Μια ολόκληρη «βεντάλια» από «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, που καθηλώνουν τους μισθούς και μετατρέπουν τη ζωή των εργαζομένων σε «λάστιχο», αλλά και ένα φουσκωμένο «πακέτο» εργοδοτικών αξιώσεων για «αντισταθμίσματα», κρύβεται πίσω από τους «πανηγυρισμούς» της κυβέρνησης για την πρόσφατη «επέκταση» της Συλλογικής Σύμβασης των Ξενοδοχοϋπαλλήλων.

Σχεδόν έναν μήνα από τη δημοσίευση της απόφασης, με την οποία το υπουργείο Εργασίας κήρυξε υποχρεωτική την κλαδική Σύμβαση (ΦΕΚ 4419 /4 Οκτώβρη 2018), οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν τους ίδιους άθλιους όρους αμοιβής και εργασίας, ενώ η όρεξη των ξενοδόχων για πρόσθετα προνόμια έχει για τα καλά ανοίξει.

Πλευρές της εργασιακής «ζούγκλας», που αποτυπώνονται στους ελέγχους που έγιναν από κλιμάκια της Επιθεώρησης Εργασίας με τη συμμετοχή του Συνδικάτου Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων Αττικής, μεταφέρει στον «Ριζοσπάστη» ο πρόεδρος του Συνδικάτου, Γιώργος Στεφανάκης.

Η διεκδίκηση υπογραφής και εφαρμογής Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας με δικαιώματα και πραγματικές αυξήσεις μισθών είναι ένα μέτωπο ανοιχτό για το κλαδικό Συνδικάτο και για επιχειρησιακά σωματεία του κλάδου.

Το αίτημα για την επαναφορά της υποχρεωτικότητας των Συμβάσεων δεν έλειψε από τις παρεμβάσεις των προηγούμενων μηνών. Παράλληλα, το κλαδικό Συνδικάτο ανέδειξε τα παζάρια των ξενοδόχων και της εργοδοτικής πλειοψηφίας της Ομοσπονδίας, τα οποία κατέληξαν να ενσωματώσουν στη ΣΣΕ των Ξενοδοχοϋπαλλήλων, που υπογράφηκε τον περασμένο Μάρτη, αξιώσεις των επιχειρήσεων όπως η διατήρηση των μειώσεων της τάξης του 15% που είχαν γίνει το 2012, η κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας και η εργάσιμη βδομάδα επτά ημερών κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν.

Η υπουργική απόφαση που επέκτεινε την κλαδική ΣΣΕ βρήκε το Συνδικάτο σε θέση μάχης να διεκδικήσει την εφαρμογή της για τους χιλιάδες εργαζόμενους του κλάδου που δουλεύουν με ακόμα χειρότερους όρους.

«Μετά τη δημοσίευση της απόφασης για την επέκταση της Συλλογικής Σύμβασης, προχωρήσαμε σε παρέμβαση στον ειδικό γραμματέα του ΣΕΠΕ, απαιτώντας η εφαρμογή της να γίνει αντικείμενο ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές», σημειώνει ο πρόεδρος του κλαδικού Συνδικάτου.

Οι όποιοι έλεγχοι, βέβαια, είτε με την παρουσία του Συνδικάτου είτε χωρίς αυτή, δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημα της εργασιακής «ζούγκλας». Για το κλαδικό Συνδικάτο είναι ξεκάθαρο πως η πάλη για τις Συλλογικές Συμβάσεις είναι υπόθεση που πρέπει να πάρουν οι εργαζόμενοι στα χέρια τους. Η εικόνα, όμως, που αποτυπώθηκε μέσα από την πρωτοβουλία για τους ελέγχους, ενισχύει τη δράση του κλαδικού Συνδικάτου και των επιχειρησιακών σωματείων: Γίνεται αντικείμενο συζήτησης σε εξορμήσεις, περιοδείες, συσκέψεις, στις συνελεύσεις που έχουν προγραμματιστεί μπροστά στην απεργία στις 14 Νοέμβρη. Τροφοδοτεί τις αγωνιστικές πρωτοβουλίες για τα προβλήματα των εργαζομένων με «ελαστικές» εργασιακές σχέσεις. Δίνει ώθηση στη διεκδίκηση υπογραφής επιχειρησιακών Συμβάσεων και τοπικής κλαδικής Σύμβασης στην Αττική, στην κατεύθυνση της ανάκτησης των μεγάλων απωλειών των εργαζομένων. Φωτίζει την ανάγκη οι εργαζόμενοι να παλέψουν ώστε η κλαδική τους Σύμβαση να διαμορφώνεται με κριτήριο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους και όχι την «ανταγωνιστικότητα» των ξενοδόχων.

Μετά τους σχετικούς ελέγχους σε δέκα μεγάλους χώρους δουλειάς, η εικόνα που αποτυπώνεται είναι αποκαλυπτική.

Το πρώτο που επισημαίνει ο πρόεδρος του κλαδικού Συνδικάτου είναι ότι στα ξενοδοχεία αυξάνονται οι εργαζόμενοι που δουλεύουν με «ελαστικές» εργασιακές σχέσεις, όπως και οι διαφορετικές μορφές της «ευελιξίας» που επιβάλλουν οι επιχειρήσεις.

Τα πρωτεία κατέχει η εργολαβική εργασία. Οπως εξηγεί ο Γ. Στεφανάκης, τα ξενοδοχεία «νοικιάζουν» εργαζόμενους μέσα από Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ), είτε μέσα από άλλες επιχειρήσεις όπως οι λεγόμενες «Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες». Μόνο στην πρώτη περίπτωση έχουν την υποχρέωση να αμείβουν τους «ενοικιαζόμενους» με τους ίδιους όρους που αμείβουν τους υπόλοιπους συναδέλφους τους, δηλαδή με την κλαδική Σύμβαση. Ετσι, οι ξενοδόχοι αξιοποιούν τις «Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές», οι οποίες «μπορούν να στηθούν ακόμα και με κεφάλαιο 1 ευρώ», ενώ συχνά πίσω από τη σύστασή τους βρίσκονται οι ίδιοι.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ξενοδοχείων «Athenaum Grand» και «Athenaum Palace». Οπως περιγράφει ο πρόεδρος του Συνδικάτου, σε αυτά η εργολαβική εταιρεία προσλαμβάνει το προσωπικό που εργάζεται στην κουζίνα, τη ρεσεψιόν, το μπαρ, τους ορόφους, ενώ μόνο διευθυντές και κάποιοι λιγοστοί υπάλληλοι προσλαμβάνονται από ξενοδοχείο. «Στη μια ξενοδοχειακή μονάδα υπάρχουν 7 εργαζόμενοι με πρόσληψη από το ξενοδοχείο και 45 με εργολαβία, ενώ στην άλλη 24 που έχουν ως εργοδότη το ξενοδοχείο και 77 εργολαβικοί», αναφέρει.

Αντίστοιχα, στο ξενοδοχείο «Hyatt» καταγράφονται 40 εργολαβικοί σε σύνολο 150 εργαζομένων. «Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει διαφοροποίηση στους μισθούς: Το προσωπικό που έχει πρόσληψη στο ξενοδοχείο αμείβεται με την κλαδική Σύμβαση και το εργολαβικό προσωπικό αμείβεται με τον κατώτερο μισθό της ΕΓΣΣΕ», εξηγεί ο Γ. Στεφανάκης.

Στην ξενοδοχειακή μονάδα της «Wyndham» σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι δουλεύουν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Για να αποφύγει τη μετατροπή των Συμβάσεων σε αορίστου χρόνου, η εταιρεία επιβάλλει ένα «διάλειμμα» στις ανανεώσεις των Συμβάσεων ή αλλάζει τους εργοδότες μέσω των οποίων οι εργαζόμενοι διοχετεύονται στο ξενοδοχείο.

Πέρα από την «εξτρά» απασχόληση, δηλαδή τη «σύμβαση της μιας μέρας», και τη διαλείπουσα εργασία, δηλαδή τη δουλειά μέχρι 16 μεροκάματα το μήνα, που είναι γνωστές και διαδεδομένες στον κλάδο, το Συνδικάτο εντόπισε και νέες μορφές «ευελιξίας».

«Εχουμε πλέον την "ατομική σύμβαση ετοιμότητας"», αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδικάτου. Σύμφωνα με αυτή, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος κάθε μέρα από τις 10 το πρωί έως τις 12 το μεσημέρι και από τις 5 έως τις 7 το απόγευμα να είναι σε ετοιμότητα να κληθεί να εργαστεί. «Να περιμένει δηλαδή πάνω από το τηλέφωνο σε περίπτωση που η εργοδοσία χρειαστεί να τον καλέσει στη δουλειά», ενώ το διάστημα της ετοιμότητας δεν αποζημιώνεται με κανέναν τρόπο... «Τέτοιου είδους συμβάσεις έκαναν σε εργαζόμενους που δούλευαν ως "εξτρά" στο ξενοδοχείο της "Wyndham"», σημειώνει ο Γ. Στεφανάκης, σχολιάζοντας πως είναι πιθανό οι εργοδότες να επιδιώξουν να γενικεύσουν την εργασιακή αυτή σχέση σε άλλους εργαζόμενους και μονάδες. Υπογραμμίζει τις συνέπειες για τους εργαζόμενους που βρίσκονται «σε πλήρη ομηρία», βλέπουν κάθε προσωπικό και οικογενειακό προγραμματισμό να καταρρέει και τα όρια ανάμεσα στον εργάσιμο και μη εργάσιμο χρόνο να θολώνουν.

Στο παραπάνω φόντο, η κλαδική Σύμβαση, που δεν εφαρμοζόταν πριν την επέκτασή της ούτε από τους εργοδότες που την είχαν υπογράψει, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα μεταβάλει θετικά τις μισθοδοσίες που θα πάρουν στα χέρια τους σε λίγες μέρες οι εργαζόμενοι.

«Μπορεί η Σύμβαση να εφαρμοστεί, αλλά να βρει τους εργαζόμενους με τους ίδιους μισθούς και χειρότερες εργασιακές σχέσεις», σημειώνει ο Γ. Στεφανάκης και εξηγεί πώς οι ξενοδόχοι αλλάζουν τους όρους δουλειάς και τις εργασιακές σχέσεις ώστε να εξασφαλίζουν το «ισοζύγιο» των κερδών τους. Ετσι, ακόμα κι αν υπολογίσουν το μισθό με βάση την κλαδική Σύμβαση, μπορούν να αλλάξουν τη σχέση εργασίας και να δίνουν τόσα μεροκάματα το μήνα ώστε το άθροισμα να περιορίζεται πάλι στο ύψος των προηγούμενων πενιχρών αποδοχών και παράλληλα να συμπληρώσουν τις μέρες δουλειάς με εργολαβικούς, «έξτρα» ή εργαζόμενους σε «ετοιμότητα».

Εξάλλου, εκτός από την εργασιακή «ζούγκλα», αποκαλυπτική ήταν και η στάση των εκπροσώπων της εργοδοσίας, που δεν περιορίστηκαν στο να υπερασπιστούν τη «νομιμότητα» των εργασιακών σχέσεων που επιβάλλουν, αλλά με προκλητικό τρόπο συνέστησαν πως «η νομοθεσία πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες της αγοράς».

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που πήρε το Συνδικάτο, συμπεριέλαβε και επιχειρήσεις του Επισιτισμού, όπου δεν υπάρχει υποχρεωτική Συλλογική Σύμβαση.

«Στις περιοδείες που έγιναν σε επιχειρήσεις όπως "Goody's" και "Everest", όπου ο διευθύνων σύμβουλος είναι ο πρόεδρος του εργοδοτικού φορέα (ΣΕΠΟΑ), διαπιστώσαμε ότι οι εργαζόμενοι πληρώνονται με τα ψίχουλα της ΕΓΣΣΕ», συνοψίζει ο Γ. Στεφανάκης. Ακόμα και όταν κάποιοι εργαζόμενοι αμείβονται με έναν καλύτερο μισθό, αυτός θεωρείται «οικειοθελής παροχή» του εργοδότη.

Σε επιχειρήσεις του Επισιτισμού οι εργαζόμενοι έχουν ανοίξει μέτωπο διεκδίκησης Συλλογικής Σύμβασης. Για παράδειγμα, σε κατάστημα επισιτιστικής αλυσίδας («Goody's») οι εργαζόμενοι έκαναν παρέμβαση στην εργοδοσία ζητώντας την εφαρμογή της Σύμβασης.

«Το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν νέες παρεμβάσεις από τη Σωματειακή Επιτροπή του Συνδικάτου σε "Goody's" και "Everest"», τονίζει ο πρόεδρος του Συνδικάτου.

«Μετά τα αρχικά πανηγύρια της κυβέρνησης και των ανθρώπων της εργοδοσίας μέσα στην Ομοσπονδία και σε ορισμένα σωματεία του κλάδου, οι εργαζόμενοι ήρθαν ξανά αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα. Σε δεκάδες ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες της Αττικής, επιβεβαιώθηκε ότι η "επόμενη μέρα" για την οποία μιλάνε όλα τα επιτελεία του συστήματος, προϋποθέτει τη μονιμοποίηση και συνεχή εμβάθυνση όλων των αντεργατικών ανατροπών που προωθήθηκαν στα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης και πριν από αυτήν», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Πανελλαδική Γραμματεία Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων του ΠΑΜΕ.

«Η κατάσταση θα χειροτερεύσει ακόμη πιο πολύ αν δεν κατανοηθεί ότι η μάχη για τις Συλλογικές Συμβάσεις αφορά κάθε εργαζόμενο, συνολικά τις εργασιακές σχέσεις: Τους μισθούς, τον ημερήσιο χρόνο εργασίας, αλλά και την υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία», τονίζει η Γραμματεία του ΠΑΜΕ.

Και συνεχίζει:

«Χωρίς γερά, μαζικά, αγωνιστικά εργατικά συνδικάτα, χωρίς τη μαζική κινητοποίηση των εργαζομένων, θα είμαστε όλο και μεγαλύτερα θύματα της εργοδοσίας και του πολιτικού της προσωπικού. Το πλαίσιο αιτημάτων χρειάζεται να εξειδικεύεται ανά χώρο, να συζητιέται και να γίνεται υπόθεση των εργαζομένων, μέσα από Γενικές Συνελεύσεις. Ο αγώνας μας να αξιοποιεί όλες τις μορφές για να έχει διάρκεια και αντοχή, να συσπειρώνει ολοένα και περισσότερους.

Με τέτοιους όρους χρειάζεται να οργανωθεί η μάχη για την υπογραφή και εφαρμογή των Συλλογικών Συμβάσεων σε κάθε κλάδο και χώρο δουλειάς, δεμένη με την πραγματοποίηση απεργιακής απάντησης στις 14 Νοέμβρη, ώστε μέσα κι από αυτό το μέτωπο να γίνονται αποφασιστικά βήματα στο στόχο της ανασύνταξης του εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος».