Σάββατο 16 Γενάρη 2021 - Κυριακή 17 Γενάρη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΝΕΟΛΑΙΑ
Πείρα από την παρέμβασή μας στους χώρους όπου μορφώνονται τα παιδιά του λαού

INTIME NEWS

Η δυνατότητα να ανταποκρινόμαστε στη δράση μας ως κομμουνιστές σε σύνθετες συνθήκες περιγράφεται στην πρόσφατη Απόφαση της ΚΕ, εκτιμώντας θετικές και αδύναμες πλευρές στη δουλειά μας. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως δεν αρκεί απλά μία βελτίωση, αλλά απαιτούνται υπερβάσεις στον τρόπο με τον οποίο είχαμε μάθει να δουλεύουμε, απαιτείται πιο στοχοπροσηλωμένα να σχεδιάσουμε, εκτιμώντας διαλεκτικά τι είναι αυτό που μπορεί να τραβήξει το σύνολο της δουλειάς μας προς τα πάνω, αναζητώντας νέους, πιο διεισδυτικούς τρόπους παρέμβασης. Για παράδειγμα, στους κλάδους που βρέθηκαν σε καθεστώς τηλεργασίας απαιτήθηκαν το προηγούμενο διάστημα τέτοιες υπερβάσεις.

Ενα τέτοιος κλάδος είναι και ο κλάδος των εκπαιδευτικών. Στο χώρο των σχολείων είναι γνωστό ότι διεξάγεται συστηματική ιδεολογική - διαπαιδαγωγητική παρέμβαση από το αστικό κράτος προς τη νέα γενιά. Η αστική τάξη υιοθετεί συνεχώς νέες μορφές, εντάσσει και νέο περιεχόμενο, ανάλογα με τις γενικότερες στοχεύσεις και ανάγκες της. Ομως δεν πρόκειται για παρέμβαση σε κενό έδαφος. Σημειώνονται αντιστάσεις, όχι πλειοψηφικές αλλά ουσιαστικές, ριζοσπαστικές εναντιώσεις στο ίδιο το περιεχόμενο της σχολικής γνώσης. Και η ίδια η πείρα δείχνει ότι αν και μειοψηφικές σε αυτή τη φάση, ακριβώς επειδή είναι πρωτοπόρες μπορούν να συσπειρώνουν με το παράδειγμά τους γονείς και μαθητές. Να εμπνέουν και άλλους εκπαιδευτικούς να ακολουθήσουν ανάλογο δρόμο.

Πλούσια δράση με επίκεντρο το σχολείο

Ολο το προηγούμενο διάστημα δοκιμάστηκε η ικανότητά μας να διατηρούμε επαφή με χιλιάδες σε συνθήκες που από ένα σημείο και μετά τα σχολεία ήταν κλειστά, να διαμορφώνουμε πλαίσια πάλης που να ανταποκρίνονται στις αντικειμενικές ανάγκες, κρίθηκε η δυνατότητά μας να δρούμε με πολυμορφία, επιδιώκοντας να ανταποκρίνονται στις πρωτοβουλίες μας περισσότεροι. Ανεξάρτητα από τις αδυναμίες και τις δυσκολίες, μπορούμε να πούμε ότι σημειώσαμε βήματα σε αυτή την προσπάθεια.

Αυτό όμως που επιβεβαιώθηκε περίτρανα για άλλη μία φορά και από αυτή την περίοδο είναι πως κρίκος στην παρέμβαση των εκπαιδευτικών ήταν, είναι και θα είναι ο σχεδιασμός με επίκεντρο το σχολείο και το μαθητή, κατά συνέπεια με επίκεντρο τον ίδιο το ρόλο του εκπαιδευτικού. Αυτό που μπορεί να συμβάλει στο ανέβασμα του κύρους των κομμουνιστών στα μάτια των μαθητών, των γονιών και σε τελική ανάλυση και των υπόλοιπων εκπαιδευτικών είναι η ανάδειξή τους σε πρωτοπόρους δασκάλους, πρωτοπόρους στον αγώνα για τη μόρφωση, στους δρόμους, στο σχολείο και στην τάξη.

Η περίοδος που πέρασε μας έδωσε ορισμένα δείγματα βελτίωσης. Τα πλαίσια πάλης που διαμορφώσαμε και είχαν ως αφετηρία τις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών έδωσαν τη δυνατότητα να συναντηθούν οι αγώνες των εκπαιδευτικών με εκείνους των μαθητών και των γονιών. Ο κοινός σχεδιασμός βοηθήθηκε αντικειμενικά από αυτή την κατεύθυνση. Πρόκειται για μία παρακαταθήκη στη δουλειά μας που πρέπει να κρατηθεί.

Ωστόσο στο συγκεκριμένο άρθρο θα θέλαμε να ξεχωρίσουμε δύο άλλες πλευρές:

1. Η προσπάθεια να γίνεται μία «βασανιστική» δουλειά με επίκεντρο τον σύλλογο διδασκόντων, εκεί να υιοθετούνται και ως παιδαγωγικές πρακτικές ορισμένες από τις θέσεις των σωματείων που είναι σε σωστή κατεύθυνση. 'Η αντίστοιχα εκεί να «μεταφέρουμε» και την αντιπαράθεση όταν τα σωματεία αποφασίζουν σε ανώδυνη κατεύθυνση ή, τελικά, φιλοκυβερνητική κατεύθυνση. Για παράδειγμα, η απόφαση ενός σωματείου ότι στηρίζει τους αγώνες των μαθητών μπορεί να φτάνει στους μαθητές έμπρακτα, αν υιοθετείται από τον σύλλογο διδασκόντων ή έστω από τμήμα του. Σε αντίθετη περίπτωση, «κινδυνεύουμε» ένα σωματείο - καλώς - να παίρνει απόφαση στήριξης, αλλά οι μαθητές να νιώθουν στο πετσί τους την πίεση από τους εκπαιδευτικούς ή έστω την αδιαφορία και το κράτημα ίσων αποστάσεων.

Η πείρα που αποκομίσαμε αυτήν την περίοδο πρέπει να μελετηθεί περισσότερο από τα όργανα του Κόμματος, προκειμένου να αφομοιωθεί και να γίνει καθημερινή πρακτική. Για παράδειγμα, σε ένα σχολείο για να παρθεί μία απόφαση για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την ανάγκη κάλυψης της υλικοτεχνικής υποδομής από το κράτος, και αυτή να σταλεί στους γονείς του σχολείου και στον τοπικό Τύπο, χρειάστηκαν δυο και τρεις συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων. Προκύπτει δηλαδή ότι μία τέτοια δουλειά δεν γίνεται χωρίς αντιπαράθεση, ορισμένες φορές και σύγκρουση. Ομως πρόκειται για μια ουσιαστική συζήτηση και αντιπαράθεση όχι μόνο με τις συγκροτημένες τοποθετήσεις των άλλων δυνάμεων, αλλά και με αυτό που φτάνει ως επίδραση από αυτές τις θέσεις στη συνείδηση των εκπαιδευτικών. Για μια συζήτηση που έχει μεγάλο ιδεολογικό βάθος, καθώς απαιτείται σε ορισμένες περιπτώσεις να μετουσιώνεται σε παιδαγωγική αντίληψη και πρακτική. Αυτό σημαίνει ότι η έκφραση μιας άποψης, η διατύπωση μιας θέσης προϋποθέτει αναγκαίες γνώσεις παιδαγωγικής υπό το πρίσμα του μαρξισμού και ταυτόχρονα απαιτεί δημιουργία προϋποθέσεων συσπείρωσης για την πρακτική υλοποίηση των αποφάσεων στο επίπεδο της τάξης και του σχολείου. Για παράδειγμα, ένα σωματείο διατυπώνει τη σωστή θέση ότι σε αυτές τις συνθήκες δεν πρέπει να βαθμολογηθούν τα παιδιά μέσω τηλεξετάσεων. Η συζήτηση δεν σταματάει εκεί, καθώς οι εκπαιδευτικοί θα κληθούν πρακτικά να προχωρήσουν στην υλοποίηση της απόφασης. Αντίστοιχα, τέτοιο ζήτημα θα προκύψει και γύρω από την εφαρμογή της αξιολόγησης και το πλαίσιο της συζήτησης με εκπαιδευτικούς, και ιδιαίτερα με τους γονείς και τους μαθητές.

Αρα η διατύπωση θέσης, στο αντικειμενικό πλαίσιο του αστικού σχολείου στο οποίο παρεμβαίνει πρακτικά ο κομμουνιστής, ο πρωτοπόρος εκπαιδευτικός, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πρόκειται για μια πολύ απαιτητική δουλειά, που μπορεί όμως να αποφέρει πολύ ουσιαστικά αποτελέσματα. Αρα είναι κρίσιμο καθοδηγητικό ζήτημα να τεθεί στο επίκεντρο και να μπορέσουμε να βοηθήσουμε ιδεολογικοπολιτικά σε αυτήν την κατεύθυνση το σύνολο των κομματικών δυνάμεων, αλλά και όσους συμπορεύονται μαζί μας.

2. Η συνέχεια που πρέπει να δίνεται διαρκώς στην προσπάθεια παρέμβασης με βάση το ίδιο το περιεχόμενο των διδακτικών αντικειμένων, το ίδιο το περιεχόμενο του σχολείου. Μια δουλειά που πρέπει να την απευθύνουμε παράλληλα προς τους εκπαιδευτικούς και προς τους μαθητές. Δεν εννοούμε φυσικά μόνο την ανάδειξη και απάντηση σε ορισμένα από τα «μαργαριτάρια» των σχολικών βιβλίων και στα αντιδραστικά προγράμματα που οργανώνονται π.χ. από την αμερικάνικη πρεσβεία. Δεν μιλάμε δηλαδή μόνο για την «άμυνα». Εννοούμε κυρίως την προσπάθεια να επιλέγουν οι κομμουνιστές εκπαιδευτικοί ζητήματα που χρειάζεται να θέτουν μέσα στην τάξη, συζητώντας με τους μαθητές, αλλά και την ανάδειξη από τη σκοπιά της επιστημονικής μαρξιστικής αντίληψης όλων των ζητημάτων που έτσι κι αλλιώς τίθενται από το σχολικό ωρολόγιο πρόγραμμα, ώστε να βοηθιέται η γνώση της αλήθειας, η κατάκτηση επιστημονικής μεθοδολογίας, να σπάει ο ανορθολογισμός. Πρόκειται για τη δουλειά που είναι η καρδιά, η ουσία της παρέμβασης των εκπαιδευτικών. Δεν έχουμε φυσικά πρόθεση στο παρόν άρθρο να δώσουμε όλες τις ιδεολογικοπολιτικές διαστάσεις αυτού του τρόπου δουλειάς. Κυρίως επιδιώκουμε την ανάδειξη ορισμένων παραδειγμάτων αυτού του διαστήματος.

Λίγο πριν από το κλείσιμο των σχολείων και με αφορμή τη δίκη της φασιστικής Χρυσής Αυγής, το ζήτημα αυτό ήταν στην επικαιρότητα και αυτό εκφράστηκε ούτως ή άλλως και σε συζήτηση στα σχολεία, ειδικά στα Γυμνάσια και τα Λύκεια. Ηταν δεδομένο ότι μπροστά μας θα είχαμε μια σειρά απόψεων, ερωτημάτων, αποριών από την πλευρά των μαθητών. Και έτσι έγινε. Οι απαντήσεις που θα έπαιρναν τα παιδιά από τους εκπαιδευτικούς προφανώς θα εξέφραζαν όλο το μήκος και το πλάτος των απόψεων που αυτοί είχαν για το «φαινόμενο της Χρυσής Αυγής». Το πιο κρίσιμο; Και εκτός της σχολικής τάξης, οι μαθητές θα έπαιρναν απαντήσεις από το σύστημα και τους μηχανισμούς του.

Το θέμα ήταν τι θα κάνουμε εμείς. Γι' αυτόν το λόγο, οργανώθηκε με πρωτοβουλία των κομμουνιστών εκπαιδευτικών σε πολλά σχολεία, κυρίως της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (αλλά και της Πρωτοβάθμιας, με τις κατάλληλες προσαρμογές), συζήτηση για το χαρακτήρα της Χρυσής Αυγής και του φασισμού γενικότερα. Φυσικά υπήρχε και άγνοια, όμως σε πολλές σχολικές τάξεις η συζήτηση άναψε. Ακούστηκαν όλα τα επιχειρήματα και διάφορες γνώμες. Επικρατούσε η άποψη ότι το φαινόμενο του φασισμού συνδέεται με ψυχολογικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων (αυταρχικές προσωπικότητες κ.λπ.), ότι απάντηση είναι η δημοκρατία. Ακούστηκε όμως και ότι «η ΧΑ έχει βαθιές διασυνδέσεις με στρατό, αστυνομία κ.λπ. και αυτά δεν πρόκειται να τα θίξει καμία κυβέρνηση, κανένα δικαστήριο. Με το φασισμό δεν ξεμπερδεύουμε με δικαστικές αποφάσεις, όσο σωστές κι αν είναι». Υπήρξαν βέβαια και μεμονωμένες γνώμες που στήριξαν, αλλού δειλά και αλλού μαχητικά, τη ΧΑ. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δημιουργούσε φόβο και στους υπόλοιπους μαθητές. Η δράση αυτή προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Δεν έλειψαν τα μηνύματα γονιών ότι «θα επιθυμούσαν να μην επαναληφθούν τέτοιου χαρακτήρα πολιτικές συζητήσεις μέσα στην τάξη», αλλά και τα ευχαριστήρια μηνύματα για «τη χρησιμότητα αυτής της κουβέντας με τα παιδιά μας».

Αντίστοιχα, μπροστά στην απεργία της 26ης Νοέμβρη, πιο περιορισμένα τώρα, ορισμένοι κομμουνιστές εκπαιδευτικοί έστειλαν στους μαθητές τους γράμμα που εξηγούσε γιατί απεργούν. Η προσπάθεια να εξηγήσεις σε ένα μικρό ιδιαίτερα παιδί τι είναι η απεργία (όταν μάλιστα είναι πολύ πιθανό να μην έχουν απεργήσει ποτέ οι γονείς του) και γιατί γίνεται η συγκεκριμένη απεργία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Και, φυσικά, και εδώ υπήρξαν αντιδράσεις, π.χ. σε μία συντρόφισσα έγινε καταγγελία από γονιό ότι αξιοποιεί την κρατική υποδομή για να κάνει πολιτική προπαγάνδα. Στη συνάντηση γονιών, όμως, που η συντρόφισσα με θάρρος κάλεσε για να συζητήσει ανοιχτά, βρέθηκαν πολύ περισσότεροι γονείς που την υπερασπίστηκαν, ενώ ο «κατήγορός» της δεν εμφανίστηκε.

Αντίστοιχη δουλειά και στα σωματεία

Την ίδια περίοδο άνοιξε και η συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς με αφορμή τη διακίνηση και παρουσίαση της έκδοσης «Κι όμως, κινείται...». Τα περιθώρια να δοθεί συνέχεια σε αυτήν την προσπάθεια είναι μεγάλα. Εγινε επίσης μια πρώτη προσπάθεια να διευρυνθεί η δράση σωματείων με ζητήματα που αφορούν το ίδιο το περιεχόμενο της μόρφωσης, π.χ. εκδήλωση του σωματείου «Ο Σεφέρης» για το παιδικό βιβλίο. Από τη μέχρι τώρα προσπάθεια καταγράφεται το ενδιαφέρον ενός αξιόλογου τμήματος εκπαιδευτικών να βοηθηθούν και να βοηθήσουν για την οργάνωση του μαθήματος από υλιστική διαλεκτική σκοπιά, η διάθεση ορισμένων «να ανοίξουν τους ορίζοντες» των μαθητών τους, αλλά και τους δικούς τους.

Εδώ χρειάζεται να σκεφτούμε μια ουσιαστική πλευρά. Η οργάνωση μιας εκδήλωσης από κάποιο εκπαιδευτικό σωματείο δεν είναι ένα κόλπο για να το μαζικοποιήσουμε. Είναι ουσιαστικό όπλο στην προσπάθεια να δημιουργηθεί έδαφος για να κατανοείται καλύτερα ο ρόλος του εκπαιδευτικού, άρα και των καθηκόντων που έχει αναλάβει. Είναι συμβολή στην ιδεολογική πάλη που αναπτύσσεται αντικειμενικά, και έχει πολύμορφη και πολυθεματική ατζέντα. Αρα, ενδυναμώνει το ίδιο το σωματείο για να παίξει πιο αποφασιστικά το ρόλο του, ακόμα και στα ζητήματα των άμεσων διεκδικήσεων.

Φυσικά, παραδείγματα τέτοιας δράσης υπήρχαν και στο παρελθόν. Αυτό που είναι κρίσιμο σήμερα είναι να συζητήσουν τα κομματικά όργανα πάνω στην πείρα αυτής της δουλειάς, να στρέψουμε το βλέμμα μας στις δυνατότητες και να πάρουμε τα καθοδηγητικά μέτρα για να της δώσουμε ώθηση. Δεν είναι δηλαδή κατακτημένη στην καθημερινή κομματική ζωή η συζήτηση στα ίδια τα καθοδηγητικά όργανα και τις ΚΟΒ γύρω από αυτήν την πλευρά, ώστε να παίρνονται μέτρα για την άνοδο της ικανότητας όλων των κομματικών δυνάμεων. Παρά τη δυσκολία, είναι επιτακτικό σήμερα το καθήκον να βοηθήσουμε τις κομμουνιστικές δυνάμεις, αλλά και κόσμο προοδευτικό - ριζοσπαστικό μέσα στα σχολεία, να βλέπουν τη σχολική ύλη υπό το πρίσμα της προσπάθειας να δημιουργηθούν αντισώματα λογικής, επιστημονικής αντίληψης. Να προσαρμόζουν τη θεματολογία με βάση την ηλικία και την τάξη στην οποία απευθύνονται, να παίρνουν υπόψη τους και τις πιο ιδιαίτερες συνθήκες της δουλειάς τους, που δεν πρέπει να αγνοηθούν, π.χ. στο Λύκειο είναι μεγάλη η πίεση για την κάλυψη της ύλης, και αυτό θα ενταθεί με την «τράπεζα θεμάτων».

Απαιτείται λοιπόν και η συζήτηση στη βάση της πείρας, αλλά και η γενίκευσή της στην πράξη καθημερινά. Ουσιαστικό προαπαιτούμενο είναι να γίνει συζήτηση στις ΚΟΒ Εκπαιδευτικών. Δηλαδή, για να μην ξεχνιόμαστε, στους κομμουνιστές που εργάζονται σε έναν κρίσιμο ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους της αστικής τάξης. Οι ΚΟΒ να συζητάνε με αντίστοιχη θεματολογία, να έρχεται πείρα στη συνεδρίαση από αυτά που λένε οι μαθητές, να οργανώνουν για παράδειγμα την αξιοποίηση εκδόσεων, μικροσυσκέψεις - εκδηλώσεις γύρω από θεματικούς άξονες που σχετίζονται με το γνωστικό αντικείμενο, να θέτουν τη διεύρυνση της θεματολογίας με την οποία θα ασχολούνται τα ίδια τα σωματεία. Προϋπόθεση είναι να ανέβουν κι άλλο, με ατομική και συλλογική ευθύνη, το επίπεδο τριβής και γνώσης της θεωρίας μας από το σύνολο των κομματικών μελών, η επαφή με τις εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής», συνολικά η επαφή με το διάβασμα, και για πλευρές της διαπάλης γύρω από το επιστημονικό αντικείμενο του καθενός.

Το επόμενο διάστημα στα σχολεία θα γίνει μεγάλη συζήτηση γύρω από τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Εδώ θα κριθεί η δυνατότητά μας να μετουσιώνουμε σε συγκεκριμένο σχέδιο εσωοργανωτικής δράσης και μαζικής παρέμβασης τα όποια συμπεράσματα βγάζουμε.

Επιστρέφουμε στη διαπίστωση ότι οι απαιτήσεις της περιόδου απαιτούν υπερβάσεις στη δουλειά μας. Η γρήγορη δοκιμή, κατάκτηση, αφομοίωση ενός τέτοιου τρόπου παρέμβασης αποτελεί βασικό κριτήριο και για την εκτίμηση της δουλειάς των στελεχών που είμαστε χρεωμένοι στο χώρο της Παιδείας, και πιο συγκεκριμένα των εκπαιδευτικών.


Της
Βαγγελιώς ΠΛΑΤΑΝΙΑ
*Η Βαγγελιώ Πλατανιά είναι μέλος του Γραφείου Περιοχής της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ