«H Ζώνη του ευρώ συνεχίζει την επέκτασή της, αλλά με αλληλένδετους κινδύνους για τις προοπτικές και αβεβαιότητα στον ορίζοντα. Επιπλέον, επικρέμαται ο κίνδυνος μιας περαιτέρω παρατεταμένης περιόδου χαμηλής ανάπτυξης και πληθωρισμού που προκαλείται από την αναιμική παραγωγικότητα και τη γήρανση του πληθυσμού». Αυτό αναφέρει η «Σύσταση» του Συμβουλίου της ΕΕ, που εκδόθηκε στο πλαίσιο της έναρξης των διαδικασιών για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2020, που αποτελεί το μνημόνιο διαρκείας απέναντι σε όλους τους λαούς της ΕΕ.

Σε αυτήν τη φάση, η συνεχιζόμενη τάση επιβραδυνόμενης «ανάπτυξης», η χαμηλή παραγωγικότητα και τα άλλα διαχειριστικά ζόρια έρχονται να οξύνουν τα αντιλαϊκά αντανακλαστικά με κατεύθυνση την κλιμάκωση των αναδιαρθρώσεων και βέβαια με τη διοχέτευση νέου πακτωλού κρατικής χρηματοδότησης προς τους ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς ομίλους με έμφαση στα μονοπώλια της αποκαλούμενης «πράσινης οικονομίας» (βλέπε και σχετικό θέμα σελ. 12).

Οι κεντρικές κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αποτυπώνονται και στην έκθεση της Κομισιόν αναφορικά με την «ετήσια στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2020». Οπως χαρακτηριστικά τονίζεται «τώρα που αρχίζουν να διαφαίνονται δυσκολίες στον ορίζοντα, η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις μακροπρόθεσμες προκλήσεις».

Σε αυτό το πλέγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εστιάζει σε 4 αλληλένδετους άξονες και συγκεκριμένα:

1. Οικονομικές προοπτικές της Ευρώπης. Μεταξύ άλλων, τονίζεται ότι «οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές επισκιάζονται από ένα πολύ λιγότερο υποστηρικτικό οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον και υψηλή αβεβαιότητα», ενώ «οι παγκόσμιες προοπτικές ανάπτυξης είναι εύθραυστες», και οι εμπορικές εντάσεις στον μεταποιητικό τομέα και η γεωπολιτική αβεβαιότητα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις επενδυτικές αποφάσεις.

Οπως εκτιμούν, μέχρι το 2024 λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, το εργατικό δυναμικό σε 11 κράτη - μέλη θα μειωθεί κατά περισσότερο από 3% σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα, ενώ έως το 2060 το εργατικό δυναμικό της ΕΕ θα μειωθεί κατά 12%.

Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με την επί δεκαετίες τάση περιορισμού της αύξησης της παραγωγικότητας, σύμφωνα με την Κομισιόν, θα επιβαρύνει τη δυναμική της «ανάπτυξης» αλλά και τους κρατικούς προϋπολογισμούς στα επόμενα χρόνια. Περνώντας στο «ψητό» της χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών μονοπωλίων υπογραμμίζουν πως ο «αντίκτυπος της υποβάθμισης του περιβάλλοντος αναμένεται να επηρεάζει ολοένα και περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα, λόγω των συχνότερων ακραίων καιρικών φαινομένων και της επίπτωσης στην ανθρώπινη υγεία»...

2. «Νέο μοντέλο για την αντιμετώπιση αλληλένδετων βασικών προκλήσεων». Παραπέρα, κυριαρχεί η ανάγκη αναβάθμισης της ΕΕ στο πλέγμα των γεωπολιτικών ανταγωνισμών. Οπως λένε «ο ηγετικός ρόλος στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και η ύπαρξη μιας ισχυρής, καινοτόμου βιομηχανικής βάσης πρέπει να θεωρούνται οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, που παρέχουν στην ΕΕ το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του πρωτοπόρου».

3. «Περιβαλλοντική βιωσιμότητα». Στο κάδρο των αντιλαϊκών παρεμβάσεων με άξονα την ανταγωνιστικότητα των επιχειρηματικών ομίλων, πέρα από την Ενέργεια, βρίσκονται ο κατασκευαστικός τομέας, οι μεταφορές, η βιομηχανία, ο γεωργικός τομέας καθώς και οι υπηρεσίες. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο ενισχύεται ως ολοκληρωμένος μηχανισμός με την παροχή «ειδικής καθοδήγησης» στα κράτη - μέλη σχετικά με τους τομείς στους οποίους απαιτούνται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.

Ετσι, η «Ευρώπη πρέπει να τα αξιοποιήσει όλα αυτά και να εξασφαλίσει πρόσθετα κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές, ώστε να μπορέσουν τα κράτη - μέλη να επιτύχουν τους φιλόδοξους στόχους για το κλίμα», για τα οποία «θα χρειαστούν αλλαγές στα φορολογικά συστήματα και στα συστήματα επιδοτήσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα κίνητρα είναι φιλικά προς το κλίμα και το περιβάλλον, και να αυξηθεί η αναγκαία χρηματοδότηση για επενδύσεις».

Την ίδια ώρα, και ενώ «η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει ποσά - ρεκόρ στην έρευνα και την καινοτομία αιχμής, χρησιμοποιώντας την πλήρη ευελιξία του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ, για να δοθεί έμφαση στους τομείς με το μεγαλύτερο δυναμικό», ομολογείται ξεκάθαρα η προετοιμασία και νέου κύκλου ανατιμήσεων στην Ενέργεια που βέβαια θα φορτωθεί στα λαϊκά νοικοκυριά, προκειμένου να τονωθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο «μπορεί επίσης να βοηθήσει τα κράτη - μέλη να εντοπίσουν και να εξετάσουν βασικά αντισταθμίσματα, για παράδειγμα με την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων της αύξησης των τιμών της Ενέργειας μέσω των κατάλληλων κοινωνικών και φορολογικών πολιτικών».

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΕ παράλληλα με την κρατική χρηματοδότηση και τις άλλες ενισχύσεις στα μονοπώλια της «πράσινης οικονομίας», «θα πρέπει να αξιοποιήσει τις ιδιωτικές επενδύσεις, θέτοντας την πράσινη και βιώσιμη χρηματοδότηση στο επίκεντρο της αλυσίδας επενδύσεων και του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρώπης».

4. Αύξηση της παραγωγικότητας. Διαπιστώνουν ότι η αύξηση της παραγωγικότητας στην ΕΕ εξακολουθεί να είναι σημαντικά χαμηλότερη από το επίπεδο άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, καθώς από τη δεκαετία του 1980 τα κράτη - μέλη σταμάτησαν να συγκλίνουν με τις ΗΠΑ. Επιπλέον, μεταξύ των 100 μεγαλύτερων εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών σήμερα, μόνο οι 23 είναι ευρωπαϊκές, έναντι 40 ευρωπαϊκών εταιρειών πριν από 10 χρόνια.

Σε αυτό το πλαίσιο, επανέρχονται στο «τροπάρι» των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων, για «μια ισχυρή βιομηχανική βάση στην ΕΕ (...), ώστε να είναι ικανή να παράγει εσωτερικά τις τεχνολογίες που απαιτούνται για να παραμείνει στην πρώτη γραμμή του παγκόσμιου ανταγωνισμού».

Βέβαια στον άξονα της «ανταγωνιστικότητας» βρίσκεται και το ζήτημα της εμβάθυνσης της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης, που θα συζητηθεί στην προσεχή συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, την ερχόμενη Δευτέρα 20/1.

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η ΕΕ πρέπει να ολοκληρώσει την Οικονομική και Νομισματική της Ενωση, προκειμένου να διασφαλίσει ότι «όλα τα οικονομικά μέσα είναι έτοιμα και άμεσα διαθέσιμα στην περίπτωση που προκύψουν σημαντικοί δυσμενείς οικονομικοί κραδασμοί», ενώ ο «διεθνής ρόλος του ευρώ πρέπει να ενισχυθεί ώστε να αυξηθεί η ευρωπαϊκή επιρροή στον κόσμο και στις παγκόσμιες αγορές και να προστατευθούν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι καταναλωτές και οι κυβερνήσεις από δυσμενείς εξωτερικές εξελίξεις».

Σε αυτήν τη φάση, μεταξύ άλλων δεσπόζουν η «Τραπεζική Ενωση» και η «Ενωση Κεφαλαιαγορών», με στόχο την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και του διεθνούς ρόλου του ευρώ.

Η προσεχής συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ αναμένεται να επικεντρώσει και στα ζητήματα της αναβάθμισης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), μεταξύ άλλων, με το ρόλο «διασώστη» «ύστατης καταφυγής» για τράπεζες της Ευρωζώνης, που θα βρεθούν αντιμέτωπες με κινδύνους κατάρρευσης, και αφού βέβαια προηγουμένως θα έχουν εξαντληθεί τα άλλα διαθέσιμα μέσα (π.χ. ανακεφαλαιοποιήσεις, «κουρέματα» κ.ά.).

Πρόκειται για ζητήματα γύρω από τα οποία συνεχίζουν να εκδηλώνονται οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο της Ευρωζώνης οι σχετικές συζητήσεις δεν έχουν προχωρήσει σημαντικά και όπως εκτίμησε στο άμεσο μέλλον δεν θα υπάρξει σύγκλιση σε ό,τι αφορά την πορεία ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ενωσης.

Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Τραπεζική Ενωση «θα πρέπει να ολοκληρωθεί με παράλληλη επίτευξη της μείωσης και του επιμερισμού των κινδύνων», με φόντο και το σχέδιο για τη διαμόρφωση «κοινού ταμείου» τραπεζικών διασώσεων.

Σε κάθε περίπτωση, η διαμόρφωση «κοινού ταμείου» διασώσεων προϋποθέτει τη ραγδαία συρρίκνωση της μάζας με τα «κόκκινα» τραπεζικά δάνεια, ειδικά στους σχετικά αδύναμους κρίκους, όπως είναι η ελληνική οικονομία, προκειμένου να επιμεριστούν οι κίνδυνοι, στο πλαίσιο της «αναλογικότητας» και των μέσων όρων που επικρατούν στην ΕΕ.