Με την κατάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) από τον ΟΛΠ για την υλοποίηση των έργων του «master plan», έχει ανοίξει συζήτηση από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες ξετυλίγουν και τον σχεδιασμό τους.

Η ΜΠΕ είναι η εξειδίκευση του «master plan», το πώς θα υλοποιηθούν τα έργα που είχαν συμφωνηθεί από τη σύμβαση παραχώρησης του ΟΛΠ καθώς και ορισμένα άλλα, που προκρίνει το κινεζικό μονοπώλιο της «Cosco». Είναι έργα που έχουν εγκρίνει όλες οι τελευταίες κυβερνήσεις (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ). Είναι έργα για τα οποία έχουν βγει κονδύλια από την προηγούμενη περιφερειακή αρχή του ΣΥΡΙΖΑ. Περιλαμβάνει και έργα που προς το παρόν δεν έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ).

Το ΚΚΕ τοποθετείται στις εξελίξεις, παίρνοντας υπόψη την οξύτατη ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση στο λιμάνι, τις ενδοαστικές συγκρούσεις, την επιδίωξη να στοιχιστεί το εργατικό - λαϊκό κίνημα πίσω από αυτές. Ακόμα, παίρνει υπόψη τη στρατηγική του κεφαλαίου στο να αναδειχτεί η χώρα σε κόμβο ενεργειακό και μεταφοράς εμπορευμάτων, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία από αυτή τη σκοπιά στο λιμάνι του Πειραιά.

Το ΚΚΕ προβάλλει την πρότασή του και αντιπαρατίθεται με τη γραμμή της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Προβάλλει την πρόταση διεξόδου του, που εξειδικεύοντας για το λιμάνι λέει: Τα λιμάνια όπως και όλος ο κλάδος των συνδυασμένων μεταφορών να κοινωνικοποιηθούν καθώς και όλα τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής.

Σκοπός της παραγωγής να είναι η κάλυψη των διευρυνόμενων σύγχρονων αναγκών του λαού, απαλλαγμένη από το κριτήριο του κέρδους που θέτει σήμερα η κεφαλαιοκρατική οικονομία. Με κεντρικό σχεδιασμό, που θα μπορεί να ιεραρχεί τις ανάγκες της παραγωγής και της κατανάλωσης, την πιο ολοκληρωμένη αξιοποίηση των μέσων παραγωγής, των νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων, του εργατικού δυναμικού, ως την κύρια παραγωγική δύναμη και όχι ως μια φτηνή και ευέλικτη μάζα που ζει στη χαμοζωή.

Αυτός είναι ολοκληρωμένος σχεδιασμός! Αυτός που δεν προϋποθέτει την υποταγή της παραγωγής στο ποσοστό του κέρδους, στις εκατοντάδες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, στα διάφορα σχέδια που συγκρούονται σήμερα! Στην αναρχία και ανισομετρία της σημερινής παραγωγής.

Για το γεγονός ότι η υλοποίηση του σχεδιασμού της «Cosco» θα συνδέεται με αντιλαϊκές εξελίξεις, που θα επηρεάζουν τη ζωή των εργαζομένων και του λαού, είχαμε ως Κόμμα προειδοποιήσει. Και αυτό την ώρα που η καπιταλιστική ανάπτυξη στο λιμάνι υπάρχει στην προγραμματική αντίληψη όλων των αστικών δυνάμεων. Σε αυτό ομονοούν, ανεξάρτητα από το ποιο σχέδιο προκρίνουν.

Η γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ θέτει το εξής: Η ΜΠΕ είναι αποσπασματική για κάθε έργο, υπάρχει ανάγκη να διαμορφωθεί μια στρατηγική ΜΠΕ (δηλαδή Συνολική ΜΠΕ) που να αφορά στις συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη του λιμανιού. Με βάση τη ΣΜΠΕ προτείνει να βελτιωθούν όροι της επένδυσης, να προκριθούν «πράσινες λύσεις» π.χ. σε σχέση με τα καύσιμα των πλοίων. Σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώθηκε κοινή τοποθέτηση επί της ΜΠΕ από τη διοίκηση Μόραλη και τις παρατάξεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στον δήμο Πειραιά. Διόλου τυχαία αυτή η σύμπλευση των αστικών δυνάμεων...

Σήμερα, οι δήμαρχοι όλου του Πειραιά φαίνεται να στοιχίζονται πίσω από τη συγκεκριμένη θέση. Στο υπόμνημα που κατέθεσαν από κοινού, η τοποθέτησή τους έχει ως σημείο αναφοράς το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής (ΡΣΑ), το οποίο καλεί να λάβει υπόψη η στρατηγική ΜΠΕ.

Δηλαδή και ο Μόραλης, και οι δήμαρχοι του ΣΥΡΙΖΑ, και οι δήμαρχοι της ΝΔ ταυτίζονται στην αποδοχή και επίκληση ενός χωροταξικού σχεδιασμού που υπηρετεί τους στόχους του κεφαλαίου. Αυτό έχει και την εξής σημασία: Ο σχεδιασμός της «Cosco» δεν έρχεται σε αντιπαράθεση με το ΡΣΑ και τη στόχευση του κεφαλαίου για «ν' αποτελέσει (σ.σ. η Αττική) τον κατεξοχήν κόμβο συνδυασμένης μεταφοράς εμπορευμάτων και διαχείρισής τους και το βασικό ναυτιλιακό κέντρο».

Εχουμε υπόψη ότι «η επιλογή της Αττικής ως βασικής πύλης εισόδου, βασικού κόμβου, σχετίζεται με τους προαναφερθέντες παράγοντες αναφορικά με τον πληθυσμό και τη συγκέντρωσή του. Κυρίως, όμως, αφορούν το γεγονός ότι ο Πειραιάς αποτελεί, με πολύ μεγάλο προβάδισμα, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας και ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου. Γύρω από κάθε λιμάνι αναπτύσσεται ένα ολόκληρο σύμπλεγμα εξειδικευμένων σχετικών δραστηριοτήτων (ναυτιλιακό cluster) που αφορά υποστηρικτικές οικονομικές δραστηριότητες, δραστηριότητες επισκευής, ανεφοδιασμού, broking κ.λπ. Η περιφέρεια Αττικής, και ειδικά ο Πειραιάς, αποτελούν εξειδικευμένη περιοχή σε τέτοιες δραστηριότητες (εκτεταμένη ναυτιλιακή ζώνη, ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, σύμπλεγμα ναυπηγείων, ξεχωριστό πανεπιστήμιο με ειδίκευση στα ναυτιλιακά κ.λπ.). Επίσης, η Αττική συνδέεται οδικά και σιδηροδρομικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ σε τοπικό επίπεδο βρίσκεται στην "τομή" των δύο βασικών αξόνων ανάπτυξης του ελληνικού χώρου (Πάτρα - Αθήνα και Αθήνα - Θεσσαλονίκη). Τέλος, η θέση της δεν αποτελεί σημαντική παράκαμψη για τις εμπορευματικές ροές από τον βασικό άξονα (Σουέζ - Γιβραλτάρ)» (ΚΟΜΕΠ τ. 6/2014).

Επομένως, είναι φανερό ότι οι αντιδράσεις καταγράφουν σε ένα βαθμό ενδοϊμπεριαλιστικές και ενδοαστικές αντιπαραθέσεις, παζάρι ανάμεσα σε μερίδες του κεφαλαίου. Στο παραπάνω άρθρο της ΚΟΜΕΠ αναφέραμε: «Οπως αναμένεται, το αναπτυξιακό σχέδιο της άρχουσας τάξης δεν αποτελεί - και δεν θα μπορούσε να αποτελέσει - ένα αρμονικό μείγμα, έναν γενικό συμβιβασμό που ικανοποιεί εξίσου όλα τα τμήματα της άρχουσας τάξης. Είναι εύλογο ότι τα τμήματα του κεφαλαίου, που για τον έναν ή τον άλλο λόγο δεν ωφελούνται από τον αναπροσανατολισμό της καπιταλιστικής παραγωγής, αντιτίθενται στον γενικό σχεδιασμό της άρχουσας τάξης, παρά το γεγονός ότι αυτός, σε μεγάλο βαθμό, αντικειμενικά προωθεί τη γενική διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου». Ακόμα παραμένει η εκτίμηση που είχαμε για το ΡΣΑ, ότι «η εφαρμογή του θα οδηγήσει σε επιβάρυνση του βιοτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων της Αττικής».

Ως φάρμακο διά πάσαν νόσον προβάλλεται η «πράσινη ανάπτυξη». Γύρω από το συγκεκριμένο ιδεολόγημα αναπτύσσεται, σε παγκόσμιο επίπεδο, ενδοαστική σκληρή διαπάλη, η οποία δεν είναι ο σκοπός του άρθρου να αναλυθεί. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, και τα λεγόμενα «πράσινα» μονοπώλια και οι αντίστοιχες «πράσινες» πολιτικές έχουν ως κριτήριο το κέρδος, άρα και τα περιβαλλοντικά μέτρα μπαίνουν στη λογική «κόστους - οφέλους», με συνέπειες σε βάρος της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, ενώ λειτουργούν σε συνθήκες έντασης της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Για παράδειγμα, η «Oil One», εταιρεία με εγκαταστάσεις καζανιών στη Δραπετσώνα, διαφημίζει ότι χρησιμοποιεί τα πιο σύγχρονα μέσα περιβαλλοντικής προστασίας, όμως έχουμε έντονη μυρωδιά που συνδέεται με ουσίες που προκαλούν ακόμη και καρκίνο (συγκεκριμένα αρκετές μέρες καταγράφονται στην ατμόσφαιρα υψηλά ποσοστά βενζολίου).

Αντιμετωπίζουμε επίσης τον κίνδυνο βιομηχανικού ατυχήματος μεγάλης έκτασης. Θυμίζουμε ότι πρόσφατα είχαμε το ατύχημα στα καζάνια της «Motor Oil», με σοβαρό τραυματισμό 4 εργατών. Δεν ξεχνάμε επίσης ότι τα καζάνια της ίδιας εταιρείας είχαν απειληθεί σοβαρά από τη μεγάλη πυρκαγιά στην περιοχή. Και έχει αυτό σημασία, καθώς πυρκαγιές σημειώνονται στην ευρύτερη περιοχή του Περάματος.

'Η στον Αργοσαρωνικό είχαμε το ατύχημα του «Αγία Ζώνη ΙΙ», αλλά είναι πρόσφατη και η ρύπανση από διαρροή πετρελαίου δεξαμενόπλοιου (ο περιβαλλοντικά ευαίσθητος ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε το 2018 τροπολογία για να κυκλοφορούν σαπάκια τύπου «Αγία Ζώνη ΙΙ», ακόμα και αν είναι 40 χρόνων!).

Σήμερα, η πάλη χρειάζεται να δυναμώσει και το εργατικό - λαϊκό κίνημα να μην εγκλωβιστεί σε γραμμή ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου, ούτε να σβήσει τη μνήμη του. Αντίθετα, οι αγωνιστικές πρωτοβουλίες πρέπει αντικειμενικά να απαιτούν πιο αποφασιστικές αλλαγές και όχι απλά μια καλύτερη ΜΠΕ.

Σήμερα, ανεξάρτητα από τις αντιπαραθέσεις, ο σχεδιασμός των μονοπωλιακών ομίλων προχωρά με κριτήριο την κερδοφορία τους και βάζοντας στη μέγγενη τα εργατικά και λαϊκά δικαιώματα.

Ανεξάρτητα από «χρωματικό» προσδιορισμό, έχει ως όρο την ένταση της εκμετάλλευσης (παραδείγματα υπάρχουν πολλά από το λιμάνι, τα καράβια, τον τουρισμό κ.λπ.) και παράλληλα αντικειμενικά έρχεται σε σύγκρουση με εργατικές - λαϊκές ανάγκες, όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, την πρόληψη ατυχημάτων, τη χρήση γης.

Με βάση τα παραπάνω το «master plan» της «Cosco», που συνδέεται με τη σύμβαση παραχώρησης και τα προβλεπόμενα σε αυτήν υποχρεωτικά και συμπληρωματικά έργα, έχει ως κριτήριο την κερδοφορία του μονοπωλίου. Αυτό είναι λογικό να αντικατοπτρίζεται και στη ΜΠΕ.

Είναι μεγάλες οι ευθύνες των κυβερνήσεων, περιφερειακών αρχών και δημοτικών αρχών. Η ΝΔ είναι αποφασισμένη να συμβάλει στην προώθηση του επενδυτικού σχεδίου για το λιμάνι. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συμβάλει ως κυβέρνηση στις εξελίξεις στο λιμάνι, η γραμμή του σήμερα δεν αναιρεί αυτήν τη συμβολή. Η Περιφέρεια στηρίζει τον σχεδιασμό, η Δούρου είχε εγκρίνει ένα ποσό περί τα 130 εκατ. ευρώ, ο Πατούλης θα τα εκταμιεύσει (είναι ποσό που αφορά την επέκταση προβλήτας κρουαζιέρας στην Πειραϊκή).

Ταυτόχρονα, ο χώρος του πρώην εργοστασίου των Λιπασμάτων είναι στο στόχαστρο μονοπωλιακών ομίλων, για να αξιοποιηθεί και να μην ικανοποιηθεί το χρόνιο αίτημα του λαού της περιοχής για αξιοποίησή του προς όφελος των λαϊκών αναγκών.

Το ΚΚΕ αντιπαρατίθεται με τον καπιταλιστικό σχεδιασμό, αναδεικνύοντας ότι είναι εχθρικός για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα. Οι κομμουνιστές σε σωματεία και μαζικούς φορείς παίρνουν πρωτοβουλίες, διεκδικώντας επιγραμματικά:

• Μόνιμη και σταθερή δουλειά με δικαιώματα, χωρίς εργολαβικές και ελαστικές σχέσεις απασχόλησης, να μπει τέρμα στην ομηρία χιλιάδων εργατών που ζουν με την αγωνία τού αν θα έχουν μεροκάματο.
• Εφαρμογή της ΣΣΕ στο χώρο της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης, υπογραφή ΣΣΕ σε λιμενεργάτες και ναυτεργάτες.
• Εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων υγείας και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς. Αμεση επαναλειτουργία και στελέχωση του Σταθμού Πρώτων Βοηθειών στο χώρο του λιμανιού.
• Κάτω τα χέρια από τα Συνδικάτα, οι αντιδραστικές αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση θα μείνουν στα χαρτιά, τα Συνδικάτα δεν μπαίνουν στο «γύψο».
• Διεκδικούμε μέτρα ουσιαστικής στήριξης στους ανέργους.
• Να φύγουν τα καζάνια του θανάτου από τις γειτονιές μας. Να ανακληθούν άμεσα όλες οι άδειες των βιομηχανιών που ρυπαίνουν την περιοχή, να απομακρυνθούν οι εγκαταστάσεις τους από κατοικημένες περιοχές και να αποδοθεί το σύνολο των 640 στρεμμάτων στο λαό της περιοχής, με απαλλοτρίωση όλης της έκτασης χωρίς αποζημίωση.
• Αμεσα μέτρα, στην πράξη και όχι στα χαρτιά, για την περίπτωση Βιομηχανικού Ατυχήματος Μεγάλης Εκτασης (ΒΑΜΕ).
• Αμεσα μέτρα για τη ρύπανση στην περιοχή από τις βιομηχανίες. Είναι όρος για να σταματήσει άμεσα η δυσοσμία που μας ταλαιπωρεί.

Στη βάση αυτή ξετυλίγεται σε συνέχεια αγωνιστικός σχεδιασμός.