Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε χτες ότι η υπεράσπιση της ασφάλειας και του μέλλοντος της Τουρκίας δεν ξεκινά από τα σύνορα της χώρας, αλλά εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτά. Η συνεχιζόμενη προκλητική στάση της τουρκικής αστικής τάξης εντάσσεται στο μεγάλο πεδίο του σφοδρού ανταγωνισμού στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου (συνδέεται με τις εξελίξεις σε Συρία και Ιράκ) για το ξαναμοίρασμα πηγών, οδών Ενέργειας και νευραλγικών εμπορικών δρόμων, όπου συμμετέχουν ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και η αστική τάξη κάθε χώρας της περιοχής διεκδικεί αναβαθμισμένη θέση.

Ο Ερντογάν, μιλώντας στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο «Μιλλέτ», τόνισε ότι η χώρα του θα συνεχίσει «να υπερασπίζεται μέχρι τέλους τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της και στο Ιράκ και στη Συρία και στη Μεσόγειο». Κατηγορώντας «ορισμένους κύκλους που προσπαθούν να υλοποιήσουν ένα σχέδιο για να φυλακίσουν την Τουρκία στις δικές της ακτές στη Μεσόγειο», είπε ότι «(εμείς) χαλάσαμε αυτό το παιχνίδι με τις συμφωνίες που κάναμε πρώτα με την Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου (σ.σ. ψευδοκράτος) και στη συνέχεια με τη Λιβύη». Επίσης, αναφερόμενος στην αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη, υποστήριξε ότι πρόκειται για έναν «πολύ μεγάλο αγώνα (που δίνουμε) ως έθνος» και ότι «θα στέψουμε αυτόν τον ιερό αγώνα με θρίαμβο. Κάθε εμπόδιο που ξεπεράσαμε μας κατέστησε ακόμα πιο δυνατούς. Μέχρι τη νίκη δεν πρέπει να σταματήσουμε, να κάνουμε στάση, να κάνουμε πίσω βήμα. Θα είμαστε όπου πρέπει να είμαστε. Δεν θα διστάσουμε σε καμία περίπτωση, με όποιον χρειαστεί να έρθουμε αντιμέτωποι».

Την ίδια στιγμή, το τουρκικό ΥΠΕΞ αντέδρασε έντονα στην προχτεσινή συνάντηση που είχαν στο Κάιρο οι ΥΠΕΞ Αιγύπτου, Γαλλίας, Ελλάδας, Κύπρου, με τη συμμετοχή και του Ιταλού ομολόγου τους αλλά ως παρατηρητή, ωστόσο στην ανακοίνωσή του εκφράζει και την ετοιμότητα της Αγκυρας «να συνεργαστούμε με όλες τις χώρες (σ.σ. της Μεσογείου) πλην της ελληνοκυπριακής διοίκησης νότιας Κύπρου (σ.σ. όπως προκλητικά αποκαλεί η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού δεν την αναγνωρίζει επίσημα ως κράτος), προκειμένου να μετατραπεί η Ανατολική Μεσόγειος σε πεδίο συνεργασίας και όχι συγκρούσεων».

Επικρίνει το κοινό ανακοινωθέν των «4» από το Κάιρο για τις συμφωνίες Ερντογάν - Σάρατζ και ισχυρίζεται ότι το ανακοινωθέν «αποκάλυψε για μία ακόμα φορά πόσο δίκαια και ορθά είναι τα βήματα που πραγματοποίησε η χώρα μας στην Ανατολική Μεσόγειο». Επίσης, ξεκαθαρίζει ότι «η Τουρκία, η οποία διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο, έχει το δικαίωμα λόγου στα σχετικά σχέδια της περιοχής» και καταλήγει ότι «με αυτή την αφορμή θα θέλαμε για μια ακόμη φορά να δηλώσουμε ότι είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με όλες τις χώρες».

Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι αντίστοιχη ετοιμότητα (παζαριού με την Αγκυρα) καταγράφει και το κοινό ανακοινωθέν του Καΐρου, όπου ναι μεν καθαρά εκφράστηκαν διαφωνίες σε τουρκικές κινήσεις, με πρώτες τις συμφωνίες με την κυβέρνηση Σάρατζ, ωστόσο μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι «οι 4 υπουργοί... περιμένουν η Τουρκία να δράσει υπεύθυνα και να δώσει έμφαση στην ανάγκη οι χώρες της λεκάνης της Μεσογείου να συνεργαστούν με καλή βούληση και εποικοδομητικά ώστε να εγγυηθούν την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Μεσογείου στη βάση του διεθνούς δικαίου».

Στο μεταξύ, αξίζει να καταγραφεί η ικανοποίηση με την οποία τουρκικά ΜΜΕ τόνιζαν πως «η Ιταλία δεν υπέγραψε το κοινό ανακοινωθέν, αν και συμμετείχε στη συνάντηση», λίγο μετά την επίσκεψη που έκανε στην Αγκυρα ο Ιταλός ΥΠΕΞ, Λουίτζι ντι Μάγιο. Μια μέρα πριν από τη συνάντηση στο Κάιρο, ο ντι Μάγιο συνομίλησε στην τουρκική πρωτεύουσα με τον ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου και την επομένη μετέβη στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα, χωρίς αναλυτική ενημέρωση για την τοποθέτηση της Ρώμης ούτε στη μία ούτε στην άλλη επίσκεψη. Το ενδιαφέρον της πάντως για την περιοχή αποδεικνύεται και στην άφιξη Χάφταρ στη Ρώμη, αλλά και στις επαφές που ο ντι Μάγιο συνέχισε χτες, στο Αλγέρι.

Νέα επίσκεψη στην Αγκυρα αναμενόταν να κάνει χτες το βράδυ ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, Τζέιμς Τζέφρι, συνεχίζοντας τις απανωτές (από το 2018) συναντήσεις του με στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης.

Ταυτόχρονα, πυκνώνουν οι διπλωματικές διεργασίες και τα παζάρια σε Τρίπολη, Αλγέρι και Ρώμη. Η κυβέρνηση του Λίβυου δοτού πρωθυπουργού Φαγιέζ αλ Σάρατζ δέχτηκε χτες με σχετική ανακούφιση την προχτεσινή κοινή πρόταση των Προέδρων Ρωσίας και Τουρκίας για παύση των εχθροπραξιών των εμπόλεμων πλευρών στην Τρίπολη έως τα μεσάνυχτα της Κυριακής, 12 Γενάρη. Νωρίτερα, ο νέος πρέσβης της Λιβύης στον ΟΗΕ, Ταχίρ αλ Σούνι, συναντήθηκε στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη με τον επικεφαλής της διπλωματικής αντιπροσωπείας της ΕΕ, Ολοφ Σκουγκ, καλώντας τις Βρυξέλλες να αναπτύξουν «μία ενιαία θέση για τη Λιβύη». Τόνισε ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο «η σιωπή για εγκλήματα σε βάρος αμάχων», ενώ μάλιστα αυτά διαπράττονται με την άμεση υποστήριξη αρκετών χωρών.

Από την άλλη, ο στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ απέρριψε την πρόταση των Προέδρων Ρωσίας και Τουρκίας για εκεχειρία στις 12 Γενάρη, καθώς οι δυνάμεις του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού» (LNA) εντείνουν τη δράση τους μετά την πρόσφατη νίκη στη Σύρτη, για επικράτηση και στην πόλη Μιζράτα, πλησιάζοντας ακόμα περισσότερο προς την πρωτεύουσα Τρίπολη, όπου έχει την έδρα της η κυβέρνηση του δοτού πρωθυπουργού. Ο εκπρόσωπος Τύπου του LNA, Αχμέντ αλ Μισμάρι, ανακοίνωσε νωρίτερα την επιβολή «ζώνης απαγόρευσης πτήσεων» από τη Δυτική Λιβύη έως το αεροδρόμιο Μίτιγκα της Τρίπολης, προειδοποιώντας με «μέτρα» όσες αεροπορικές εταιρείες δεν συμμορφωθούν...

Σε ό,τι αφορά τα γενικευμένα παζάρια, προχτές στη Ρώμη εμφανίστηκε αιφνιδίως ο Λίβυος στρατηγός Χ. Χάφταρ, συναντώντας τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε. Ο Χ. Χάφταρ άκουσε ότι θα «πρέπει» να σταματήσει την επίθεση στην Τρίπολη, για να δώσει, τάχα, περιθώριο σε διπλωματικές διαπραγματεύσεις με στόχο την εξεύρεση μίας «πολιτικής λύσης» στην επικείμενη διεθνή σύνοδο του Βερολίνου για τη Λιβύη (η ημερομηνία της οποίας ακόμη δεν έχει οριστεί). Ο Κόντε προειδοποίησε εναντίον των «κινδύνων για τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής» και κάλεσε «να εγκαταλειφθεί η στρατιωτική επιλογή». Η προχτεσινή συνάντηση του Χάφταρ με τον Ιταλό πρωθυπουργό πάντως αναστάτωσε τον δοτό πρωθυπουργό Φ. Σάρατζ, που προτίμησε μετά τις Βρυξέλλες να μη μεταβεί στη Ρώμη αλλά να επιστρέψει στην Τρίπολη.

Στο Αλγέρι, χτες, μεταφέρθηκε το επίκεντρο διπλωματικών διαβουλεύσεων, καθώς μετέβησαν οι υπουργοί Εξωτερικών Αιγύπτου Σάμεχ Σούκρι και Ιταλίας Λουίτζι ντι Μάγιο, συναντώντας τον Αλγερινό Πρόεδρο Αμπντελματζίντ Τεμπούν.

Ο Σούκρι μετέφερε μήνυμα του Αιγύπτιου Προέδρου Α.Φ. Σίσι στον Α. Τεμπούν προτού συναντήσει τον ομόλογό του, Σάμπρι Μπουκάντουμ.

Ο ντι Μάγιο αναφερόμενος στις συναντήσεις που είχε στο Αλγέρι έγραψε στο λογαριασμό του στο «Facebook» ότι οι χώρες που συνορεύουν με τη Λιβύη θα πρέπει να έχουν ρόλο στις εξελίξεις και σε πιθανές διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση λύσης.

Αλγερινοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι, αναφερόμενοι στις συναντήσεις του Προέδρου Τεμπούν, μετέφεραν ως σταθερή θέση της κυβέρνησης την απόρριψη «κάθε ξένης ανάμειξης» στις υποθέσεις της Λιβύης και την υποστήριξη κάθε προσπάθειας για την εξεύρεση «πολιτικής λύσης μέσω εθνικού διαλόγου με τη συμμετοχή όλων των πλευρών».

Επίσης στην Τύνιδα βρέθηκε χτες ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν. Προειδοποίησε για τους κινδύνους ευρύτερης αποσταθεροποίησης από την κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Λιβύη, απευθύνοντας και αυτός «έκκληση» για διάλογο, με το βλέμμα στην εξασφάλιση των συμφερόντων των γαλλικών μονοπωλίων Ενέργειας και όχι μόνο.

Την ίδια στιγμή, όλα δείχνουν ότι στις γενικότερες διευθετήσεις που προετοιμάζονται στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, εντάσσεται και το Κυπριακό και επιταχύνονται και κολιγιές που ήδη εξετάζονται στα Ενεργειακά.

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις που έκανε χτες ο ηγέτης του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί, μετά από τη συνάντησή του με την ειδική αντιπρόσωπο του γγ του ΟΗΕ στην Κύπρο και επικεφαλής της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στο νησί (ΟΥΝΦΙΚΥΠ), Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, που επισήμανε ότι στη νέα έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) του ΟΗΕ για το Κυπριακό θα πρέπει να επισημανθεί η σημασία του διαλόγου στο Κυπριακό για την επίλυση της κατάστασης συνολικά στην Ανατολική Μεσόγειο. Μάλιστα, ο Ακιντζί τόνισε ότι πρέπει να επανέρθει στο προσκήνιο και η πρόταση που κατέθεσε το ψευδοκράτος από το καλοκαίρι, για δημιουργία επιτροπής Ελληνοκυπρίων - Τουρκοκυπρίων που θα ασχοληθεί με την «αξιοποίηση των υδρογονανθράκων» πριν οριστικοποιηθεί νέα συμφωνία για το Κυπριακό.

Η συνάντηση έγινε στο πλαίσιο των τακτικών επαφών που έχει η Σπέχαρ κάθε εξάμηνο, πριν συζητηθεί στο ΣΑ η ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ (η επόμενη έχει προγραμματιστεί στις 20 Γενάρη). Η Σπέχαρ συναντήθηκε αντίστοιχα και με τον Κύπριο Πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, που χαρακτήρισε τη συνάντηση «πάρα πολύ χρήσιμη και εποικοδομητική».