφγανιστάν δεν θα είναι κέντρο διεθνούς τρομοκρατίας που στρέφεται εναντίον μας».

Τόνισε ότι η απόφαση ήταν συνειδητή «γνωρίζοντας το ρίσκο οι Ταλιμπάν να καταλάβουν την εξουσία, ενώ η εναλλακτική ήταν η ενίσχυση των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων και ένας ανοιχτός ατέλειωτος πόλεμος. Ηταν μια δύσκολη απόφαση μεταξύ δυο δύσκολων εναλλακτικών».

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν πρόκειται για «αποτυχία των ΗΠΑ ή αποτυχία όλης της συμμαχίας του ΝΑΤΟ» ο Στόλτενμπεργκ ανέφερε ότι «οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ χαιρέτισαν τη συμφωνία» που υπέγραψαν τον Φλεβάρη του 2020 οι ΗΠΑ με τους Ταλιμπάν για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων, ενώ στη λυκοσυμμαχία «ακολούθησαν εκτεταμένες συνομιλίες την περασμένη άνοιξη».

«Από κανένα κράτος - σύμμαχο δεν υπήρξε προθυμία να αναπληρωθεί το κενό που θα άφηνε η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Και τα 30 μέλη μαζί αποφάσισαν να τερματιστεί η αποστολή», πρόσθεσε.

«Γνωρίζαμε τους κινδύνους και τις προκλήσεις αλλά όχι την ταχύτητα της κατάρρευσης», συνέχισε και κατηγόρησε την αφγανική ηγεσία που απέτυχε να αντιμετωπίσει τους Ταλιμπάν.

Ως προτεραιότητα του ΝΑΤΟ ανέφερε τη μεταφορά ανθρώπων και συνεργατών του ΝΑΤΟ και να μείνει ανοιχτό το αεροδρόμιο της Καμπούλ με τη συνδρομή στρατιωτικών των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Τουρκίας, ενώ υπογράμμισε ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να «χτυπά» τρομοκρατικές ομάδες από μακριά.

Να σημειωθεί ότι σε ερώτηση αν οι ΗΠΑ θα δεχτούν πρόσφυγες από το Αφγανιστάν στο έδαφός τους ή αν όλες οι ροές θα κατευθυνθούν προς την Ευρώπη, ο γγ του ΝΑΤΟ επανέλαβε πως «οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ γνώριζαν τους κινδύνους, κι αποφάσισαν να μην αναπληρώσουν το κενό των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν»...

Την προσέγγιση της ΕΕ απέναντι στη νέα κατάσταση στο Αφγανιστάν συζήτησαν μέσω έκτακτης τηλεδιάσκεψης οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ.

Αμέσως μετά ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε πως ο στόχος για καταπολέμηση της «Αλ Κάιντα» επετεύχθη, ενώ σημείωσε - μετά από σχετική ερώτηση - ότι η ΕΕ «δεν μπορεί να παραμείνει στο Αφγανιστάν αν φύγουν οι Αμερικανοί, δεν έχουμε τη στρατιωτική ικανότητα».

Τόνισε πως για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση για την αναπτυξιακή βοήθεια στο Αφγανιστάν «θα δούμε πρώτα τι είδους κυβέρνηση θα φτιάξουν οι Ταλιμπάν» και με τον όρο να σέβονται «τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ».

Οπως είπε, προτεραιότητα της ΕΕ είναι η εκκένωση των διπλωματών και των Αφγανών που δούλευαν για την Ενωση, ενώ συζητήθηκε και το γεγονός ότι η νέα πολιτική κατάσταση θα οδηγήσει σε κύμα προσφύγων προς την ΕΕ και ότι «θα υποστηρίξουμε τις χώρες διέλευσης».

Ανέφερε δε χαρακτηριστικά ότι «οι αρχές στην Καμπούλ, ό,τι κι αν είναι, κέρδισαν τον πόλεμο και θα είμαστε σε επαφή να αποτρέψουμε μια ανθρωπιστική κρίση».

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση για την επιρροή της Κίνας, ο Μπορέλ σημείωσε ότι οι εξελίξεις θα έχουν σίγουρα επιπτώσεις στη διεθνή κατάσταση ασφαλείας και η ΕΕ θα πρέπει να συνεργαστεί σθεναρά με τις ΗΠΑ και τις γειτονικές χώρες, την Τουρκία, το Ιράν, την Κίνα, τη Ρωσία, το Πακιστάν.

Στην παρέμβασή του ο Ελληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, ανέφερε ότι στον απεγκλωβισμό πολιτών από το Αφγανιστάν πρέπει να συμπεριληφθούν Αφγανοί που είχαν εργαστεί ως διερμηνείς για τις ελληνικές δυνάμεις που συμμετείχαν στη ΝΑΤΟική αποστολή.

Ανέφερε ακόμα ότι η ΕΕ πρέπει να υπογραμμίσει την ανάγκη σχηματισμού «αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης» και οι Ταλιμπάν «θα πρέπει να σεβαστούν θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες».

Την ώρα που οι αμερικανοΝΑΤΟικοί σχεδιασμοί οδηγούν σε νέα μεγάλα κύματα ξεριζωμένων, ο Ν. Δένδιας υπογράμμισε «τον κίνδυνο αύξησης των μεταναστευτικών ροών» και τόνισε «την ανάγκη προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ» και «τήρησης ενιαίας και συντονισμένης στάσης στο ζήτημα της μετανάστευσης», παραπέμποντας δηλαδή στα πρότυπα της πολιτικής της ΕΕ ενάντια σε πρόσφυγες και μετανάστες. Επεσήμανε δε ότι θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο προς τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία, ότι δεν θα επιτραπεί η εργαλειοποίηση του ζητήματος.

Σήμερα συνεδριάζουν εκτάκτως και οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ζήτησε να «απαγορευτούν οι αναγκαστικές επιστροφές Αφγανών υπηκόων», ενώ χώρες της ΕΕ όπως η Αυστρία και η Δανία έχουν δηλώσει πως δεν θα αναστείλουν τις απελάσεις.

Την ίδια στιγμή, όλα δείχνουν ότι η απομάκρυνση Αφγανών θα αξιοποιηθεί στο πλαίσιο και άλλων παζαριών. Με φόντο τις πυκνές εξελίξεις των τελευταίων μηνών στα Δυτικά Βαλκάνια, ήδη, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ δήλωσε ότι τα Σκόπια εξέφρασαν ετοιμότητα να δεχτούν το αίτημα των ΗΠΑ για να φιλοξενήσουν άμαχο πληθυσμό από το Αφγανιστάν. Αντίστοιχες παρεμβάσεις έχουν κάνει ήδη και η Αλβανία και το Κόσοβο, με επισημάνσεις για το «πόσο βασικός σύμμαχος και στρατηγικός μας εταίρος» είναι οι ΗΠΑ.

Παράλληλα, οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν αναζωπυρώνουν τη συζήτηση για την ανάγκη «μεγαλύτερης στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης».

Με φόντο και την έντονη κριτική που δέχεται η γερμανική κυβέρνηση για τη δυσκολία απομάκρυνσης των συνεργατών της από το Αφγανιστάν, η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας Ανεγκρετ Κραμπ - Καρενμπάουερ δήλωσε ότι «υπάρχουν πολλά θέματα τα οποία οφείλουμε να εξετάσουμε στους κόλπους του ΝΑΤΟ». Σύμφωνα με γερμανικά ΜΜΕ, μίλησε για «αποτυχία» από την οποία πρέπει να υπάρξουν «διδάγματα», προσθέτοντας ότι «το θέμα θα τεθεί και για εμάς στη συνέχεια, να δούμε αν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες, να πάρουμε μέτρα που μέχρι τώρα αφήναμε στους Αμερικανούς».

Ο δε Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, σε προχτεσινό διάγγελμα δήλωσε ότι «το Αφγανιστάν δεν πρέπει να γίνει ο παράδεισος των τρομοκρατών που κάποτε ήταν» και μίλησε για «πρόκληση για την ειρήνη και τη διεθνή σταθερότητα έναντι ενός κοινού εχθρού», καταλήγοντας: «Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε προκειμένου η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να μπορέσουν να συνεργαστούν αποτελεσματικά, διότι τα συμφέροντά μας είναι κοινά». Μεταξύ άλλων ο Μακρόν μίλησε και για «κοινές πρωτοβουλίες» που θα επιδιώξει η Γαλλία με τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, «για να διαμορφωθεί χωρίς αναμονή μια ηχηρή απάντηση, συντονισμένη και ενιαία» καταρχήν όσον αφορά «την αντιμετώπιση των παράνομων ροών», αλλά και τη «συνεργασία με χώρες μετάβασης και συγκέντρωσης (προσφύγων) όπως το Πακιστάν, η Τουρκία ή το Ιράν».

Για «αύξηση της σημασίας της δέσμευσης της ΕΕ με τους εταίρους της στην Κεντρική Ασία» έκανε λόγο ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, μετά τη χτεσινή έκτακτη συνεδρίαση των ΥΠΕΞ της ΕΕ.